برای دانلود متن کامل این فایل به سایت torsa.ir مراجعه نمایید.

[۸] با عنوان (مرگ و زندگی در شهرهای بزرگ آمریکایی به کار رفته است که در آن اثر ، او توضیح داده است که شبکه های اجتماعی فشرده در محدوده های حومه قدیمی و مختلط شهری، صورتی از سرمایه اجتماعی را تشکیل می دهند و در ارتباط با حفظ نظافت، عدم وجود جرم و جنایت خیابانی و دیگر تصمیمات در مورد بهبود کیفیت زندگی ، در مقایسه با نهادهای رسمی مانند نیروی حفاظتی پلیس و نیروی انتظامی ، مسئولیت بیش تری ازخود نشان می دهند. یک مثال عینی این تعریف  را در دنیای امروزه می‌توان در تشکل‌های غیردولتی حمایت از محیط‌ زیست یافت. این شبکه اجتماعی بعضا” نیروهای قدرتمندی را به صورت NGO ها به وجود می‌آورد که حتی در حمایت از محیط ‌زیست موجب توقف پروژه‌های عمرانی دولت نیز می‌شوند . گلن لوری[۹] (اقتصاددان هم چون ) ایوان لایت ( جامعه شناس) اصطلاح سرمایه اجتماعی را در دهه۱۹۷۰ برای توصیف مشکل توسعه اقتصاد درون شهری به کار برد. در آثار اندیشمندانی چون مارکس، زیمل ، دورکیم ، وبر و پارسونز به مفاهیمی همچون اضطرار ، نفع جمعی ، ارزش ها و اعتماد اجتماعی توجه شده که هر یک ابعادی از مفهوم سرمایه ی اجتماعی را در بر می‌گیرد (توسلی ، ۱۳۸۴،ص۳) . اسناد نشان می دهند که این اصطلاح اولین بار توسط بوردیو[۱۰] ، مورد استفاده قرار گرفت . با این حال ، اولین نظریه ها و تعاریف سرمایه اجتماعی به صورت علمی و جدی توسط کلمن و پاتنام[۱۱] به کار گرفته شد و آنها از طراحان اولیه نظریه سرمایه اجتماعی هستند. پژوهش سازنده‌ای که کلمن در سال های ( ۱۹۸۶، ۱۹۸۸،۱۹۹۰ ) درحوزه آموزش و پرورش انجام داد و تحقیقی که پاتنام در سال های (۱۹۹۳،۱۹۹۵) درباره مشارکت مدنی و عملکرد نهادی انجام داد ، الهام بخش بسیاری از کارهای بعدی شد . بوردیو و بعد در دهه ۱۹۹۰ پاتنام از این مفهوم برای مطالعه نهادهای دموکراتیک در ایتالیا استفاده کردند. مفهوم سرمایه اجتماعی از مدت ها قبل مطرح بوده ، اما در دو دهه اخیر به شّدت مورد توجه قرار گرفته است ( شارع پور،۱۳۸۵). اندیشمندان دیگر سرمایه فیزیکی ، پولی و مالی را تنها سرمایه موجود در زندگی نمی دانند ، بلکه آن ها سرمایه های جدید از قبیل سرمایه های انسانی ، سرمایه طبیعی (ذخایر زیرزمینی) و سرمایه اجتماعی را معرفی می کنند، که هرکدام اثرات مهم و قابل توجهی در توسعه ی همه جانبه و پایدار بشری و رشد اقتصادی دارند و در ادبیات جدید اقتصادی به آن ها بسیار پرداخته شده است.اما در این میان سرمایه های انسانی و اجتماعی از شرایط و ویژگی خاص برخوردارند (سعادت ،۱۳۸۶) . اصطلاح سرمایه اجتماعی توانست در کمتر از دو دهه ، ادبیات بسیار گسترده ای را به خود اختصاص دهد و به مفهومی ، کم و بیش اسطوره ای تبدیل شود به گونه ای که برخی از نویسندگان آن را حتی بیش از یک کلید واژه علمی و همسنگ یک نظریه پنداشته اند.
۴-۲) انواع سرمایه های سازمانی و ارتباط متقابل آنها
اشکال مختلف سرمایه در سراسر تاریخ تجارت وجود داشته است . با وجود این ، طی زمان اهمیت نسبی هر یک از آنها تغییر یافته است. سرمایه وکار به عنوان مهمترین عوامل محسوب می شدند و چندین دهه در دنیای اقتصاد آزاد به عنوان عناصری بودند که باید کسب و مدیریت می شدند . امروزه هر سازمانی برای تحقق اهداف خود دست کم نیازمند سه نوع سرمایه (اجتماعی ، انسانی و سرمایه اقتصادی ) است که مکمل یکدیگرند و رشد سازمان نیز مشروط به حضور هر سه دسته سرمایه است. سرمایه در قالب و اشکال مختلف نمود پیدا می کند که مهم ترین آن ها عبارت اند از :
۱-۴-۲) سرمایه طبیعی[۱۲]
شامل دارایی های طبیعی و زیست محیطی در اختیار یک جامعه مانند آب ، معادن ، جنگل ، خاک ، سرزمین و … است.
۲-۴-۲) سرمایه فیزیکی[۱۳]
شامل مجموعه ماشین آلات ، کارخانه ها ، سازه ها ، تجهیزات ، زیربنای ساختمان و … است که دست ساز بشر است.
۳-۴-۲) سرمایه انسانی[۱۴]
اقتصاد دانان ، مدیران ، مردان سیاست یا هر آدم معمولی که از این عبارت استفاده می کنند ، در واقع غیر انسانی بودن این نوع نگرش به دنیا را به نمایش می گذارند که در آن هر کس و هر چیز مجبور است موجودیت خود را با ترازویی که یک وزنه ی ارزشمند بیشتر ندارد بسنجد : وزنه ی ارزش کالائی .اما منظور آنها از سرمایه ی انسانی چیست؟ جواب ساده است : سرمایه انسانی عبارت است از مجموعه دانش و مهارت های جمع شده در نیروی انسانی یک سازمان . این سرمایه مستلزم سرمایه گذاری بر روی نیروهای انسانی یک مجموعه به منظور بالا بردن بازدهی آنهاست . همچنین شامل قابلیت ها و توانمندی های انسانی است که مبتنی بر دانش ، تخصص و مهارت های انسانی است. یعنی مجموعه ی اختیارات و توانایی های فیزیکی (مانند زور بازو ، استقامت ، مهارت ، کاردانی)، توانایی های اخلاقی (مانند شجاعت ، پشتکار، وجدان کاری) ، توانایی های عقلانی (مانند اطلاعات عمومی، تخصص، تخیل و هوشمندی) ، توانایی های زیبایی شناسی (ذوق و سلیقه) و توانایی های معاشرتی (قدرت معاشرت و مذاکره) که افراد می توانند این توانایی ها را در بازار کار به کار گیرند.آن هایی که قدرت کار را به عنوان یک سرمایه ی انسانی نشان می دهند ، درواقع می خواهند به خود و به کارمندان بقبولانند که هر کس با قدرت کاری خود صاحب سرمایه ای است که باید آن را به سود دهی برساند ، ارزش آن را حفظ کند و حتی بالا ببرد.
۴-۴-۲) سرمایه فرهنگی[۱۵]
سرمایه فرهنگی مجموعه‌ای از روابط ،  معلومات و امتی
ازات است که فرد ، برای حفظ کردن یا به‌دست آوردن یک موقعیّت اجتماعی از آن استفاده می‌کند . به‌عبارت دیگر ، سرمایه‌ی فرهنگی به‌ طوردائمی درقلمرو امکانات یک قشر، گروه ، طایفه یا قبیله است . اصطلاح سرمایه فرهنگی در قیاس با سرمایه اقتصادی و نظریات، قوانین و تحلیل‌های مباحث مربوط به سرمایه‌داری در اوایل دهه ۱۹۷۰ رواج یافت. این مفهوم برای بررسی این مسئله که موانع اقتصادی برای تبیین نابرابری‌های موجود در موفقیت‌های آموزشی دانش‌آموزان طبقات اجتماعی مختلف کافی نیست ، ابداع شد. سرمایه فرهنگی بدون کوشش شخصی کسب و به ارث برده نمی‌شود، کسب سرمایه فرهنگی کار طولانی ، مداوم و پی‌گیر ، یادگیری و فرهنگ‌پذیری را می‌طلبد، زمان می‌خواهد و به امکانات مالی و مادی نیاز دارد.
۵-۴-۲) سرمایه مادی یا اقتصادی[۱۶]
بطور سنتی، سرمایه ی مادی (اقتصادی) ، آن چنان که امروزه متداول است ، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد اقتصاددانان اولین گروهی بودند که مفهوم سرمایه اجتماعی را در این معنا بکار بردند. آنان این مفهوم را به مثابه دارایی‌‌های مالی یا زیرساخت های مادی تعریف کردند ، فرهنگ بزرگ علوم اقتصادی ، سرمایه ی اجتماعی را کل سرمایه ی‌‌های موجود در یک اقتصاد می‌داند که نه تنها شامل ساختمان و ماشین‌‌های تولیدی می‌شود بلکه تجهیزاتی مثل بیمارستان ، آموزشگاه و صنایع دفاعی را هم در بر می‌گیرد. این تعریف بعدها با محدودتر شدن به برخی هزینه‌‌های دولتی اصلاح گردید و جانشین سرمایه ی اجتماعی برای اقتصاددانان ، اصطلاحات دیگری مانند : زیر ساخت اجتماعی[۱۷] و خدمات اجتماعی[۱۸] می‌تواند باشد (شاه حسینی،۱۳۸۴،ص۲۲).
۶-۴-۲) سرمایه نمادین[۱۹]
این سرمایه به استفاده از سمبل ها جهت مشروعیت بخشیدن به کسب سطوح و گونه های متغیری از سه نوع سرمایه ( اقتصادی ، فرهنگی ، اجتماعی) می انجامد(استونز[۲۰] و تورنر[۲۱]،۱۹۹۸) بوردیو نیز در کتاب اشکال سرمایه ، سرمایه نمادین و فرهنگی را دقیقاً مترادف هم نمی داند. در طرح کلی تئوری کنش، سرمایه نمادین محتوای خاص حیثیت و شرف فرض می شود ، حال آنکه مثال های سرمایه فرهنگی را در جای دیگر از آثار بوردیو درباره نهادهای آموزشی تولید مجدد ، انسان آکادمیک بهتر می توان مشاهده کرد و همان قدر که به دانش ، مهارت یا شایستگی اشاره دارد به شرف یا حیثیت نیز که داشتن این سرمایه را می تواند به بار آورد می پردازد(گلوری[۲۲]،۱۹۹۷،ص۷)
۷-۴-۲) سرمایه اجتماعی[۲۳]
حاصل انباشت منابع بالقوه و یا بالفعلی (مانند تخصص ها و مهارت ها) است که مربوط به مالکیت یک شبکه با دوام از روابط کم و بیش نهادینه شده در بین افرادی است که با عضویت در یک گروه ایجاد می‌شود . سرمایه اجتماعی در روابط میان افراد تجسم می‌یابد و موقعی سرمایه اجتماعی بوجود می‌آید که روابط میان افراد به شیوه‌ای دگرگون شود که کنش را تسهیل کند . سرمایه اجتماعی در جریان اصلی جامعه‎شناسی آمریکایی بویژه در روایت کارکردگرایانه آن عبارت است از روابط دوجانبه ، تعاملات و شبکه‎هایی که در میان گروه های انسانی پدیدار می‎گردند و سطح اعتمادی که در میان گروه و جماعت خاصی به عنوان پیامد تعهدات و هنجارهایی پیوسته با ساختار اجتماعی یافت می‎شود . سرمایه اجتماعی را می توان حاصل پدیده های ذیل در یک سیستم اجتماعی دانست :
اعتماد متقابل ، تعامل اجتماعی متقابل ، گروه های اجتماعی ، احساس هویت جمعی و گروهی ، احساس وجود تصویری مشترک از آینده ، کار گروهی (فلورا ،۱۹۹۹) به نظر می رسد نمودار زیر ارتباط بین سرمایه ها را در سازمان بیان می کند.
شکل شماره . ۱-۲٫ جایگاه و روابط سرمایه اجتماعی با دیگرسرمایه ها و سازمان
۸-۴-۲) سرمایه فکری[۲۴]
اصطلاح سرمایه فکری اولین بار در سال ۱۹۶۲ میلادی توسط فریتز مچلاپ مورد توجه قرار گرفت. سرمایه فکری از نگاه مدیریتی، مجموع سرمایه انسانی و ساختاری نظیر دانش، تجربه کاربردی، فن آوری سازمانی، روابط و مهارت های تخصصی است که با خلق مزیت رقابتی ، حیات سازمان در بازار را به ارمغان می آورند.استوارت[۲۵] اعتقاد دارد سرمایه فکری مجموعه ای از دانش، اطلاعات، دارایی های فکری،تجربه، رقابت و یادگیری سازمانی است که می تواند برای ایجاد ثروت به کار گرفته شود . هاردوار در مقالات و اظهارات خود ارزشمندترین و مهمترین منابع یک سازمان را سرمایه های فکری و دارایی های نامشهود آن می داند . از نظر وی به خاطر ویژگی های خاص این دارایی ها یعنی منابع فکری سازمان ، حالت انحصاری و یگانه دارند و قابل کپی برداری و تقلید نیستند و به این دلیل برای سازمان ارزشمند هستند و می توانند مزیت های رقابتی را برای آن ایجاد کنند.
۵-۲)تعاریف سرمایه اجتماعی
صاحب‌نظران از دیدگاه‌های مختلف به تعریف سرمایه اجتماعی پرداخته‌اند . حتی ، گاه این تعریف ها با یکدیگر در تضاد می‌باشند . به منظور درک بهتر این مفهوم و دستیابی به تعریفی که در این پژوهش مورد استفاده قرار می گیرد ، تعدادی از مهم‌ترین تعریف های سرمایه اجتماعی که تاحدی گوناگونی این تعریف ها را می‌نمایانند ، در جدول ۱ ارائه شده است.