همان طور که در اغلب متون کیفیت ذکر شده، هزینه‎های کیفیت به چهار گروه عمده تقسیم می‎شوند:
۱ . هزینه‎های پیشگیری
۲ . هزینه‎های ارزیابی

3. هزینه‎های شکست داخلی

3. هزینه‎های شکست خارجی

چنانچه در نمودار (۱-۲) مشاهده می‎شود، دو گروه اول هزینه ها مربوط به تولید محصول مرغوب و دو گروه آخر ناشی از تولید محصول نامرغوب می‎باشد. این دو نوع هزینه، هزینه محصول مرغوب و هزینه محصول نامرغوب با هم نسبت عکس دارند؛ یعنی هر چه ما هزینه تولید محصول مرغوب را بالا ببریم، هزینه های تولید محصول نامرغوب کاهش مییابد. هزینه های کیفیت در جایی قبل از کیفیت ۱۰۰ درصد به حداقل میرسد؛ بنابراین سازمان ها سعی کردند محصول را در همان حیطه ای تولید کنند که هزینه به حداقل می‎رسد. ضروری است که بین هزینه های کیفیت معقول و منطقی وهزینه های کیفیت غیر ضروری و نامناسب، مدل و روش مناسبی را ترسیم کنیم (نمودار۲-۳) (گرینا[۳۳]،۱۹۹۹).
)نمودار۲-۳) منبع: گرینا[۳۴]،۱۹۹۹
با وجود انتقاداتی که به نظریه سنتی جوران وارد شده است، مدل سنتی و رابطه معکوس ذکر شده همچنان دارای مقبولیت گسترده‎ای است و در مباحث مربوط به کیفیت، به آن استناد می‎شود.
۲-۹-۲٫ مدل هزینه فرصت یا هزینه پنهان
در این مدل هزینه فرصت از دست رفته به سایر هزینه‎های کیفیت لحاظ شده در مدلPAF اضافه می‎شود. به دلیل عینی نبودن هزینه فرصت از دست رفته، تنها امکان تخمین این هزینه‎ی ناآشکار وجود دارد. این هزینه‎ها که اخیراً مورد توجه قرار گرفته‎اند، شامل مواردی از قبیل سود کسب نشده به دلیل از دست دادن مشتری یا کاهش درآمد به دلیل عدم تطبیق است. براین اساس هزینه‎های کیفیت شامل هزینه پیشگیری، ارزیابی، شکست و فرصت از دست رفته خواهد بود. محققان در مطالعات خود، اقلام متعددی را برای هزینه فرصت از دست رفته برشمرده‎اند. از جمله می‎توان به ساندووال چاوز[۳۵] و بروویدز[۳۶]اشاره کرد که این هزینه را به سه دسته ظرفیت نصب شده و معطل مانده، حمل ناکافی مواد و عرضه ضعیف خدمات تقسیم کرده‎اند. از نظر آن ها مجموع هزینه‎های کیفیت عبارتست از: درآمد از دست رفته و سود کسب نشده (ساندووال چاوز و بروویدز، ۱۹۹۸).
۲-۹-۳٫ مدل هزینه فرایند
این مدل ابتدا توسط راس[۳۷](۱۹۹۷) ارائه شد و نخستین بار توسط مارش[۳۸] (۱۹۸۹) به منظور هزینه‎یابی کیفیت به کار رفته است (مارش، ۱۹۸۹). در این مدل هزینه‎های کیفیت به صورت مجموع هزینه‎های تطبیق و عدم تطبیق فرایند تعریف می‎شود. هزینه تطبیق عبارتست از: هزینه‎هایی که باید صورت گیرد تا فرایند مشخصی در مرتبه اول، کالا یا خدمتی مطابق با استاندارد مد‎نظر تولید کند. هزینه عدم تطبیق نیز شامل هزینه شکست به دلیل فرایندی است که منجر به تولید مغایر با استاندارد مورد نظر می‎شود. تمایز اصلی این مدل با سایر روش‎ها، تاکید بر فرایند به جای کالا یا خدمات تولید شده است.
۲-۹-۴٫ مدلABC [۳۹]
روش هزینه‎یابی بر مبنای فعالیت در حقیقت یک روش حسابداری است و یک مدلCOQ[40] نیست. از اصلی‎ترین مشکلات در هزینه‎یابی کیفیت، عدم مطابقت سیستم‎های حسابداری سنتی با آن است. این سیستم‎ها غالباً داده‎های مورد نیاز مربوط به کیفیت را ارائه نمی‎دهند، مثلاً سود ناشی از ارتقاء کیفیت را ثبت نمی‎کنند. ریشه مشکل در اینجاست که بیشتر اقلام موجود در هزینه‎یابی کیفیت بر مبنای فعالیت یا فرایند هستند، در حالی که سیستم‎های حسابداری سنتی حساب ها را براساس اقلام هزینه‎ها و نه فعالیتها ثبت می‎کنند این روش را کوپر و کاپلان[۴۱](۱۹۸۸) برای حل این مشکل ارائه دادند تا به عنوان ابزاری جهت هزینه‎یابی کیفیت بکار رود (لارسون[۴۲]،۲۰۰۲).
۲-۱۰٫ روش های جمع‎آوری هزینه‎های کیفیت
ممکن است روش های زیادی برای جمع‎آوری هزینه‎های کیفیت در یک سازمان وجود داشته باشد اما چهار روش که بیشترین کاربرد را دارند به شرح زیر می‎باشند.
روش سنتی[۴۳]
روش مستند سازی عیب[۴۴]
روش مراقبت از زمان صرف شده[۴۵]
روش ارزیابی یا برآورد[۴۶]
۲-۱۰-۱٫ روش سنتی
روشی است که بطور گسترده از آن استفاده می‎گردد. این روش براساس نوشته های اولیه جوران بنا گذاری شده است. این روش از داده های موجود در سطح سازمان که از طریق سوابق واحد مالی یا حسابداری قابل دسترسی است استفاده می نماید. این اطلاعات ممکن است از گزارشات حضور و غیاب، گزارشات هزینه‎ها، سفارش‎های خرید، گزارش‎های بازکاری، گزارشات ضایعات و سایر گزارش‎های مشابه به دست آیند. این روش آسان ترین و استانداردترین روش می‎باشد.
روش سنتی برای شروع هزینه یابی کیفیت بهترین روش خواهد بود. زیرا اکثر سازمان‎ها دارای واحد حسابداری یا مالی هستند که برخی هزینه‎های کیفیت نظیر آموزش، هزینه های گارانتی، هزینه ضایعات را در سیستم خود ثبت می نمایند. این روش در همه سازمان‎های کوچک و بزرگ، دانشگاه‎ها، سازندگان نرم افزار و هر نوع سازمان‎های دیگر کاربرد دارد و دیدی تقریبا سریع از هزینه های کیفیت سازمان ارائه می دهد.
هرچند که در این روش جمع آوری هزینه های مربوط به فعالیت های بدون ارزش افزوده به دلیل عدم ثبت در سیستم حسابداری بسیار مشکل است و همچنین اکثر سیستم های حسابداری کلیه هزینه های کیفی نظیر تحلیل خرابی، بازرسی مجدد، ممیزی‎های کیفی محصول، ارزیابی اقلام موجود در انبار را ثبت نمی نمایند، باید گفت که با افزایش تجربیات سازمان در هزینه یابی کیفی می توان تعداد هزینه های بیشتری را به لیست هزینه های کیفی اضافه نمود (خیرخواه، ۱۳۸۴).
۲-۱۰-۲٫ روش مستند سازی عیب
این روش گاهی اوقات همراه روش کلاسیک بکار برده می‎شود. در حال حاضر سازمان‎هایی هستند که این روش را به تنهایی و بدون کلاسیک به کار برده‎اند و موفق هم بوده‎اند. این موفقیت در ارتباط با سیستم موجود در سازمان برای مستند سازی و ردیابی عیب می‎باشد. سازمان‏‎هایی در این روش موفق‎تر خواهند بود که دارای سیستم مستند‎سازی و ردیابی عیب بهتری باشند.
۲-۱۰-۳٫ روش مراقبت از زمان صرف شده
تحقیقات نشان می‎دهد که این روش کمترین کاربرد را داشته است. اگر چه سازمان‎هایی که این روش را به کار برده‎اند نتایج بسیار موفقیت آمیزتری درباره هزینه‎های کیفی سازمان بدست آورده‎اند.
۲-۱۰-۴٫روش ارزیابی
آخرین روش برای جمع‌‎آوری هزینه‎های کیفیت روش ارزیابی می‎باشد. همانگونه که در روش کلاسیک گفته شد معمولاً برای جلب حمایت مدیریت از برنامه‎های هزینه‎های کیفی تخمین اولیه از هزینه‎های کیفیت صورت می‎پذیرد اما استفاده از روش تخمین به عنوان یک روش اصلی در میان سازمان ها معمول نیست. به هر حال تحقیقات نشان داده است تعداد سازمان‎های اندکی که از این روش استفاده می‎نمایند، نتایج درخشانی را تجربه می‎کنند.
۲-۱۱٫ روش و مدل مورد استفاده در تحقیق حاضر
در تحقیق حاضر برای جمع‎آوری هزینه‎های کیفیت از روش سنتی استفاده شده است، این روش براساس نوشته های اولیه جوران بناگذاری شده است. که از داده‎های موجود در سطح سازمان که از طریق سوابق مالی یا حسابداری قابل دسترسی است استفاده می نماید. و مدل مورد استفاده برای تعیین هزینه‎های کیفیت مدلPAF می‎باشد، یعنی اجزای هزینه‎های کیفیت شامل هزینه‎های پیشگیری، هزینه‎های ارزیابی، هزینه‎های شکست داخلی و هزینه‎های شکست خارجی می‎باشد .
۲-۱۲٫ بخش دوم: پیشینه تحقیق
در این بخش به تحقیقات انجام شده مرتبط با موضوع تحقیق در خارج از ایران و همچنین تحقیقات داخل ایران اشاره می‎شود و خلاصه ای از نتایج آنها ارائه می‎گردد:
۲-۱۲-۱٫ تحقیقات مرتبط انجام شده درخارج از کشور:
هارینگتون[۴۷](۱۹۹۸) به بررسی تأثیر هزینه‎های پیشگیری وارزیابی برهزینه کل پرداخت. نتایج تحقیق او نشان داد که افزایش هزینه‎های پیشگیری کاهش اشتباهات را درپی خواهد داشت و در نهایت منجر به کاهش هزینه کل‎ می‎شود درحالی که افزایش هزینه‎های ارزیابی تعداد کل خطاها را کاهش نمی‎دهد و تنها خطاهای خروجی قبل ازتحویل محصول به مشتری را شناسایی می‎کند. همچنین نتایج تحقیق او نشان داد که بهبود کیفیت ازطریق کاهش هزینه های کیفیت، منجر به بهبود بهره‎وری می‎شود(هارینگتون،۱۹۹۸).
گرینا و همکاران[۴۸](۱۹۸۸)، هارینگتون (۱۹۹۸)و ژائو[۴۹](۱۹۹۹) درپژوهش‎های خود به این نتیجه رسیدند که افزایش درهزینه های پیشگیری و ارزیابی منجر به کاهش هزینه‎های شکست می‎شود. درنتیجه کیفیت و بهره وری را افزایش می‎دهد.