Y: متغیر وابسته

با توجه به جدول 8-4، مقادیر متناظر با آماره جارک-برا برای کلیه متغیرها پس از نرمال‌سازی به ترتیب 80/3،31/4، 60/3،90/2 و 74/3 می‌باشد. با عنایت به اینکه کلیه مقادیر یادشده از 5 درصد بیشتر است لذا با اطمینان 95 درصد برای کلیه متغیرهای مستقل تبدیلی می‌توان فرض نرمال بودن توزیع را پذیرفت.
ب) آزمون استقلال خطاها
پیش‌فرض دیگر استفاده از رگرسیون خطی مرکب در تعیین ارتباط بین متغیرها، استقلال باقی‌مانده‌ها یا خطای برآورد انجام‌شده به‌واسطه مدل رگرسیونی است. در این راستا، در تحقیقات مشابه یا مرتبط معمولاً از اندازه آماره دوربین واتسون به‌عنوان يك معيار تصمیم‌گیری استفاده شده است. در اين تحقيق نيز از آزمون معيار دوربين واتسون استفاده شده است كه در آن همبستگي سريالي بين تفاضل مقادير واقعی و برآورد شده مقادير متغير وابسته و به‌اصطلاح باقیمانده‌ها يا (خطا) هاي رگرسيون را بر مبناي فرض صفر آماري زير آزمون مي‌نمايد:
H0: بین خطاها خودهمبستگی وجود ندارد.
H1: بین خطاها خودهمبستگی وجود دارد.
اگر آماره دوربین-واتسون بین 5/1 و 5/2 قرار گیرد، فرضيه H0 آزمون (فقدان همبستگی یا استقلال خطاها) پذیرفته می‌شود و در غیر این صورت H1 مبنی بر خودهمبستگی خطاهای مدل برآوردی را نمی‌توان رد کرد. بر مبنای محاسبات انجام‌شده در اين زمينه، آماره دوربین واتسون به شرح جدول شماره 4-9 خلاصه‌شده است:

به‌طوری‌که در جدول شماره 9-4 آورده شده است ملاحظه می‌شود که:
مقدار آماره دوربین- واتسون برای رابطه ریاضی برآوردی یعنی رابطه بین نسبت تقسیم سود، سودآوری سود انباشته، مخارج سرمایه‌ای، اندازه شرکت، نرخ رشد دارایی‌ها، فرصت‌های رشد، جریان‌های نقدی، اهرم مالی، بازده سالانه سهام، عمر شرکت و سهامداران نهادی 76/1 محاسبه شده است. با توجه به اينكه مقدار یادشده در فاصله 5/1 و 5/2 قرار دارد بنابراين فرض H0 مبني بر فقدان خودهمبستگی بین خطاها پذیرفته‌شده است.
ج) بررسی نرمال بودن توزیع خطاها:
یکی دیگر از پیش‌فرض‌های استفاده از رگرسیون خطی مرکب این است که خطاهای معادله برآوردی رگرسیونی نیز همانند متغیرهای مستقل و تابعی از توزیع نرمال برخوردار باشند.
بدین منظور در تحقيقات مشابه يا مرتبط، مشابه آزمون نرمال بودن متغیرها از آزمون كااسكوئر، آزمون کولموگروف – اسمیرونوف یا از مقایسه هیستوگرام توزیع خطاها با منحنی نرمال بهره جسته‌اند. در این تحقیق از مقایسه هیستوگرام توزیع خطاها با منحنی نرمال بهره جسته‌ایم. نتایج محاسبات در این مورد به شرح نمودار شماره 4-1 خلاصه‌شده است:
نمودار 4-1: بررسی نرمال بودن توزیع خطاها
 

آماره F

احتمال

نتيجه آزمون

نسبت تقسیم سود، سودآوری سود انباشته، مخارج سرمایه‌ای، اندازه شرکت، نرخ رشد دارایی‌ها، فرصت‌های رشد، جریان‌های نقدی، اهرم مالی، بازده سالانه سهام، عمر شرکت و سهامداران نهادی

24/2**

000/0

رد فرض صفر

** معني‌داري در سطح 99 درصد
بر مبنای جدول شماره 4-12 آماره F لیمر براي رابطه برآوردی بین نسبت تقسیم سود، سودآوری سود انباشته، مخارج سرمایه‌ای، اندازه شرکت، نرخ رشد دارایی‌ها، فرصت‌های رشد، جریان‌های نقدی، اهرم مالی، بازده سالانه سهام، عمر شرکت و سهامداران نهادی برابر 24/2 و سطح معنی‌دار متناظر با آن به صفر ميل كرده و از يك و پنج درصد كمتر است. بر مبناي سطح معنی‌دار می‌توان حكم كرد كه نتيجه آزمون در سطح اطمينان 95 و حتی 99 درصد معنی‌دار است. به‌این‌ترتیب می‌توان نتیجه گرفت برای تمامی سال‌های مورد آزمون، فرض صفر مبني بر برابري عرض از مبدأها در همه روابط برآورد شده، رد می‌شود. بنابراين نابرابری عرض از مبدأها در سطح اطمينان 99 پذیرفته می‌شود. نتايج اين آزمون نشان می‌دهد فرض 0 H مبني بر جواز استفاده از مدل تلفيقي رد شده، به‌بیان‌دیگر آثار فردي يا گروهي وجود دارد. درنتیجه بايد در اين تحقيق جهت برآورد رابطه بين متغيرها بر مبناي برآورد رگرسيون خطي مركب از روش تحلیل داده‌های تابلویی یا Data Pannel استفاده شود.
2) آزمون‌هاسمن: پس از مشخص شدن اينکه عرض از مبدأ براي سال‌های مختلف يکسان نيست، بايد روش استفاده در برآورد مدل از بین روش‌های اثرات ثابت يا تصادفي انتخاب گردد که بدين منظور در تحقیقات مشابه یا مرتبط عموماً از آزمون‌هاسمن استفاده شده و در این تحقیق نیز به همین شیوه عمل شده است.
آزمون‌هاسمن فرضيه H0 مبني بر سازگاري تخمین‌های اثر تصادفي را در مقابل فرضيه H1 مبني بر ناسازگاري تخمین‌های اثر تصادفي آزمون می‌نماید. در اين راستا آزمون‌هاسمن به‌عنوان يكي ديگر از پیش‌فرض‌های برآورد مدل رگرسیونی انجام‌شده و نتايج مربوط به اين آزمون در جدول شماره 4-13 خلاصه‌شده است:

1/10

0/796

0/42

سهامداران نهادی

X11

2/10

9/84

2/129

0/03

در این بخش با استفاده از نرم‌افزار EVIEWS، پارامترهای رابطه رگرسيونی خطي مركب بین متغیرها مبتنی بر تحلیل داده‌های تابلویی، برآورد گردیده و به شرح جدول شماره 14-4 خلاصه‌شده است.
در جدول شماره 14-4، علاوه بر عرض از مبدأ يا مقدار ثابت رابطه برآوردي، به ازاي هريك از متغيرهاي مستقل شيب و انحراف معيار رابطه خطي برآوردي اول، آماره توزيع تي استيودنت و نهایتاً مبتني بر اين آماره سطح معنی‌دار يا کوچک‌ترین سطح آزمون براي رد فرض صفر آورده شده است.
ب) رابطه رياضي:
اگر پارامترهاي برآوردي در جدول شماره 4-14 را در رابطه خطي پارامتريك رابطه ریاضی پارامتریک مدل تحقيق، به شرح بیان‌شده در فصل سوم، جايگزين شود، رابطه رياضي بين متغيرها در قالب يك معادله خطي به‌صورت زير درمی‌آید:
0.051SOD -0.042MS+0.012 SIZE +7.90FCO+6.82 AGE -5.10RD-5.10 LEV -1.54 FR +8.77R+2.10 MN +ε +1.27SA+α = DIV
و) نوع ارتباط بين متغيرها
بر مبناي نتايج مربوط به برآورد پارامترهاي رگرسيوني به شرحي كه در جدول شماره 4-14 خلاصه‌شده است، می‌توان نوع ارتباط بين هريك از متغيرهاي مستقل را با متغير وابسته یعنی نسبت تقسیم سود و متغیرهای مستقل را تفسير كرد. به‌عنوان يك قاعده كلي در مواردي كه ضريب برآوردي يا شيب متغير مستقل مثبت بوده بين متغير مستقل مربوطه و متغير وابسته رابطه مستقيم و در حالتي كه شيب برآوردي منفي و کوچک‌تر از صفر برآورد شده است حاكي از وجود رابطه معكوس بين متغیرهای مستقل و تابعي بوده است. در اين بخش با عنايت به اين قاعده كلي و علامت‌های ضرايب يا شیب‌های برآوردي، نوع ارتباط بين متغيرها تحليل شده است:
1) رابطه بين نسبت تقسیم سود و سود انباشته: بر مبناي برآوردهاي رگرسيوني به شرح خلاصه‌شده در جدول 4-14 ضريب اين متغير كه با نماد رياضي X1 نشان داده‌شده برابر 27/1 محاسبه شده است. با توجه به اينكه علامت اين ضريب مثبت بوده است می‌توان نتيجه گرفت كه:
“بين سود انباشته در شرکت‌های نمونه تصادفي و ميزان نسبت تقسیم سود رابطه مستقيمي وجود داشته است. به اين معني كه به‌موازات افزايش سود انباشته به‌عنوان يكي از متغیرهای مستقل، ميزان نسبت تقسیم سود نسبت به قبل افزایش‌یافته است.
سطح معنی‌دار آن‌که در ستون آخر آورده شده و متناظر با آماره تي استيودنت می‌باشد، برابر با 80/0 و بیشتر از پنج درصد می‌باشد. لذا فرض H0 مبني بر فقدان رابطه خطي بين نسبت تقسیم سود و سود انباشته در جامعه آماري يا شرکت‌های منتخب بورس اوراق بهادار تهران تأیید شده است. به عبارتي در سطح 95 درصد اطمينان فرض H1 مبني بر وجود رابطه خطي بين نسبت تقسیم سود و سود انباشته رد شده است.
2) رابطه بين سودآوری و نسبت تقسیم سود: بر مبناي برآوردهاي رگرسيوني به شرح خلاصه‌شده در جدول 4-14 ضريب اين متغير كه با نماد رياضي X2 نشان داده‌شده برابر 05/0 محاسبه شده است. با توجه به اينكه علامت اين ضريب مثبت بوده است می‌توان نتيجه گرفت كه:
“بين سودآوری و نسبت تقسیم سود رابطه مستقيمي وجود داشته است. به اين معني كه به‌موازات افزايش سودآوری شركت، ميزان نسبت تقسیم سود نسبت به قبل افزایش‌یافته است.”