ویژگی شخصیتی از دیدگاه اچ ،جی، آیزنگ

آیزنگ^[۱] پژوهش­های خود را برای بررسی نمونه­ها، انواع شخصیت و ویژگی­های شخصیتی متمرکز کرده است نظریه او مبتنی بر نظریه جالینوس، حکیم یونان باستانی است که آدمیان را در یکی از چهار گروه صفراوی، سوداوی، دموی و بلغمی قرار می­داد(نظریه سرشت). دو مزاج صفراوی و سوداوی با دو مزاج دیگر یعنی دموی و بلغمی مخالف هستند و حالت­های روان نژندی دارند در حالیکه دو مزاج دیگر نشانه رفتارهایی هستند که دارای ثبات  بیشتری بوده و شدت هیجان­ها در آنها کمتر است.

نکته دیگر اینکه مزاج­های صفراوی و دموی ویژگی­های مشترکی دارند که می­توان آنها را با برون­گرایی توصیف کرد همچنین سوداوی­ها و بلغمی­ها نیز دارای ویژگی­های مشترکی مطابق با ویژگی­های درون­گرایی هستند. آیزنگ تأکید بر این نکته دارد که هیچ یک از افراد جامعه بطور خالص متعلق به یکی از مزاج­های چهارگانه نیست بلکه ترکیبی از ویژگی­های مزاج­های مختلف را دارا است این نظریه تقریباً پذیرش جهانی یافته است. (کریمی،یوسف،۱۳۷۶)

۵-۱-۲-ویژگی شخصیتی از دیدگاه جولیان راتر

جولیان راتر^[۲] محقق و روانشناس آمریکایی معتقد است یکی از وجوه قابل مطالعه شخصیت بررسی کانون کنترل^[۳] است به نظر او افراد از دیدگاه کانون کنترل یا بیرونی هستند یا درونی.

افرادی که از نظر کانون کنترل بیرونی هستند دارای تصور فقدان کنترل بر سرنوشت خود بوده و معتقدند که آنچه برآنان می­گذرد، حاصل عوامل بیرونی چون شانس، سرنوشت، دیگران و نظایر آنهاست. به عبارت دیگر خود در جریان زندگی خود نقش فعال ندارند.

افراد دارای کنترل درونی خود را حاکم بر سرنوشت خود می­دانند و مسئولیت موفقیت­ها و شکست­های خود را به گردن می­گیرند. درون­گرایان در جریان رفتارها بیشتر حالت مسلط و فعال دارند در حالیکه بیرونی­ها حالت منفعل و بیشتر غیر فعال از خود نشان می­دهند. کانون کنترل درونی با واقع بینی، شناخت و منطقی بودن همراه است در حالیکه کانون کنترل بیرونی، احساساتی بودن، عدم شناخت و غیر منطقی بودن در برابر  حوادث و رویدادها یا علل رفتارها را به همراه دارد. (جلیل خانی،۱۳۷۹)

مکان کنترل افراد تأثیر زیادی بر رفتار آنها خواهد داشت. اشخاص با مکان کنترل بیرونی که معتقدند رفتارها یا مهارت‌های آنها در تقویت­هایی که دریافت می­کنند اثری ندارد، در کوشش برای بهبود موقعیت خود فایده‌ای نمی­بینند. آنان به امکان کنترل زندگی خود در زمان حال یا آینده باور چندانی ندارند.

کسانی که دارای جهت­گیری درونی هستند، معتقدند که کنترل کاملی بر زندگی خود دارند و مطابق با همین باور رفتار می­کنند. تحقیقات نشان داده است که آنان در تکالیف آزمایشگاهی در سطح بالاتری عمل می­کنند، کمتر تحت تأثیر کوشش­های دیگران قرار دارند، ارزش والاتری برای مهارتها و پیشرفتهای شخصی خود قائل هستند و نسبت به نشانه‌های محیطی که می­توانند برای هدایت رفتار خود بکار ببرند، هوشیارترند. به علاوه، افراد دارای مکان کنترل درونی، در مقایسه با افراد دارای مکان کنترل بیرونی برای قبول مسئولیت اعمال خود، آمادگی بیشتری دارند. همچنین شواهدی در دست است که نشان می­دهد که افراد دارای مکان کنترل درونی ممکن از بهداشت روانی بهتری برخوردار باشند.(شولتز،۱۳۸۹، ۵۴۲)

مطالعات بسیاری نمرات درونی­ها و بیرونی­ها مبتنی بر پرسشنامه راتر را به متغیرهای دیگر ربط داده و            تفاوت­های معنی داری بین این دو گروه گزارش داده­اند. هرش و شیبل^[۴] پی بردند که درونی­ها از نظر استیلا جامعه­پذیری، کارایی فکری، شکیبائی، تأثیر خوب و مقیاس­های تندرستی مبتنی بر فهرست روانی کالیفرنیا برتر از بیرونی­ها بودند. آنها همچنین پی بردند که درونی­ها در پاسخ به چک لیست صفت، خود را تحمل پذیرتر از بیرونی ها، موفق، جسور، مستقل، موثر، توانمند و زبردست توصیف می­کنند.

استریکلند^[۵] پی برد که درونی­ها بیشتر از سرنخ­ها به نتایج توجه می­کنند، بیشتر یافته­های ارائه شده مناسب را حفظ کرده، از سرنخ‌ها آگاهی بیشتری دارند و در برابر تلقین‌ها پایداری می­کنند.

مرکر و کنل^[۶] چنین تصور داشتند که وقتی شخصی دارای ویژگی کنترل درونی است، هویت را عامل اولیه برآیند اعمالش می­داند درحالیکه اگر شخص دارای ویژگی کنترل بیرونی باشد تقویت را برآیند نیروهای خارجی همچون خوش اقبالی، سرنوشت، شانس و یا این نیروها می­داند. (جلیل خانی،۱۳۷۹)

بررسی­ها نشان داده­اند که کودکان همزمان با رشد خود، جهت­گیری درونی پیدا می­کنند؛  و اینکه اکثر دانشجویان دانشگاه­ها دارای جهت­گیری درونی هستند، و اینکه کنترل درونی از اواخر نوجوانی تا میانسالی افزایش می­یابد و تا سنین پیری در همان سطح باقی می­ماند. بیرونی بودن در زنان پس از طلاق افزایش می­یابد و بعد از مدتی به درونی بودن بر می­گردد. به طور کلی، افراد طبقه پایین اجتماع و کسانی که جزء گروه­های اقلیت هستند دارای جهت­گیری بیرونی هستند با این باور که آنان بر روی رویدادها یا نیروهای موجود در زندگی خود کنترل ندارند یا کنترل کمی دارند.

رفتار افراد دارای جهت­گیری بیرونی با رفتار افراد دارای جهت­گیری درونی متفاوت است. افراد درونی احتمالاً در موقعیت­های مختلف، اطلاعات بسیاری کسب می­کنند و یادگیری بیشتری خواهند داشت، در موقعیت­هایی که باید از میان شقوق مختلف دست به انتخاب بزنند، احساس انتخاب شخصی بیشتری دارند، بین همسالان خود محبوب هستند، به سوی افرادی که می­توانند آنها را تحت تأثیر قرار دهند، جذب می­شوند. همچنین این افراد کمتر دچار مسایل هیجانی می­شوند یا کمتر به الکل روی می­آورند. آنان کمتر دچار اضطراب و نشانه­های روان پزشکی می­شوند. افراد با جهت­گیری درونی به کسب نمره­های بالاتر در مدرسه تمایل  دارند. آنان در مقابل کوشش­ها برای ترغیب و اجبار مقاومتر، درک­کننده تر، کنجکاوتر، و در پردازش اطلاعات کاراتر هستند.

به نظر می­رسد افراد دارای جهت­گیری درونی از نظر جسمی سالمتر از کسانی هستند که دارای جهت­گیری بیرونی هستند. به علاوه آنها نسبت به بهداشت بدنی خود محتاط­تر هستند، بیشتر احتمال دارد که در اتومبیل از کمربندهای ایمنی استفاده کنند، به ورزش بپردازند، و سیگار را ترک کنند تا کسانی که دارای مرکز کنترل بیرونی هستند. (شولتز،۱۳۸۹، ۵۴۶-۵۴۸)

پلات و ایزمان^[۷] پی بردند که درونی­ها نسبت به بیرونی‌ها چشم انداز طولانی­تری از آینده دارند. یعنی    درونی‌ها دارای دیدگاهی گسترده و بیرونی­ها دارای دیدگاهی محدود از زمان می­باشند. مردمانی که زمان را به شکل حال در نظر می­گیرند احتمالاً موفقان بزرگی نخواهند بود این یافته‌ها حاکی از آن است که ممکن است بیرونی­ها کمتر از درونی­ها پیشرفت­گرا باشند.

درونی­ها، نه تنها مسئولیت اعمال خود را می­پذیرند، بلکه براین باورند که دیگران نیز مسئول اعمال خویش هستند. درمقابل بیرونی­ها گمان دارند که رفتار دیگران همچون خودشان تحت تأثیر نیروهای خارجی است. همچنین، درونی­ها در مقایسه با بیرونی­ها هنگامی که عمل خلاف قانون صورت می­گیرد، در اکثر مواقع تنبیه‌کننده هستند و نسبت به خلاف ­کنندگان، کمتر احساس همدردی ابراز می­کنند. (باپیرزاده، ۱۳۸۵)

[۱]. H.J Eysenek

[۲]. Julian Rotter (1916)

[۳]. Locus of control

[۴]. Herch & Shibel(1967)

[۵]. Strickland (1970)

[۶]. Mercer & cenel (1977)

[۷]. Plat &Ezman (1967(

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید

ویژگی­های شخصیتی مدل پنج عامل

پنج بعد اصلی شخصیت از نظر کوستا^[۱] و مک کری^[۲] (۱۹۸۵) عبارتند از: نوروزگرایی یا روان نژندی(N)، برون‌گرایی^[۳] (E)،انعطاف­پذیری(تجربه­پذیری^[۴]،گشودگی) (O)،دلپذیربودن،(توافق، همسازی^[۵])(A)، باوجدان بودن (وظیفه‌شناسی^[۶]) ©. تمایل عمومی به تجربه عواطف منفی چون ترس، غم، دستپاچگی، عصبانیت، احساس گناه و نفرت مجموعه حیطه N را تشکیل می­دهد.هر چند N چیزی بیشتر از آمادگی برای ناراحتی‌های روانشناختی دارد.مردان و زنان با نمره بالا در N مستعد داشتن عقاید غیرمنطقی هستند و کمتر قادر به کنترل تکانش­های خود بوده و خیلی ضعیفتر از دیگران با استرس کنار می­آیند (گروسی فرشی،۱۳۸۰). برون­گراها، البته، جامعه­گرا بوده اما توانایی اجتماعی فقط یکی از صفاتی است که حیطه برون­گرایی دارای آن است. علاوه بر آن دوست داشتن مردم، ترجیح گروه­های بزرگ و گردهماییها، با جرأت بودن، فعال بودن و پرحرف بودن نیز از صفات برونگراها است. آنها برانگیختگی جنسی و نیز تحریک را دوست دارند و متمایلند که بشاش باشند. همچنین سرخوش، باانرژی و خوش بین هستند(کوستاو مک کری،۱۹۸۵). انعطاف­پذیری  به عنوان یک بعد اصلی شخصیت، خیلی کمتر از E و N شناخته شده است. عناصر انعطاف پذیری چون تصور فعال، احساس زیبا پسندی، توجه به احساسات درونی، تنوع طلبی، کنجکاوی ذهنی و استقلال در قضاوت، اغلب نقشی در تئوریها و سنجش­های شخصیت ایفا نموده­اند اما به هم پیوستگی آن­ها در یک حیطه وسیع و تشکیل عاملی از شخصیت به ندرت مطرح بوده است. (مک کری و کوستا، ۱۹۸۵). همانند برونگرایی، دلپذیر بودن مقدمتا بعدی از تمایلات بین فردی است. یک فرد دلپذیر اساسا نوع دوست است، او نسبت به دیگران همدردی کرده و مشتاق است که کمک کند و باور دارد که دیگران نیز متقابلاً کمک کننده هستند (کوستا و مک کری، ۱۹۹۲). فرد با وجدان هدفمند، با اراده و مصمم می­باشد. افراد موفق، موسیقی دانان بزرگ و ورزشکاران به نام این صفات را در حد بالا دارند(مک کری، کوستا و بوش، ۱۹۸۶، به نقل از گروسی فرشی ۱۳۸۰).

۷-۱-۲- طبقه‌بندی ویژگی‌های شخصیت براساس مدل پنج عامل

طبقه بندی چارچوبی نظام دار برای تمایز قائل شدن، نظم دادن و نام گذاری انواع و گروه‌ها در یک علم می‌باشد ( جان و همکاران، ۱۹۹۸ ). از جمله اهداف اصلی طبقه بندی‌های علمی، ارائه از حوزه‌های اصلی و غالب یک علم است که از طریق آن می‌توان تعداد زیادی از موارد خاص و منفرد را به جای بررسی جداگانه، به صورت (گروهی ومتعاقباً) ساده تر، مورد بررسی قرار دارد.

علاوه براین، یک طبقه بندی که به صورت عمومی پذیرفته شده است، می‌تواند تا حد زیادی فرایند افزایش و انتقال یافته‌های تجربی را از طریق ارائه یک سیستم نام گذاری و واژگان استاندارد تسهیل کند ( جان و سرایواستاوا، ۱۹۹۹ ). چنین طبقه بندی پذیرفته شده‌ای از مدت‌ها پیش در بعضی از علوم چون زیست شناسی وجود داشته است. اما نباید فراموش کرد که طبقه بندی ویژگی‌های شخصیتی در روان شناسی شخصیت مشکل تر از طبقه بندی گونه‌های حیوانی وگیاهی در زیست شناسی خواهد بود. به عنوان یکی از دلایل این امر می‌توان به انتزاعی بودن ویژگی‌های شخصیتی اشاره کرد (جان و همکاران، ۱۹۸۸ ).

خوش بختانه علی رغم وجود چنین دشواری هایی، می‌توان ادعا کرد پس از چندین دهه تحقیق، روان‌شناسان شخصیت در حال نزدیک شدن به یک وفاق عمومی در مورد ویژگی‌های شخصیتی انسان می‌باشند: مدل ۵ عاملی یا پنج عامل اصلی شخصیت (جان و سریواستاوا، ۱۹۹۹).

بر اساس این مدل، شخصیت از پنج بعد اصلی تشکیل شده است که عبارتند از نوروز گرایی(N)  یا از وجه دیگر، پایداری هیجانی، برون گرایی(E)  یا فعالیت، گشودگی به تجربه (O) یا فرهنگ یا روشنفکری، همسازی (A) و وظیفه شناسی©. از این پنج عامل، دو عامل برونگرایی و توافق به صفات شخصیتی دارای ماهیتی بین شخصی مربوط اند. عامل وظیفه شناسی اساساً صفات رفتاری هدف گرا و نیز کنترل تکانه‌ها به شکلی جامعه پسند را در بر می‌گیرد. در عامل نوروز گرایی، پایداری هیجانی در برابر گستره‌ای از هیجانات منفی مانند غم، تحریک پذیری، تنش عصبی، و … قرار می‌گیرد و عامل گشودگی نیز به گستردگی، عمق، و پیچیدگی وجوه فکری، ذهنی، و تجربیات فرد مربوط است.

حجم انبوهی از تحقیقات در زبان‌های مختلف و با ابزارها و نمونه‌های متفاوت، اصلی بودن این پنج عامل را تایید کرده اند و نشان داده اند که هر پنج عامل مذکور از اعتبار همگرا و تفکیکی بین ابزار و بین ناظر خوبی برخوردارند و در طی تحول فرد نیز نسبتاً پایدار می‌مانند. هر کدام از عامل‌ها یک بعد هستند نه یک گونه یا نوع (مانند تیپ‌های شخصیت ) بدین معنا که تفاوت افراد در هر بعد و مولفه، تفاوتی کمی و درجاتی است. در این مدل هر عامل از شش مولفه تشکیل شده است که به صفات مختلف تحت پوشش آن عامل اشاره دارند (جان و پروین، ۲۰۰۳).

[۱]. Costa

[۲]. Mc Crae

[۳].  Extraversion

[۴]. Openness

[۵]. Agreeableness

[۶]. Conscientiousness

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید

– فرضیه­های تحقیق

فرضیه یک حدس بخردانه است که بر اساس آن پزوهشگر راه حل های احتمالی مساله را پیشنهاد می کند و به خصوص رابطه بین متغیرهای موجود را پیش بینی می کند.(خلعتبری،۱۳۸۷)

به منظور یافتن پاسخ مناسب به سوال اصلی پژوهش سه فرضیه تدوین گردیده است:

فرضیه ۱ : بین سود هر سهم و ارزش بازار سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ارتباط معناداری وجود دارد.

فرضیه ۲ : بین اهرم مالی و ارزش بازار سهام  شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ارتباط معناداری وجود دارد.

فرضیه۳ :. بین فرصت های سرمایه گذاری شرکت و ارزش بازار سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ارتباط معناداری وجود دارد.

فرضیه ۴ : تفاوت معناداری بین سود هر سهم، اهرم مالی و نسبت کیو توبین  در صنایع مختلف وجود دارد.

فرضیه فرعی ۴-۱- تفاوت معنا داری بین سود هر سهم در صنایع مختلف وجود دارد.

فرضیه فرعی ۴-۲- تفاوت معنا داری بین نسبت اهرم مالی در صنایع مختلف وجود دارد.

فرضیه فرعی ۴-۳- تفاوت معنا داری بین نسبت کیو توبین در صنایع مختلف وجود دارد.

۱-۷- روش اجرای تحقیق

۱-۷-۱- روش تحقیق و گردآوری داده­ها

گستره این تحقیق در سه قلمرو موضوعی، زمانی و مکانی قرار می گیرد که عبارتند از:

قلمرو موضوعی: تحقیق حاضر از لحاظ موضوعی در حوزه مدیریت مالی قرار دارد و به بررسی ارتباط سود هر سهم، اهرم مالی، Q توبین با قیمت سهام شر کت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد.

قلمرو زمانی: داده های این تحقیق از ابتدای سال ۱۳۸۶ تا پایان سال ۱۳۹۰ را شامل می شود.

قلمرو مکانی: بازار سرمایه کشور –  مشخصا بورس اوراق بهادار تهران – است.

داده ها و اطلاعات مورد نیاز از منابع متعدد و به روش های زیر استخراج، گردآوری و طبقه بندی گردیده و در بخش های مربوطه مورد استفاده قرار گرفته است:

   الف) منابع کتابخانه ای

    ب) سامانه اطلاع رسانی و معاملاتی بورس

    ج) نرم افزارهای آماری و اقتصاد سنجی

۱-۷-۲- جامعه آماری و نمونه تحقیق

تحقیق حاضر در حوزه مدیریت مالی قرار دارد که جامعه آماری کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را در بر می گیرد. روش نمونه گیری در این تحقیق حذفی سیستماتیک است.

تعداد نمونه محاسبه شده برای فرضیات اول الی سوم تحقیق ۹۳ شرکت برای هر سال مالی می باشد. همچنین با توجه به وجود شرط چهارم برای فرضیه اصلی چهارم سه صنعت قطعات اتومبیل، مواد دارویی و سیمان و گچ به عنوان نمونه مورد نظر تلقی می گردد.

۱-۷-۳- روش تجزیه وتحلیل داده­ها

در این تحقیق با توجه به اهداف تحقیق و فرضیات مطرح شده، از روش های زیر به منظور بررسی روابط بین متغیرهای مستقل و وابسته استفاده شده است:

1. روش استفاده شده برای آزمون سه فرضیه اول:

در تحقیق حاضر به منظور آزمون سه فرضیه اول از مدل رگرسیون چندگانه به شرح زیر استفاده شده است:

• lnMVPS_it = a₀ + a₁EPS_it + a₂BVPS_it + a₃DPS_it+ ε_it
• lnMVPS_it = a₀ + a₁LEV_it + a₂BVPS_it +a₃DPS_it+ε_it  
• lnMVPS_it = a₀ + a₁Tobins Q_it + a₂BVPS_it +a₃DPS_it+ε_it                            

2. روش استفاده شده برای آزمون فرضیه اصلی چهارم به همراه فرضیات فرعی آن:

به منظور آزمون فرضیه فرعی چهارم به همراه فرضیات فرعی آن طبق شروط نمونه حاضر سه صنعت قطعات اتومبیل، مواد دارویی و سیمان و گچ انتخاب گردید و سپس به بررسی وجود تفاوت معنی دار بین اهرم مالی، سود هر سهم و نسبت Q توبین این سه صنعت پرداخته شد.

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید

متغیرهای تحقیق

با توجه به تجربیات مطالعات دیگران در چارچوب فرضیات تحقیق سه گروه متغیر اساسی تحقیق شامل متغیرهای مستقل، وابسته و کنترلی که برای مدل سازی و آزمون فرضیات بکار گرفته شده است، معرفی می گردد.

۱-۸-۱- متغیرهای مستقل

در این پژوهش متغیرهای سود هر سهم، نسبت اهرم مالی و نسبت Q توبین به عنوان متغیر مستقل می باشند.

۱-۸-۱-۱- سود هر سهم

سود هر سهم عبارتست از سود خالص پس از کسر مالیات تقسیم بر تعداد سهام شرکت (بهرام فر و مهرانی، ۱۳۸۳).

۱-۸-۱-۲- نسبت اهرم مالی

برای محاسبه اهرم مالی روش های گوناگونی وجود دارد که در این پژوهش ازنسبت کل بدهی به کل دارایی استفاده گردیده است (گلینی مقدم، ۱۳۸۸).

۱-۸-۱-۳- نسبت Q توبین

در این تحقیق از نسبت Q توبین ساده شده استفاده گردیده که از رابطه زیر قابل محاسبه می باشد:

: ارزش بازار پایان سال سهام عادی

: ارزش بازار پایان سال سهام ممتاز

: ارزش دفتری پایان سال بدهی های بلند مدت

: ارزش دفتری پایان سال بدهی های با سررسید کمتر از یکسال

: ارزش دفتری پایان سال کل  دارایی های شرکت

لازم به ذکر است چون درشرکت های پذیرفته شده در بورس تهران سهام ممتاز نداریم بنابراین متغیر PREFEVAL  از صورت کسر حذف می گردد.

۱-۸-۲- متغیر وابسته

در این پژوهش متغیر وابسته، لگاریتم طبیعی ارزش بازار سهام می باشد (مشکی، ۱۳۹۰). ارزش بازار سهام، به عنوان قیمت معاملاتی سهام است.

۱-۸-۳- متغیرهای کنترلی

متغیرهای کنترلی تحقیق حاضر موارد زیر است:

۱-۸-۳-۱- سود تقسیمی

سود تقسیمی عبارتست از آن بخش از سود هر سهم که به سهامداران پرداخت گردیده است (بهرام فر و مهرانی، ۱۳۸۳). به عبارت دیگر DPS  بخشی از سود پس از کسر مالیات به ازاء هر سهم است که توسط شرکت پرداخت می گردد. سود پرداختی هر سهم از تقسیم کل سود پرداختی ( مصوب مجمع عادی سالانه ) بر تعداد سهام شرکت به دست می آید. www papyrus.ir

۱-۸-۳-۲- ارزش دفتری هر سهم

ارزش دفتری از تقسیم حقوق صاحبان سهام در ترازنامه بر تعداد سهام محاسبه می گردد.

۱-۹- استفاده­کنندگان از نتایج تحقیق

تحلیل گران مالی و کارگزاران بورس در انجام تحلیل ها و تصمیمات مالی خود می توانند با در نظر گرفتن نتایج این تحقیق، نسبت به تخمین و برآورد وضعیت بازده سهام شرکت ها  اقدام نمایند و در نهایت پر بازده ترین سهم را با در نظر گرفتن ریسک آن شناسایی و استفاده کنند. سرمایه گذاران و دست اندرکاران بورس اوراق بهادار می توانند از یافته های تحقیق بهره مند شوند.

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید