تاوتراپ و نیلسن[۴۸](۱۹۹۱) در پژوهش خود تحت عنوان” ارزیابی کار امدی استانداردهای رابط کاربر” از ۲۶ دانشجوی رشته کامپیوتر که درس طراحی رابط کاربر را گذرانده و با استانداردهای آن آشنا بودند خواستند تا یک رابط کاربر برای یک شرکت فرضی که دارای ۲ صفحه رابط کاربر استاندارد است. طراحی کنند. محققان ضمن مقایسه طرح های نهایی ایجاد شده و مقایسه آن ها با یک سیاهه وارسی حاوی فاکتورهای استاندارد طراحی رابط کاربر، به این نتیجه رسیدند که طرحهای تولید شده تنها ۷۱ درصد از استانداردها پیروی کردند. بنابراین احتمال نادیده گرفتن استانداردهای رابط کاربر توسط طراحان بسیار زیاد است. محققان در پایان برای بهبود کارایی استانداردهای رایط کاربر پیشنهاد هایی نظیر در اختیار داشتن الگوهای رابط کاربر که از استانداردها پیروی کرده اند و ارزیابی رابط کاربرهای فعلی به منظور اطمینان از مطابقت آن ها با استانداردها موجود ارائه می کنند.
هو[۴۹](۱۹۹۹) در پژوهشی تحت عنوان ” ارزیابی طراحی رابط کاربر سیستم های بازیابی اطلاعات” شش نوع رابط کاربر متفاوت گرافیکی و فهرستی را با کمک ۷۱۵ آزمایش شونده از نظر مفید بودن و موثر بودن ارتباط بین نظام و کاربر، ارزیابی و با یکدیگر مقایسه کرد. نتایج نشان داد که اولا از نظر تاثیر طراحی رابط کاربر بر مفهوم ارتباط بین کاربر و نظام، اعداد و ارقام، برتری چشم گیر رابط کاربر گرافیکی نسبت به رابط کاربر فهرستی را نشان می دهند. ثانیا در مواقعی که دانش فرد از دامنه جستجو کم بوده و تعداد گزینه های ارائه شده توسط نظام در هنگام جستجو زیاد است، مدل گرافیگی از کارایی بیشتری برخوردار است. ثالثا میزان رضایت کاربرانی که رابط گرافیکی را مورد استفاده قرار داده اند بیش از سایرین است. محقق در پایان به این نتیجه می رسد که رابط کاربر بدون توجه به میزان آشنایی کاربران با عمل جستجو- تاثیر به سزایی در تعامل فرد با نظام دارد.
تیلور[۵۰](۲۰۰۱) در پژوهش خود تحت عنوان ” ارزیابی رابط کاربر راکول” در ابتدا دو مورد از تکنیک های ارزیابی رابط کاربر(تحلیل مکاشفه ای[۵۱] و پرسه زنی شناختی [۵۲] را که به زعم وی دارای ساختار و بنیان بسیار خوبی هستند شرح داده و سپس از آن ها برای ارزیابی رابط کاربر پروژه”جامعه آموزش گیرندگان پیشرفته ایالتی ” استفاده می کند. تیلور از تحقیق خود این گونه نتیجه گیری می کند که کاربران به راحتی می توانند مراحل و گام های لازم برای براوردن نیازهای خود در این نظام را یاد بگیرند اما اعمال برخی تغییر و تنظیمات در آن ضروری به نظر می رسد.
ویلار وزومر[۵۳] (۲۰۰۵)، در پژوهشی با عنوان ” مقایسه و ارزیابی رابط کاربر های مجلات الکترونیکی”رابط کاربر مربوط به پایگاه اطلاعاتی ساینس دایرکت[۵۴]، ابسکوهاست[۵۵] و امرالد[۵۶] را براساس ۳ جدول ویژگی های عمومی رابط، انتخاب پایگاه و فرمول بندی جستجو و فرمول بندی مجدد و دستکاری نتایج و گزینه ی کمک،مورد مقایسه و بررسی قرار دادند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که با توجه به تجاری بودن هر ۳ نظام اطلاعاتی، شباهت های زیادی بین رابط کاربر این پایگاهها وجود دارد.ولی تفاوت هایی نیز دیده می شود. در مقوله ویژگی های عمومی رابط، امکانات رابط کاربری ساینس دایرکت و پروکوئست دایرکت بیشتر است. در مقوله انتخاب پایگاه و فرمول بندی جستجو و فرمول بندی مجدد، امکانات و گزینه های پایگاه اطلاعاتی امرالد دیده می شود. در مقوله دستکاری نتایج و گزینه کمک، بار دیگر ساینس دایرکت و پروکوئست دایرکت در جایگاه اول قرار می گیرند. پژوهشگران در نهایت در یافته های خود اشاره می کنند که به رغم تفاوت ها، رابط کاربری هر ۳ نظام بازیابی اطلاعات بررسی شده دارای کیفیت بالایی بودند.
یاشیانا و وایدیواتی عبدل[۵۷](۲۰۰۷) در پژوهش خود تحت عنوان” ارزیابی اکتشافی کارآمدی رابط کاربر تحت وب اپک” به بررسی کارایی محیط کاربر اپک تحت وب دانشگاه بین المللی اسلامی مالزی ( UIIM ) به روش مکاشفه ای پرداخته اند. همچنین در این پژوهش قابل اعمال بودن ارزیابی مکاشفه ای در طراحی کاربر میانی اپک نیز بررسی شده است. روش پژوهش بر اساس ده مولفه نیلسن با تمرکز بر روی فقط سه مولفه آن شامل: قابلیت رویت پذیری، انطباق بین کاربر و جهان واقعی و طراحی زیبایی شناختی و وضعیت ساده بودن، نتایح مطالعه نشان داد که ارزیابی مکاشفه ای کاربر اپک بیش از ۷۰ درصد مشکلات کارآمدی را کشف کرد. علاوه بر این نشان داد که ارزیابی مکاشفه ای هم در کتابخانه ها و هم در رابط کاربر میانی فهرست های پیوسته قابل استفاده است.
.

 

فصل سوم

 

روش شناسی پژوهش

 

مقدمه

 

در هر تحقیق پژوهشگر تلاش می کند تا مناسب ترین روش ها را انتخاب کند. وجود روش های مختلف انواع پژوهشها را از همدیگر جدا و متمایز می سازد، یعنی هر نوع پژوهش، روش خاص خود را ایجاب می‌کند. در واقع می‌توان گفت از عوامل مهم تفاوت بین پژوهش های مختلف، وجود همین روش های متفاوت آنهاست (سرمد، حجازی و بازرگان،۱۳۹۰).
این پژوهش جهت رسیدن به هدف اصلی که، تحلیل محتوای نرم افزارهای آموزشی براساس شاخص های واسط کاربر می باشد و پاسخ دادن به سوالات :۱- آیاشاخص های واسط کاربر در نرم افزارهای آموزشی به حد مطلوب رعایت می شود؟ ۲-آیا شاخص کنترل سیستم توسط کاربر در نرم افزارهای آموزشی به حد مطلوب رعایت می شود؟ ۳-آیا شاخص کاهش بار حافظه کاربر در نرم افزارهای آموزشی به حد مطلوب رعایت می شود؟ ۴-آیا شاخص سازگاری واسط کاربر در نرم افزارهای آموزشی به حد مطلوب رعایت می شود؟می باشد تدوین شده است. برای نمونه گیری از روش خوشه ای استفاده شد. بدین صورت که ابتدا مقطع ابتدایی و سپس نرم افزارهای دروس ریاضی، علوم و فارسی انتخاب شدند و تمام درس ها (علوم،۱۱٫ریاضی،۷٫فارسی،۱۸ درس) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
در این فصل توضیحاتی درباره روش اجرای پژوهش شامل طرح نمونه و جامعه مورد بررسی، روش نمونه گیری، ابزارهای به کارگرفته شده، تعیین روایی و پایایی آزمون، چگونگی اجرای پژوهش ارائه شده است.

 

روش اجرای پژوهش

 

در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شد. تجزیه تحلیل محتوا یک روش علمی برای ارزشیابی و تشریح عینی و منظم پیامهای آموزشی است (شعبانی،۱۳۸۹). تحلیل محتوا به هر روش استنباطی اطلاق می‌گردد که به صورت منظم و عینی به منظور تعیین ویژگیهای پیام به کار برده میشود. در این روش، پیام ها و اطلاعات به گونهای منظم کدگذاری و به نحوی طبقهبندی می‌شوند که پژوهشگر بتواند آنها را به صورت کمی تجزیه و تحلیل کند. این روش برای هر شکل از ارتباطات انسانی – از اشارات تا کتاب های درسی و از تخته اعلانات تا پیامهای تجاری تلویزیونی – به کار برده میشود (دلاور،۱۳۸۹). در این روش محتوای آشکار و پیامها به طور نظاممند و کمی توصیف می‌شوند. از اینرو روش را میتوان روش تبدیل دادههای کیفی به دادههای کمی قلمداد کرد. تحلیل محتوا روشی مناسب برای پاسخ دادن به سوالهایی در مورد محتوای یک پیام است (سرمد، بازرگان و حجازی ۱۳۹۰).
در تحلیل محتوا، تحلیل‌گر باید بر اساس یک ‌روند منظم و منطقی پیش برود. چراکه رسیدن به نتایج مطلوب نیازمند همچنین فرایندی است. صاحب‌ نظران مختلف برای تحلیل محتوا مراحل متفاوتی قائل شده‌اند. بیابانگرد برای تحلیل محتوا ۱۰ مرحله‌ی،” صورت‌بندی سوالات یا فرضیه‌های تحقیق، تعریف جامعه‌ی مورد پژوهش، انتخاب نمونه مناسب از جامعه، انتخاب و تعریف واحد تحلیل، مقوله‌بندی محتوای مورد تحلیل، طراحی یک نظام کمی سازی، آموزش کدگذاران و انجام یک مطالعه‌ی مقدماتی، کدگذاری محتوا طبق تعاریف به‌عمل‌آمده، تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده و نتیجه‌گیری” را برشمرده است (بیابانگرد،۱۳۸۹). روش تحقیق حاضر توصیفی و از نوع تحلیل محتوا می باشد .تحلیل محتوا فنی برخاسته از ارتباطات است)کریپندورف، ۱۳۷۸ ؛ به نقل ازمحمدحسنی،۱۳۹۰(که از نظر شکل، باید آن را فنی برای دستیابی به استنتاجات قابل بازیابی و معتبر از داده های متن و زمینه آنها دانست. استفاده از این روش درمطالعات علوم سیاسی و جامعه شناسی از اوایل دهه ۱۹۳۰ معمول گردید. هارولدلاسول یکی از اولین اندیشمندان علوم سیاسی بود که از این روش در تحقیقات علوم سیاسی استفاده نمود. مهمترین انواع روش تحلیل محتوا عبارتند از:
تجزیه و تحلیل کیفی
تجزیه و تحلیل تکرار
تجزیه و تحلیل شدت

 

yle="box-sizing: inherit; width: 1104px;" width="531">