برای دانلود فایل متن کامل پایان نامه به سایت 40y.ir مراجعه نمایید.

 

 

1. سانسور پیشگیرانه (پیش از انتشار). در این روش پیش از ارسال پیام و حتی گاهی در زمان شکل‌گیری پیام، بر آن نظارت می‌شود. در سانسور پیش از انتشار گاهی فقط برخی قسمت‌های پیام حذف می‌شود که به آن “سانسور سلبی” گفته می‌شود. گاهی هم ممیز، تنها به حذف اکتفا نمی‌کند، بلکه دستور می‌دهد که بعضی مطالب موافق نظر خودشان به آن افزوده شود یا تغییر یابد که به آن “سانسور ایجابی” گفته می‌شود.

 

 

1. سانسور پیگیرانه / تعقیبی (پس از انتشار). در این شیوه ابتدا پیام ارسال می‌شود، سپس اگر عواقبی به لحاظ انتشار آن پدید آید یا ارسال آن مغایر با مقررات و موازین قانونی شناخته شود، دستگاه قضایی تخلف را پیگیری می‌کند. این نوع سانسور اگر برخاسته از نهادهای قانون‌گذار مردمی باشد، نه‌تنها موجب اخلال در ارسال پیام نمی‌شود، بلکه سبب می‌شود که از سوءاستفاده از آزادی جلوگیری شود.

 

 

1. سانسور قانونی و غیرقانونی. گاهی کنترل و نظارت بر چگونگی ارتباطات در جامعه مبتنی بر تصمیم‌گیری جمعی است. بدین معنی که نهادهای قانون‌گذار متکی بر آرای مردم چگونگی و نحوه نظارت بر آن را تعیین می‌کنند که نظارت قانونی تلقی می‌شود. اغلب کشورها نیز بر اساس دیدگاه‌های حاکم، قوانینی برای سانسور دارند. اما هرگاه حکومت‌ها یا گروه‌های فشار، بدون اتکا به قانون، در جریان ارتباطات اخلال کنند، دست به “سانسور غیرقانونی” زده‌اند.

 

 

1. سانسور رسمی و غیررسمی. در سانسور رسمی حکومت‌ها روندی را برای اعمال نظارت اعلام می‌دارند و به آن عمل می‌کنند. در سانسور غیررسمی به‌ظاهر حکومت با تحدید آزادی، به هر نوع، اظهار مخالفت می‌کند و قوانین موجود نیز مؤید آزادی هستند، اما کارگزاران حکومت درروند ارتباطات اخلال می‌کنند. نوع اخیر را “سانسور غیررسمی” می‌گویند (خسروی، ۱۳۷۸، ۵۳۵۵).

 

 

1. سانسور اقتصادی. این نوع سانسور با دست‌کاری در بازار و یا گران کردن مصنوعی انتشارات و عدم‌حمایت دولت از پدیدآورندگان و ناشران صورت می‌گیرد در دهه ۱۹۵۰ آلدوکس هاکسلی گران شدن کتاب را عامل سانسور و عدم دسترسی خوانندگان به آن می‌داند (۲۷: ۳۹۵). با گسترش شبکه‌های اطلاع‌رسانی، سانسور اقتصادی با شکل دیگری بروز کرده است: “گرانی اتصال به شبکه‌های اطلاع‌رسانی و فقدان دسترسی به ابزار و فناوری ارتباطات موجب دوری جوامع فقیر از جریان ارتباطات جهانی است” (مولانا، ۱۳۷۱؛ ۲۴).

 

 

1. خودسانسوری. هرگونه اخلال نظام‌مند که فرد در تبادل پیام برای خود ایجاد می‌کند و ممکن است از خودآگاه یا ناخودآگاه وی نشأت‌گرفته باشد خودسانسوری نام دارد (خسروی ، ۱۳۷۸، ۷۲). تصورات قالبی، القا، تبلیغ، و عوامل بسیار دیگری ضمن تأثیر بر ناخودآگاه ما را وا‌می‌دارند که به‌گونه‌ای خاص بیندیشیم، بنویسیم، و سخن بگوییم. همیشه عامل ناخودآگاه بی‌تأثیر نیست، بلکه گاهی عوامل سیاسی و اقتصادی نیز می‌تواند علت آن باشد. نتایج پژوهشی که طی سال‌های ۱۳۵۸-۱۳۶۵ در ایران صورت گرفته نشان می‌دهد که پدیده خودسانسوری در مطبوعات وجود داشته است وعده‌ای علت آن را نگرانی از عواقب انتشار اطلاعات ذکر کرده‌اند (محسنیان‌راد، ۱۳۷۰، ۶).