ریف ( ۱۹۸۹ ، به نقل از امامی و همکاران ،۲۰۱۳) خود پیروی را با متغیرهایی همچون خودمختاری، استقلال، منبع کنترل درونی، فردیت و رفتارهای منظم درونی توضیح می دهد. این متغیرها به این معنی است که تفکرات و اعمال یک فرد مربوط به خود اوست و نباید به عنوان علت های کنترل بیرونی فرد تعریف شود. ضمناً معنی عبارتی همچون خود پیروی بر طبق فرهنگهای مختلف می تواند تغییر کند. فرد دارای خود مختاری باید در رفتار داخلی استقلال داشته باشد، منظم باشد، در برابر فشارهای اجتماعی مقاوم باشد و به طور مشخصی عمل کند ، با استانداردهای شخصی خود را ارزیابی کند یعنی خودش به این نتیجه برسد که من به عقایدم اعتماد دارم، حتی اگر شبیه به خیلی از مردم نباشد.

 

 

 

1. تسلط بر محیط :

 

 

ریف ( ۱۹۸۹، به نقل از خیری و شیخ اسلامی ، ۱۳۸۵) تسلط بر محیط را توانایی انتخاب و ایجاد محیطی مناسب برای شرایط فیزیکی خود تعریف کرده است که این نیز قسمتی از فردگرایی است. تسلط بر محیط دیدگاه ویژه ای را در مورد این جهان مطرح می کند، بهترین فرد کسی است که بتواند با این دنیای فانی برخورد کند و ابزار مناسب را محاسبه کند و برای رسیدن به هدف خود از آنها استفاده کند. احساس شایستگی و قدرت اداره یک محیط پیچیده را داشته و قدرت انتخاب یا خلق برنامه های مناسب برای این محیط را داشته باشد، احساس کند در اداره مسئولیتهای زندگی روزانه موفق است.

 

برای دانلود متن کامل این فایل به سایت torsa.ir مراجعه نمایید.

 

 

1. ارتباط مثبت با دیگران

 

 

ریف ( ۱۹۸۹، به نقل از خیری و شیخ اسلامی ، ۱۳۸۵) ارتباط مثبت با دیگران را به عنوان ارتباط درونی، درست، صمیمی و همچنین احساس قوی از ارتباط بین فردی و محبت توصیف کرده است . این افراد در ارتباطات بین فردی گرم، رضایت بخش و اعتماد برانگیز می باشند. سلامت مردم برایشان مهم است، توانایی تاثیرپذیری، همدلی و صمیمیت قوی با دیگران را دارند. دارای ارتباط اجتماعی (بده بستان) با دیگران می باشند به گونه ای که مردم وی را به عنوان فردی بخشنده، یعنی به عنوان فردی که مایل است برای دیگران وقت بگذارد توصیف می کنند.

 

 

 

1. هدفمندی در زندگی :

 

 

ریف ( ۱۹۸۹، به نقل از امامی و همکاران ، ۲۰۱۳) می گوید: داشتن درکی روشن، هدفدار و مشخص در زندگی بسیار مهم است. شخص باید احساس کند زندگی او هدفدار و پرمعنا است . همچنین هدف مشخص و مسیر محسوس جهت رسیدن به این هدف را در زندگی داشته باشد. زندگی حال و گذشته فرد باید با معنی باشد. باید نسبت به زندگی اعتقاد راسخ و جدی داشته باشد تا زندگی معنا پیدا کند.

 

 

 

1. رشد شخصی :

 

 

ریف ( ۱۹۸۹، به نقل از یون و چو،۲۰۱۴) رشد شخصی را به عنوان نوعی توانایی برای رشد تعریف کرده است. در بحث رشد شخصی ، ریف هرگز به سوالات کلیدی نمی پردازد مثلاً رشد در چه زمینه ای است؟ و آیا همه ما به این رشد برای همه ابعاد شخصیتی نیازمندیم و به همه این ارزش ها باید احترام بگذاریم ؟ رشد شخصی، داشتن رشد مداوم در همه زمینه ها و کسب تجربه های جدید می باشد و فرد احساس روز افزونی برای افزایش اطلاعات داشته باشد و معتقد باشد که زندگی یک روند مداوم یادگیری، تغییرات و رشد است.

 

 

 

1. پذیرش خود :

 

 

ریف ( ۱۹۸۹، به نقل از لوی و همکاران ، ۲۰۱۱) یادآور شد که داشتن نگرش مثبت نسبت به خود عنوان یک خصوصیت اصلی کارکرد روانشناختی مثبت محسوب می شود. همچنین وقتی که فرد از کارهای خود در مجموع راضی باشد و نسبت به کارهای گذشته خود قدردانی بکند و موقعی که به گذشته خود نگاه می کند احساس رضایت و خشنودی بکند.
۲-۳-۲-۹ دیدگاه مزلو[۵۰]
مزلو مدعی بود که در همه انسان ها تلاش یا گرایش فطری برای تحقق خود یا خودشکوفایی وجود دارد و خودشکوفایی را به عنوان موضوع اصلی زندگی انسان مورد توجه قرار داده است. به نظر او درجه رضایت مندی نیازهای اساسی به گونه ای مثبت با درجه سلامت عمومی همبستگی دارد و ناکام گذاردن نیازها و توانایی ها موجب بیماری افراد می شود. انسان سالم کسی است که به بالاترین سطح نیاز دست یابد، لذا کسی که به مرحله تحقق خود رسیده باشد از سلامت عمومی خوبی برخوردار است . پژوهش مزلو درباره افرادی که از نظر هیجانی بسیار سالم بودند پایه نظریه شخصیت او را تشکیل می داد، وی معتقد بود تنها یک درصد افراد به این حد می رسند (گیبونس ، آروالو و مونیکو[۵۱] ، ۲۰۱۳) .

 

 

۲-۳-۳  عوامل موثر بر سلامت عمومی

 

 

در تعریف جدید سازمان جهانی بهداشت سلامت نه تنها به معنای عادی بودن انسان از امراض گوناگون بلکه شامل رفاه احساسی، روانی و اجتماعی نیز می باشد. بر این اساس، عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت به شرایط اجتماعی که انسان ها در طول چرخه حیاتشان در آن زندگی و کار می کنند توجه دارد. شواهد دلالت از آن دارد که اکثر بار بیماریها و نابرابریها بهداشت و سلامت ناشی از عوامل اجتماعی است. به عنوان مثال یک زن ژاپنی ۴۲ سال بیشتر از یک زن لسوتومی زندگی می کند، یعنی انتظار از زندگی بسیار بستگی به محل تولد و محل رشد و نمو دارد . همچنین بیولوژی نقش تعیین کننده ای در میزان مرگ و میر مادران افغانی (از هر ۸ مادر یک نفر) در مقیاس با مادران سوئدی (از هر ۱۷۴۰۰ مادر یک نفر) ندارد. این نابرابری حتی در شرایط منطقه ای یکسان نیز مصداق دارد. به عنوان مثال یک مرد بومی استرالیایی ۱۷ سال کمتر از سایر مردان همان کشور طول عمر دارد و مرگ مادران در میان زنان فقیر اندونزی ۴ برابر بیشتر از زنان ثروتمند همان کشور است. تنها می توان گفت ترکیب ناهمگونی از سیاست ها، مسایل اقتصادی و سیاسی در مقیاس وسیع مسئولیت این پدیده را به عهده داشته و منجر می شوند تا عده کثیری از مردم از سلامت مناسب برخوردار نباشند (لارسون[۵۲] ، ۲۰۱۲) .
شرایط و وضعیت اقتصادی و اجتماعی در طول زندگی بر سلامت عمومی فرد تاثیر گذار است. افرادی که به مدت طولانی در معرض محدودیت های اقتصادی و اجتماعی و تبعات آن از جمله سرمایه کم خانواده، تحصیلات پایین، شغل نامطمئن، زندگی در خانه های نامناسب و غیره قرار دارند بیشتر در معرض ابتلا به بیماریهای روانی و جسمانی خصوصاً افسردگی قرار دارند. یکی از مهمترین پدیده های نامطلوب اقتصادی و اجتماعی مشکل بیکاری است. شواهد نشان می دهد که افراد بیکار و خانواده هایشان به طور قابل توجهی در معرض خطر مرگ زودرس و بیماریها می باشند. اثرات بیکاری بر روی سلامتی درنتیجه مسایل جسمی و روانی و مسایل مالی به وجود می آید این عوارض از زمانی آغاز می شود که فرد احساس کند در معرض تهدید شغلی قرار دارد و این فرآیند بسیار پیشتر از واقعه بیکاری رخ می دهد. بنابراین اضطراب ناشی از ناامنی شغلی بصورت بالقوه یکی از تعیین کننده های سلامت محسوب می شود.همچنین نارضایتی شغلی نیز یکی دیگر از عوامل تأثیر گذار بر سلامت و بیماری محسوب می شود. بدین ترتیب صرف داشتن شغل به تنهایی ضامن سلامتی جسم و روان نیست و در این خصوص کیفیت شغل نیز از اهمیت زیادی برخوردار است (مونیکو ، ۲۰۱۲) .
از دیگر عوامل شغلی موثر در سلامت و بیماری می توان نقش استرس در محیط کار را نام برد. شواهد نشان می دهد افرادی که کنترل بیشتری بر کارهایشان دارند از سلامت بهتری برخوردارند. همچنین فرصت مشارکت کارکنان در تصمیم گیری های سازمانی، فرصت ارتقاء و بهبود مهارتها، حمایت های اجتماعی در محیط کار و روابط با همکاران ، بالادستان و زیردستان، دریافت پاداش های به موقع و مناسب از دیگر عوامل تعیینکننده سلامتی در محیط کار محسوب می شود (لارسون، ۲۰۱۲) .
بنابراین می توان به طورکلی به برخی از عوامل نابرابری و بی عدالتی در سلامت عمومی به شرح زیر اشاره کرد:
۱ـ محل اقامت (تفاوت بین شهر و روستا، گروههای منطقه ای، پایتخت در مقابل سایر مناطق) و بخش های دیگر شهرها
۲ـ نژاد
۳ـ شغل و آسیب پذیریهای درآمدی
۴ـ جنسیت که اغلب نشان دهنده آسیب پذیری های ناشی از قوانین و هنجارهای مرتبط با جنسیت می باشد.
۵ـ فرهنگ و ارزشها
۶ـ تحصیلات
۷ـ وضعیت اقتصادی و اجتماعی
۸ـ سرمایه اجتماعی (امامی و همکاران ، ۲۰۱۳) .

 

 

۲-۳-۴ رابطه حمایت و انسجام اجتماعی و خانوادگی با سلامتی عمومی

 

 

حمایت و روابط خوب اجتماعی سهم چشمگیری در سلامت دارند. حمایت اجتماعی در جهت تحقق نیازهای واقعی و عاطفی افراد کمک کننده است. تعلق به یک شبکه اجتماعی از جامعه و الزامات متقابل موجب می شود تا افراد احساس محبت، دوستی، احترام و ارزش نمایند.شواهد نشان می دهد افرادی که حمایت های اجتماعی و خانوادگی کمتری دارند بیشتر در معرض ابتلا به اضطراب، افسردگی و طیف وسیعی از بیماریهای جسمی از جمله بیماریهای قلبی و عروقی قراردارند. یکی از مهمترین ریسک فاکتورها در این زمینه فقر است که می تواند منجر به اختلال در شبکه اجتماعی و انزوای فردی گردد. جوامعی که دارای سطح بالایی از نابرابری های درآمدی هستند تمایل کمتری به انسجام اجتماعی داشته و در نتیجه میزان خشونت در آنها بالاتر است (استلمن و همکاران ، ۲۰۱۲) .
۲-۳-۵محورهای برنامه ریزی استراتژیک در زمینه عوامل تعیین کننده اجتماعی سلامت عمومی
بطور کلی ۴ محور اصلی برای تهیه برنامه های مرتبط با حوزه سلامت عمومی وجود دارد که سیاست های بهداشتی می تواند بر مبنای آن ها اتخاذ گردد. این چهار محور به قرار ذیل اند:

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت jemo.ir موجود است

 

۲-۳-۶ ابعاد سلامتی عمومی

 

 

۲-۳-۶-۱ بعد جسمی

 

 

معمول ترین بعد سلامتی، سلامت جسمی است که نسبت به ابعاد دیگر سلامتی ساده تر می‌توان آنرا ارزیابی کرد. سلامت جسمی در حقیقت ناشی از عملکرد درست اعضاء بدن است از نظر بیولوژیکی عمل مناسب سلول‌ها و اعضاء بدن و هماهنگی آنها با هم نشانه سلامت جسمی است. به عنوان نمونه بعضی از نشانه های سلامت جسمی عبارتست از : ظاهر خوب و طبیعی، وزن مناسب، اشتهای کافی، خواب راحت و منظم، اجابت مزاج منظم، جلب توجه نکردن اعضاء بدن توسط خود فرد، اندام مناسب، حرکات بدنی هماهنگ، طبیعی بودن نبض ، فشار خون و  افزایش مناسب وزن در سنین رشد و وزن نسبتا ثابت در سنین بالاتر و . . (آریندل ، هسینک و فی[۵۳] ، ۲۰۱۰) .

 

 

۲-۳-۶-۲ بعد روانی

 

 

بدیهی است سنجش سلامت روانی نسبت به سلامت جسمی مشکل تر خواهد بود در اینجا تنها نداشتن بیماری روانی مد نظر نیست بلکه قدرت تطابق با شرایط محیطی، داشتن عکس العمل مناسب در برابر مشکلات و حوادث زندگی جنبه مهمی از سلامت روانی را تشکیل می‌دهد نکته دیگری که باید در اینجا به آن اشاره کرد اینکه بسیاری از بیماری‌های روانی نظیر اضطراب، افسردگی و غیره بر روی سلامت جسمی تاثیر گذار است و ارتباط متقابلی بین بیماری‌های روانی و جسمی وجود دارد. بعضی از نشانه های سلامت روانی عبارتست از:سازگاری فرد با خودش و دیگران، قضاوت نسبتا صحیح در برخورد با مسائل، داشتن روحیه انتقاد پذیری و داشتن عملکرد مناسب در برخورد با مشکلات (چانگ ، چیو و چو[۵۴] ،۲۰۱۱).

 

 

۲-۳-۶-۳ بعد معنوی

 

 

یکی از زمینه های عمده بیماری‌ها و مشکلات روانی و عوارض جسمی و اجتماعی آن ، احساس پوچی، بیهودگی و تزلزل روحی است که ناشی از فقدان بعد معنوی در افراد است. ایمان، هدفدار بودن زندگی، پای بندی اخلاقی، تعاون، داشتن حسن ظن و توجه بیشتر به مسائل معنوی زندگی باعث کاهش اضطراب، تزلزل روحی و عوارض ناشی از آن می‌شود. جنبه های معنوی زندگی باعث می‌شود فرد همواره برای اهداف عالی‌تر زندگی تلاش نماید و در مقابل کمبودها و مشکلات تحمل و بردباری بیشتری داشته و همواره از رضایت خاطر برخوردار باشد ضمن اینکه در ارتباط با افراد دیگر جامعه نیز رفتار مناسب خواهد داشت. بنابراین تقویت جنبه معنوی به سلامت جسم و روح افراد و نهایتا سلامت جامعه بزرگ بشری کمک بسزایی خواهد کرد (حدادی ، روشن و اصغر زاده ، ۲۰۰۷) .

 

 

۲-۳-۶-۴ بعد اجتماعی

 

 

بعد اجتماعی سلامتی از دو جنبه قابل بررسی است یکی ارتباط سالم فرد با جامعه، خانواده، مدرسه و محیط شغلی و دیگری سلامتی کلّی جامعه که با توجه به شاخص‌های بهداشتی قابل محاسبه می‌توان سلامت جامعه را تعیین و با هم مقایسه کرد( حدادی و همکاران ، ۲۰۰۷)

 

 

۲-۳-۷ عوامل موثر برسلامت

 

 

۲-۳-۷-۱ عوامل ژنتیکی و فردی

 

 

بسیاری از بیماری‌ها تحت تاثیر خصوصیات ژنتیکی هستند. گرچه در مورد بیماریهایی که ظاهرا جنبه ژنتیکی ندارند نیز ممکن است خصوصیات ژنتیکی فرد زمینه مساعد کننده ای برای بیماری فراهم آورد. عوامل فردی نظیر سن، جنس، شغل، طبقه اجتماعی، وضع تغذیه و ..نقش مهمی در سلامت افراد جامعه خواهد داشت (نوربالا و باقری، ۲۰۱۴) . در اینجا به عنوان نمونه به شرح مختصر بعضی از عوامل فردی مؤثر بر سلامت اکتفا می‌شود.

 

 

 

1. سن : بیشتر حالات مربوط به سلامت و بیماری به نحوی با سن افراد، مرتبط است. مثلاً نوع بیماری‌ها، شدت بیماری‌ها و مرگ و میر ناشی از آن در سنین مختلف متفاوت است و بیماری‌های قابل انتقال در سنین پایین و بیماری‌های غیر قابل انتقال و مزمن در سنین بالا شیوع بیشتری دارد

 

 

1. جنس : به طور کلّی گزارش بیماری در زنان و مرگ و میر در مردان بیشتر است. به دلیل تفاوت‌های تشریحی، فیزیولوژیک و اجتماعی زن و مرد، نوع و شدت و فراوانی بیماری در دو جنس متفاوت است. در مورد فزونی مرگ و میر جنس مذکر در تمام موارد نمی‌توان دلیلی پیدا کرد ولی به طور کلی به نظر می‌رسد که نوع کار و حرفه و فعالیت‌های اجتماعی یکی از علل عمده این تفاوت باشد.

 

 

1.  شغل و طبقه اجتماعی : سلامت افراد جامعه به نحو مؤثری تحت تغییر شغل می‌باشد زیرا انتخاب حرفه خاص در بسیاری از موارد مستقیما فرد را در معرض عوامل بیماریزای مربوط به آن حرفه و بیماریهای ناشی از آن قرار می‌دهد ضمن اینکه با تاثیر گذاری بر سطح درآمد به صورت غیر مستقیم بر طبقه اجتماعی، تغذیه، وضع مسکن و سایر فعالیت‌های فرد هم مؤثر خواهد بود که همه آنها به نحوی در سلامت نقش دارند (گراس و مونوز[۵۵]، ۲۰۱۱) .

 

 

 

۲-۳-۷-۲ عوامل محیطی

 

 

محیط، نقش بسیار مهمی در وضعیت سلامت و بیماری خواهد داشت، زیرا از یک طرف به عنوان یک عامل جداگانه بر سلامت فرد اثر می‌گذارد و از طرف دیگر روی خصوصیات فردی نظیر شیوه های زندگی، وضعیت ایمنی و خصوصیات رفتاری فرد تاثیر دارد. اثر عوامل محیطی نظیر آب، خاک و شرایط جغرافیایی بر سلامت نیز بر کسی پوشیده نیست و علاوه بر آن عوامل بیولوژیک محیط نظیر موجودات و جانوران محیط زندگی انسان نیز نقش موثری بر سلامت افراد جامعه خواهند داشت(نوربالا و باقری زاده ، ۲۰۱۴) .

 

 

۲-۳-۷- ۳ محیط اجتماعی ـ اقتصادی

 

 

عوامل اقتصادی و اجتماعی از طریق اثراتی که بر جسم و روان افراد خواهند داشت در سلامت افراد جامعه مؤثرند. شرایط زندگی، امکانات، تسهیلات آموزشی، نحوه ارتباطات، آگاهی‌ها، وضعیت اشتغال، درآمد، امنیت و . . . همگی به طریقی بر سلامت فرد، اثرگذار هستند و از طرفی ارتباط نامناسب اجتماعی باعث افزایش عوامل استرس‌زا و نهایتا بیماری می‌شود (نوربالا و باقری زاده ، ۲۰۱۴) .

 

 

۲-۳-۷-۴ شیوه های زندگی مردم

 

 

نظیر عادات غذایی، تحرّک و عدم تحرّک، نوع تفریحات و سرگرمی‌ها، نحوه ارتباط با سایر افراد جامعه می‌تواند در سلامت افراد موثر باشد گرچه برخی از شیوه های زندگی در ارتباط با محیط زندگی انسان شکل می‌گیرد (نوربالا و باقری زاده ، ۲۰۱۴) .

 

 

۲-۳-۷-۵ وسعت و کیفیت ارائه خدمات

 

 

سیاست‌های بهداشتی جامعه و نحوه ارائه خدمات نیز در سلامت افراد جامعه نقش اساسی دارد. اقدامات پیشگیری از طریق افزایش پوشش واکسیناسیون، بهسازی محیط، تامین آب آشامیدنی سالم، مراقبت گروه های آسیب پذیر جامعه مثل مادران و کودکان و نظایر آن و نیز توزیع عادلانه خدمات، نقش عمده ای در سلامت کلّی جامعه خواهد داشت. توانمند ساختن مردم برای ارتقای سلامت خویش یکی از وظایف عمده مسئولین بهداشتی کشور است (آریندل و همکاران ، ۲۰۱۰).

 

 

۲-۳-۷-۶ عوامل دیگر

 

 

عوامل متعدد دیگری در سلامت افراد جامعه نقش دارند نظیر سطح سواد، وضعیت کشاورزی و تغذیه، سیستم ارتباطات و وسائل ارتباط جمعی، وضعیت جاده ها و شرایط اقتصادی اجتماعی (حدادی و همکاران ، ۲۰۰۷).

 

 

۲-۳- ۸ شاخص‌های سلامتی جامعه

 

 

با توجه به دیدگاه های متفاوت نسبت به سلامتی و گسترده بودن ابعاد سلامتی و تعیین کننده های آن، اندازه گیری و ارزیابی سلامتی کار ساده ای نخواهد بود. لذا شاخص‌های مختلفی برای ارزیابی سلامتی، مورد استفاده قرار می‌گیرد که توافق کلّی در مورد اینکه کدامیک از آنها با اهمیت تر هستند وجود ندارد ولی باید متذکر شد آن دسته از شاخص‌های سلامتی که عینی، حساس و اختصاصی هستند برای ارزیابی سلامت مناسب تر می‌باشند.
اندازه گیری شاخص‌های سلامتی در موارد زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد :

 

 

 

1. ارزیابی و مقایسه وضعیت سلامت جوامع مختلف

 

 

1. کمک به برنامه ریزی خدمات بهداشتی و توسعه خدمات و نیروی انسانی

 

 

1. اثبات مؤثر بودن فعالیت‌ها

 

 

1. مستند کردن فعالیت‌های انجام شده

 

 

 

در این فصل ابتدا، نتایج مربوط به پژوهش با توجه به فرضیه های ارائه مورد بحث و بررسی قرار می گیرد و سپس تبیین‌های نظری ممکن ارائه می شود و در انتها محدودیت‌ها و پیشنهادات پژوهش ارائه می گردد.

 

 

۵-۱ بحث و نتیجه گیری

 

 

فرضیه اول : بین سلامت روان و استرس شغلی در بین کارکنان اداره آموزش و پرورش شهر کرمانشاه رابطه وجود دارد.
نتایج نشان داد که بین سلامت روان و استرس شغلی در بین کارکنان آموزش و پرورش شهر کرمانشاه رابطه مثبت و معنادار وجود دارد به عبارتی هر چه نمره فرد در مقیاس استرس شغلی بالاتر رود، نمره فرد به همان تناسب در مقیاس سلامت روان بالاتر می رود و چون طیف نمره گذاری سلامت روان بر عکس است، افزایش نمره فرد در مقیاس سلامت روان به معنای کاهش سلامت روان فرد است. این نتایج با یافته های های پژوهش حائزی (۱۳۹۱)، اکبری (۱۳۸۲) و صدرا ( ۱۳۸۹) همخوان است. در همین راستا باکر و کاری[۶۱](۲۰۱۰) مطرح نمودند که در واقع یکی از مهم‌ترین عواملی که سلامت روان افراد را به مخاطره میاندازد، استرس (فشار روانی) و به خصوص استرس شغلی است و به باور روان‌شناسان وقتی فردی با فشار روانی مواجه میشود از سه مرحله «هشدار»، «مقاومت» و «فروپاشی» عبور می کند و فردی که قادر به رویارویی مناسب با انواع عوامل استرس‌زا نیست، تا سرحد آشفتگی و فروپاشی در سلامتی جسمی و روانی ممکن است پیش رود و سلامت او تهدید می شود. ساربان(۱۳۹۲) دریافت که افرادی که سلامت روانی بالاتری دارند، در شرایط شغلی استرس زا میزان شدت کمتری از استرس را متحمل می شوند.
عوامل استرس زا و به خصوص استرس در محل کار شامل مواردی هستند که باعث ایجاد تغییرات جسمی و روانی ناشی از انواع فشارهای روانی در انسان می شوند. عوامل استرس‌زا ممکن است ناچیز و گذرا باشند، مانند: بیماری خفیف جسمی خود یا اعضای خانواده، دیر رسیدن به سرکار، خلف وعده توسط دیگران، عصبانیت یا درگیری جزئی با مدیر، همسایه، همسر و… ممکن است این مشکلات شدید یا حاد باشند، مانند : مشاهده‌ی مرگ یکی از اعضای خانواده یا دوستان نزدیک، مشاهده یک تصادف دلخراش، حوادث طبیعی مثل: سیل و زلزله، حوادث ناشی از جنگ مثل : بمباران. در واقع استرس های شغلی تاثیراتی بسیار بر سلامت روان و سلامت جسمی فرد به جا می گذارند، چون افراد بخش زیادی از زمان و زندگی خود را در محیط کار سپری می کنند و طبیعی است که اثرات استرس های شغلی سلامت روان فرد را تحت شعاع خود قرار می دهد(اکبری، ۱۳۸۲).
فرضیه دوم : : بین سلامت روان و فرسودگی شغلی در بین کارکنان اداره آموزش و پرورش شهر کرمانشاه رابطه وجود دارد.
نتایج نشان دادکه بین سلامت روان و فرسودگی شغلی در بین کارکنان آموزش و پرورش رابطه مثبت معنادار وجود دارد. به عبارتی هر چه فرسودگی شغلی بیشتر باشد، کارکنان آموزش و پرورش از میزان سلامت روان پایین تری برخوردارند. این نتایج با یافته های کروسز[۶۲] (۲۰۰۸) و یافته های زنجانی، فیض آبادی، باغبانی و زرکار (۱۳۹۰) همخوانی دارد.
در تبیین نتایج به دست آمده می توان بیان نمود که آندرسون[۶۳] و رامو (۲۰۰۶) در پژوهشی در همین حیطه بیان نمودند که آنچه سلامت روان افراد را با خطر روبرو می سازد استرس و به خصوص استرس های شغلی است. همچنین محبی (۱۳۸۵) در بررسی خود بیان نمود که هرچه فرسودگی شغلی افراد بیشتر باشد، سلامت روان افراد کمتر خواهد بود و میزان استرس شغلی بالا تری را تجربه می کنند.
فرسودگی شغلی پیامدی از فشار شغلی دایم و مکرر است بدین ترتیب که شخص در محیط کارش به علت عوامل درونی و بیرونی احساس فشار می‌کند و این فشار، پیوسته و چندین‌باره بوده و سرانجام به احساس فرسودگی تبدیل می‌گردد. شخصی که مسئولیت‌های هم‌ستیزنده و هم‌زمانی دارد، این احساس را خواهد داشت که به چند جهت کشیده می‌شود این امر به خستگی از کار و سرانجام فرسودگی شغلی خواهد انجامید. اولین آسیب فرسودگی شغلی، رنج بردن از فرسودگی بدنی ‌همچون سردرد، تهوع، کم‌خوابی، و تغییراتی در عادات غذایی است. فرسودگی عاطفی همچون افسردگی، احساس درماندگی، احساس عدم کارآیی در شغل خود و همچنین ایجاد نگرش‌های منفی نسبت به خود، شغل، سازمان و به طور کلی نسبت به زندگی پیامدهای بعدی کارزدگی هستند و سلامت روان فرد را تهدید می کند و کارکنان آموزش و پرورش به دلیل کار بیش از حد و نداشتن حقوق مناسب و استرس های مکرر در محیط کار بیشتر در معرض فرسودگی شغلی و متعاقب آن از دست دادن و تهدید سلامت روان قرار دارند(موسوی، ۱۳۸۸).
فرضیه سوم : بین استرس شغلی و فرسودگی شغلی در بین کارکنان اداره آموزش و پرورش شهر کرمانشاه رابطه وجود دارد.
نتایج نشان داد که بین استرس شغلی و فرسودگی شغلی در بین کارکنان آموزش و پرورش شهر کرمانشاه رابطه وجود دارد. به عبارتی بین استرس شغلی و فرسودگی شغلی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و هرچه استرس شغلی افرادبیشتر شود، فرسودگی شغلی آنها بیشتر می شود و برعکس. این نتایج با یافته های عرفانی(۱۳۸۵)، سلطانی (۱۳۸۹) همخوان است و نیز با یافته های نشاط دوست (۱۳۸۷) ناهمخوان است.
در همین راستا سلیمانی(۱۳۹۲) عنوان نمود که معلمان آموزش و پرورش با توجه به نوع شغل و محیط کاری خود، بدلیل ساعات کاری طولانی و سخت بودن آن و فشارهای خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی در طول ساعات کاری خود استرس شغلی و افسردگی را تجربه می‌کنند و این استرس های شغلی به مرور زمان منجر به فرسودگی شغلی در آنها می شود. همچنین صادقیان (۱۳۸۷) مطرح نمود که استرس های وارد شده به معلمان آموزش و پرورش فراتر از افراد عادی است و دائما به دلیل استرسور های محیطی تحت شدت بالای استرس شغلی قرار می گیرند و این استرس های مداوم شغلی رفته رفته به فرسودگی شغلی منجر می شود و بنابراین بین استرس های شغلی و فرسودگی شغلی در کارکنان آموزش و پرورش رابطه وجود دارد.
افرادی که به طور طولانی مدت در معرض استرسهای شدید هستند، امکان دارد مبتلا به فرسودگی کاری شوند این پدیده سندرمی است که شامل فرسودگی فیزیکی، عاطفی و روانی است و توام با احساس شدید پایین بودن پیشرفت شخصی در فرد است ،‌بدین معنی که افراد درگیر با این مساله احساس می‌کنند هیچگونه پیشرفت و ترقی در زندگی حرفه‌ای و شخصی خویش ندارند. در محیط‌های صنعتی و سازمانی عوامل و علل مختلفی را می‌توان برای بروز فرسودگی کاری معرفی کرد که عمده‌ترین آنها روشی است که سرپرستان و مدیران سازمان به عنوان سبک رهبری و کنترل افراد و سازمان برای خود اتخاذ می‌کنند. اگر چه برخی از افراد از لحاظ شخصیتی بیشتر مستعد ابتلا به این عارضه هستند با این حال، فرسودگی شغلی با اتخاذ شیوه‌ها و تدابیر خاصی قابل اصلاح و برگشت‌پذیر است و می‌توان تدابیری را جهت درمان آن به کار برد. بنابراین کارکنانی در سازمان ها و ادارات به خلاقیت می‌رسند که از نظر روانی احساس امنیت کنند در ضمن مدیران متخصص آنها را هدایت کنند در بیشتر اداره‌های دولتی این موضوع به فراموشی سپرده شده و نتیجه این که سیمای یک کارمند فردی خواب آلوده و پشت‌میزنشین ترسیم می‌شود که می‌خواهد ساعت کاری‌اش را پر کرده و حقوق آخر ماهش را دریافت کند و طبیعی است هر روز بیش از خلاقیت وی کشته می‌شود. بنابراین استرس های محیط کار وقتی بیش از حد و مداوم باشد، رفته رفته فرسودگی شغلی را در فرد ایجاد می کند(آریایی، ۱۳۹۰).
فصل سوم:
روش شناسی
پژوهش
فرضیه چهارم : استرس شغلی و فرسودگی شغلی پیشبینیکننده های سلامت روان در بین کارکنان اداره آموزش و پرورش شهر کرمانشاه هستند.
نتایج نشان داد که استرس شغلی و فرسودگی شغلی پیشبینیکننده های سلامت روان دربین کارکنان اداره آموزش و پرورش شهر کرمانشاه هستند. این نتایج با یافته های عارضی (۱۳۹۲) همخوان است.
در همین راستا و همپای یافته پژوهش به دست آمده رضایی( ۱۳۹۲) مطرح نمود که استرس های شغلی در کارکنان آموزش و پرورش تا حد بسیاری با سلامت روانی آنها ارتباط دارد و به خوبی بر اساس میزان استرس های وارد شده و میزان مقیاس استرس شغلی، سلامت روان کارکنان را پیش بینی نمود و همچنین فاضلی (۱۳۹۰) به این نتیجه دست یافت که فرسودگی شغلی پیش بینی کننده خوبی برای سلامت روان در افراد است و هرچه میزان فرسودگی شغلی بیشتر باشد، به طبع آن می توان درصد پایین تری از سلامت روان را تخمین زد .
در تبیین نتایج بدست آمده از رگرسیون به شیوه همزمان برای بررسی پیش بینی سلامت روان توسط متغیرهای فرسودگی شغلی و استرس شغلی میتوان گفت این متغیرها ، با اطمینان ۹۹ در صد توان پیش بینی سلامت روان رادارند یعنی فرسودگی شغلی واسترس شغلی همزمان با هم بر سلامت روان تاثیر دارند بدین صورت که اگر نمره فرد در مقیاس استرس شغلی و فرسودگی شغلی بطور همزمان بالارود نمره سلامت روان هم بالا خواهد رفت یعنی فرد از سلامت روان پایین تری برخوردار است و بر عکس ، یعنی اگرنمره فرد درمقیاس استرس شغلی و فرسودگی شغلی بطور همزمان پایین بیاید نمره سلامت روان هم پایین خواهد رفت یعنی فرد از سلامت روان بالاتری برخوردار است .

 

منبع فایل کامل این پایان نامه این سایت pipaf.ir است

 

۵-۲-محدودیت ها

 

 

 

1. این پژوهش روی کارکنان آموزش و پرورش شهر کرمانشاه ، انجام شده و در تعمیم یافته ها به سایر گروههای اجتماع باید احتیاط شود.

 

 

1. وجود متغیرهای کنترل نشده ای مانند استرس خارج از محیط کار کارکنان آموزش و پرورش بر میزان صحت نتایج به دست آمده تاثیر گذار است.

 

 

 

۵-۳-پیشنهادات

 

 

۵-۳-۱- پیشنهاد کاربردی

 

 

 

1. با توجه به پیامدهای منفی استرس شغلی و مشکلات کاری کارکنان آموزش و پرورش به مسئولین پیشنهاد می شود که با انجام برنامه ریزی های خاص و توجه به مشکلات این قشر آسیب پذیر در جهت کاهش اثرات مخرب استرس و سایر مشکلاتی که کارکنان آموزش و پرورش با آنها درگیر هستند، برآیند.

 

 

1. معرفی و اطلاع رسانی در مورد راهکارهای مناسب و توجه به محیط و راهکارهای آرامبخش تر کردن محیط و سایر راهکارهای مورد تایید متخصصان در رابطه با مشکلات کارکنان آموزش و پرورش .

 

 

1. ایجاد کارگاههای روان درمانی کنترل استرس و راهکارهای کاهش دهنده استرس شغلی مانند بیوفیدبک و ورزش های مناسب جهت رو به رویی و کاهش اثرات مخرب تنش های شغلی .

 

 

1. همکاری مستقیم متخصصان در زمینه آموزش و آگاه کردن کارکنان آموزش و پرورش در زمینه به کار گیری راهبردهای مقابله ای و سازوکار لازم مواجه با تنش های شغلی.

 

 

 

۵-۳-۲- پیشنهاد پژوهشی

 

 

پیشنهاد می شود در پژوهش های آتی به مقایسه و بررسی رابطه بین استرس شغلی و فرسودگی شغلی با سلامت روان در کارکنان سایر اداره های دولتی پرداخته شود.

 

 

 

1. پیشنهاد می شود در پژوهش هایی از این دست همراه با مقیاس های خود سنج ، مقیاس های غیر مستقیم هم به کار برده شود.

 

 

1. انجام پژوهش در موقیعت های آزمایشی و نیمه آزمایشی و آموزش سلامت روان پیشنهاد می شود.

 

 

 

اورنگی مریم؛ هاشم زاده ،ایرج و بهره دار، محمدجعفر . (۱۳۷۹). استرس شغلی و رابطه آن با سلامت روان در کارکنان بیمارستانهای شهر شیراز. اندیشه و رفتار، سال ششم، شماره ۸، -۶۲-۵۸٫
اقدامی باهنر، علی؛ نجارپور استادی، مریم؛ لیوارجانی، غزاله.(۱۳۹۲). بررسی میزان منابع استرس شغلی معلمان استان تهران ، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران .
اقدمی باهنر، علیرضا . نجارپور استادی ، سعید . لیوارجانی ، شعله (۱۳۹۲) . رابطه احساس خودکارآمدی و هوش هیجانی با فرسودگی شغلی در بین کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز . علوم تربیتی ، شماره ۷ ، .۱۹۹٫
ابطهی ، حسین والوانی ، مهدی (۱۳۸۹) پژوهش پیرامون فشارهای عصبی مدیران بخش صنعت در کشور ، فصلنامه مطالعات مدیریت ، سال دوم، شماره ۵٫ ۲۳-۱۲٫
ایزدی ، پروین (۱۳۹۰) فشار روانی ، مولف شفر مارتین ، انتشارات درخشش ، شماره هفتم .
اعتمادی، علیرضا. (۲۰۰۹). مقایسه و استرس شغلی رابطه با جنبه های رضایت شغلی در پرستاران شاغل در CCU و واحد های دیگر از بیمارستان قلب دانشگاه علوم پزشکی تهران و ایران ، پایان نامه برای کارشناسی ارشد در علوم ، دانشگاه الزهرا (س) .
آقا محمدیان. علیرضا. (۱۳۸۰). بررسی رابطه بین پنج عامل بزرگ ، سبک های مقابله ای و سلامت روانشناختی در دانشجویان کارشناسی دانشگاه تربیت معلم. پایان نامه کارشناسی ارشد منتشر نشده دانشگاه تربیت معلم تهران.
اکبری، علیرضا. (۱۳۸۲). بررسی رابطه سلامت روان و استرس شغلی در دانشجویان دانشگاه آزاد رودهن، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد رودهن.
آریایی، احمد. (۱۳۹۰). بررسی رابطه استرس و فرسودگی شغلی، بیماری و سلامت روان در دانش آموزان پیش دانشگاهی شهر البرز، یافته های نو در روانشناسی، سال دوم، شماره ۵، ۹۸-۳۳٫
بحری بیناباج، نرجس؛ مقیمیان، مریم؛ عطارباشی ،مریم و قرچه، معصومه. (۱۳۸۲). بررسی ارتباط فرسودگی شغلی و سلامت روانی در حرفه مامایی و پرستاری. مجله دانشکده پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد، سال دوم، شماره ۸، ۹۹-۱٫
بشارت، محمد علی.(۱۳۸۲). قابلیت اعتماد پایایی و درستی اعتبار مقیاس کمال گرایی مثبت و منفی. مجله علوم روان شناختی . سال دوم، شماره ۶، ۱۲-۵٫
بهنودی، زهرا .(۱۳۸۴) . بهداشت و استرس شغلی/ – تهران: نشر بشری ،چاپ سوم ، شماره دهم .
بردبار ، علیرضا . (۱۳۸۷) . فرسودگی شغلی و شیوه مقابله با آن . ماهنامه اصلاح و تربیت . شماره ۷۴ ، ۱۴ .
بهرامی ، فاطمه . مختاری ، سمانه. (۱۳۸۷). بررسی میزان فرسودگی شغلی و عوامل موثر بر آن در بین اساتید دانشگاه اصفهان . فصلنامه مشاوره شغلی سازمانی . سال دوم، شماره ۲ . ۵۷-۷۱٫
پورافکاری ، نصرت اله .(۱۳۸۸). خلاصه روانپزشکی جلد دوم، انتشارات رشد
پولادری، مریم؛ شهری، رضا ؛ نجاریان، ایثار وشکر کن، سعید. (۱۳۷۴). بررسی تاثیر منفی استرس بر عملکرد تحصیلی دانشجویان کارشناسی دانشگاه تربیت معلم .پایان نامه کارشناسی ارشد منتشر نشده دانشگاه تربیت معلم تهران.
جمشید نژاد،صادق.(۱۳۸۵). بررسی و مقایسه استرس شغلی و رضایت شغلی معلمان مدارس ابتدایی ،پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه ایلام منتشرنشده دانشگاه ایلام.
حسنی . رضا. (۲۰۰۵). بررسی میزان استرس در واحد های نا امن و بی خطر در هوای ایران در ۱۳۸۴-۱۳۸۵٫ مجله رهیافتی نو در روانشناسی، سال دوم، شماره ۸، ۱۲-۱۳٫
حائزی، الهه. (۱۳۹۱). بررسی رابطه سلامت روان و استرس شغلی در دانشجویان دانشگاه آزاد تهران، یافته های نو در رواشناسی، سال سوم، شماره ۱، ۲۵-۱۲٫
حافظی ، فریبا . احدی ، حسن . عنایتی ، میر صلاح الدین . نجاریان ، بهمن . رابطه ی علی استرس چالش ، استرس مانع پیشرفت ، فرسودگی و انگیزش و یادگیری با عملکرد تحصیلی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی اهواز . دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان) سال دوم. شماره ۳۲ ، ۱۶۶ .
خیر؛محمد ؛ سیف،دیبا.(۱۳۸۰). بررسی رابطه مهارت های مقابله با استرس و برخی از عوامل جمعیت شناختی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان. اولین سمینار بهداشت روانی دانشجویان دانشگاه تهران.
 

 

دانلود متن کامل این پایان نامه در سایت abisho.ir