Interviews of convernience sample

Multi-Method panel design

Pillsbury community outreach

Bartel (2001)

تحقیق “پورتر و همکاران” ( 1974)، که با عنوان« تعهد سازمانی، خشنودی شغلی و ترک شغل در میان متخصصان روان پزشکی» انجام شد، نشان داد که ویژگی های شغلی هم چون تنوع مهارت و باز خورد ، ویژگی های سازمانی هم چون قابلیت وابستگی سازمانی ، حمایت سازمانی، نگرش، فرمت های ترفیع و تبادل ابزار و متغیرهای جمعیت شناختی هم چون سابقه خدمت و جنسیت ، همه به طور معناداری به تعهد سازمانی مرتبط هستند.
« پیشایند ها و برون دادهای تعهدسازمانی» نیز توسط” استیرز” (1977) بررسی شد .او در این پژوهش رابطه بین چهار ویژگی اصلی شغل (تنوع وظیفه، استقلال، هویت وظیفه، بازخورد) را با تعهد سازمانی بررسی کرد. نتایج کار نشان داد که زمانی که این متغیرها به عنوان یک گروه وارد الگوی رگرسیون خطی می شوند رابطه معنا داری با تعهد سازمانی نشان می دهند. اما زمانی که جدا جدا وارد معادله می شوند فقط هویت وظیفه، رابطه معناداری با تعهد سازمانی دارد.
“ماتیو و زاجاک” (1990) نیز در فراتحلیل خود با عنوان« پیشایند ها ،همبسته ها و پیامدهای تعهد سازمانی» نشان دادند که همبستگی معناداری(r = 0/50 ) بین چشم انداز شغلی و تعهد سازمانی وجود دارد.
“بویین و همکاران” (1996) تحقیقی با عنوان « تعهد سازمانی ، خشنودی شغلی و ویژگی های شغلی: یک تحقیق تجربی بر روی مهاجران در عربستان صعودی» انجام دادند. آنان دریافتند که تنوع وظیفه به طور معناداری بر تعهد سازمانی کارکنان مهاجر در عربستان صعودی اثر می گذارد. در حالی که استقلال، هویت و بازخورد ، رابطه معناداری با تعهد سازمانی ندارند. هویت شغلی و بازخورد بر خشنودی شغلی این کارکنان و خشنودی شغلی و تنوع شغلی نیز بر تعهد سازمانی آنان تاثیر می گذارند.
” ون رایل و بالمر[42]” (1997) در پژوهشی تحت عنوان« هویت همیاری: مفهوم، اندازه گیری و مدیریت آن » ، روندهای مهم در پیشینه هویت همیاری را بیان می کنند. هویت همیاری را تعریف می کنند، منطقی برای مدیریت آن توضیح می دهند و روش های اصلی به کار رفته به منظور آشکار نمودن هویت همیاری مطلوب و موجود را توصیف می کنند. آنان الگوهای توسعه یافته را برای بیان هویت یک سازمان استفاده می کنند.
” کلبرت و کان[43] ” (2000) نیز تحقیقی با عنوان« عوامل مرتبط با تعهد سازمانی حسابداران دانشگاه » انجام دادند. نتایج تحقیق آنان نشان داد که همبستگی قوی بین تنوع مهارت و بازخورد با تعهد سازمانی وجود دارد.
همچنین در تحقیق” نی هاف[44] و همکاران” (2001) که اثر توانمندی و غنی سازی شغل را بر وفاداری و تعهد کارکنان در کوچک سازی محیط بررسی کرد رابطه مثبت و معناداری بین ویژگی های شغلی و تعهد سازمانی به دست می آمد.
” پیلای[45] ویلیامز، و تان” (2001) در پژوهش خود به بررسی نقش عدالت رویه ای و توزیعی بر اعتماد به سرپرستی تاثیر گذار، خشنودی شغلی و تعهد سازمانی پردختند. آنان بیان می کنند که کارهای گذشته در محیط های آمریکایی تاثیرات متفاوت عدالت رویه ای و توزیعی روی نگرش های شغلی را نشان داده است .در حالی که دیگر کارها از رابطه میان هر دو عدالت توزیعی رویه ای با اعتماد ، حمایت می کند.مطالعه آنان تلاش می کند یافته های آمریکایی را تکرار کند و آن ها را به نمونه هایی از هند، آلمان و چین (هنگ کنگ) وسعت داد .آنان یک الگوی نظری را از طریق تحلیل معادلات ساختاری‌آزمودند. در همه نمونه ها عدالت سازمانی یک پیش بین مهم از اعتماد بود که اهمیت این مفاهیم در زندگی سازمانی در فرهنگ های مختلف را نشان می دهد .
” می یر، بارتانک و لاسی”[46] (2002) در پژوهش تغییر و ثبات هویت در گروه های سازمانی ، به بررسی آنچه برای دو جنبه از هویت گروه سازمانی در طول هفت سال اول آن رخ می دهد پرداختند یک جنبه از هویت گروه سازمانی در طول هفت سال اول آن رخ می دهد پرداختند. یک جنبه از هویت روی ماموریت گروه تمرکز داشته و دیگری روی فرآیندهای درونی گروه متمرکز بود. آنان بر اساس تحلیل فرآیندهای مشمول در تحول هویت گروه، چندین عامل که ثبات در هویت و چندین عامل که تغییر در هویت را تقویت می کند، پیشنهاد نمودند.
” بویین و منجاک ” (2002) نیز در بسط و ارزیابی ویژگی های شغلی ، تعهد سازمانی و خشنودی شغلی، در یک محیط کاری با کارکنان مهاجر و یا مهمان ، رابطه مثبت و معناداری بین ویژگی های شغلی ، تعهد سازمانی و خشنودی شغلی را تایید کردند .
” فرایدی و فرایدی”[47] (2003) در پژوهش خود با عنوان ادراک های نژادی – قومیتی از ویژگی های شغلی و خشنودی شغلی نشان دادند که کارکنان نژادها و قومیت های مختلف، ویژگی های شغلی را به گونه ای متفاوت درک می کنند.
“اسکالن”[48] (2004) در پژوهشی تحت عنوان« اصلاح مدیریت عمومی جدید و ساخت هویت سازمانی» ، ساخت هویت سازمانی به عنوان تلاشی از ابتکارات اصلاح مدیریت عمومی تحلیل نمود. او نتیجه گیری کرد که مدیریت عمومی جدید به جای یکسان و ثابت نمودن هویت تجاری، آن طور که فرض شده است هویت های سازمانی ناهمگن، متعارض و جاری، ایجاد می کند.
نتایجی که “ری کدا “(2004) در فرا تحلیل خود از تحقیقات در این حوزه ارائه داده است نشان می دهد که الف) هویت سازمان به صورت گسترده با نگرش های مرتبط با کار و متغیرهای بافتی همبسته است.
ب) هویت سازمانی به صورت تجربی نیز از مفاهیم نزدیک و شبیه به خود چون تعهد و نگرش سازمانی متفاوت می باشد.
ج) دو ابزار رایج برای هویت سازمانی وجود دارد (مقیاس میل و پرسشنامه هویت سازمانی) .
” ساترلند “(2004) در تحقیقی با « عنوان بررسی تعهد و هویت کارکنان با

توجه به مشارکت انحصاری سازمان در فعالیت های خدمات مردمی یا اجتماعی شرکت» به این نتیجه رسید که مشارکت داوطلبانه کارکنان، تاثیر مثبتی بر تعهد سازمانی دارند و علاوه بر آن تعهد سازمانی، نتیجه هویت قوی سازمان است.
“بریکسون” (2005) در کار پژوهشی خود تحت عنوان« جهت گیری هویت سازمانی»: ایجاد ارتباط میان هویت سازمانی و رفتار سازمانی، به بررسی انواع سطوح و جهت گیری های هویت سازمانی و ارتباط آن با انواع رفتارهای سازمانی می پردازند.
“های و پفائو”[49] (2006) در پژوهش خود بررسی نمودند که آیا هویت، تعهد و رفتار های مدنی سازمانی می توانند از طریق استفاده از برخوردهای تلقیحی، تقویت شوند. نتایج آنان نشان داده است که این متغیرها می توانند از طریق ارتباطات درونی، شدت یابند.
” ون هالورن و ویل رایل” (2007) در مطالعه خود بیان می کنند که چگونه سازمان هویت سازمانی اش را برای افراد ذی نفع بیرونی، به منظور مدیریت ادراکات مطلوب سازمان ، ارائه می دهد . بر اساس تحلیل محتوای تفسیری پیام های همیارانه نقش شرکت نفت جهانی و مصاحبه هایی با مدیران مشهور این سازمان ها ، یافته های آنان بیان می کنند که سازمان ها بیان سازمانی شان را بر اساس تنوعی از مولفه های فنی، تدوین می کنند. آنان بر اساس شواهد مطالعه و پیشینه وسیع بر مفهوم سازی و فرآیندسازی اطلاعات شناختی تلاشی کرده اند درک عمیق تری از فرآیندهای روانشناختی، شناختی که افراد ذی نفع به وسیله آن ها ادراکاتشان را شکل می دهند به دست آوردند.
فصل سوم:
روش شناسی تحقیق
مقدمه
انتخاب روش تحقیق بستگی به هدف ها،ماهیت موضوع مورد پژوهش و امکانات اجرایی آن دارد. به بیان دیگر ،هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق معین کند چه شیوه و روشی را اتخاذ کند تا او را هر چه دقیق تر ، آسان تر و سریع تر در دستیابی به پاسخ هایی که در تحقیق مطرح شده کمک کند(نادری و نراقی،۱۳۶۸).
در این فصل به مواردی از قبیل نوع تحقیق،روش تحقیق ،روش و ابزار جمع آوری اطلاعات ،جامعه آماری،نمونه آماری،روایی و پایایی ابزار به کار گرفته شده پرداخته می شود.
3-1 روش تحقیق
تحقیق علمی عبارت است از یک روش گام به گام، منطقی، منظم و دقیق برای شناسایی مشکلات گردآوری داده ها، تجزیه و تحلیل داده ها و استنتاج های معتبر از آن ها می باشد. از این رو تحقیق علمی صرفا مبتنی بر تجربه یا برداشت های شخصی و درک مستقیم نیست، بلکه هدفمند و دقیق است.(سکاران،1381: 6).
پایه هر علمی روش شناخت آن است و ارزش و اعتبار قوانین هر علمی، به روش شناختی مبتنی است که در آن علم به کار می رود.منظور از روش شناسی تحقیق، شیوه انجام تحقیق است که مشخص کننده روش های به کار گرفته شده در بررسی موضوع و دست یابی به نتیجه ها در عمل و اجرا می باشد. هدف از انتخاب روش تحقیق اتخاذ شیوه ای مشخص است که محقق را هر چه دقیق تر و آسان تر به پاسخ های احتمالی برساند، این روش بستگی به هدف هاو ماهیت موضوع و هم چنین امکانات و منابع دارد.(نادری،1369: 5).
روش هاي پژوهش در علوم رفتاري را معمولا با توجه به دو ملاک هدف و ماهيت تقسيم بندي مي کنند. براساس هدف ، پژوهش ها به پژوهش هاي بنيادي و کاربردي تقسيم مي شوند. البته برخی معتقدند که پژوهش ها براساس هدف به سه دسته تقسيم مي شوند: تحقيق بنيادي، کاربردي و تحقيق و توسعه. با عنايت به این توضيح مي توان گفت تحقيق و توسعه خود يک نوع تحقيق کاربردي است(سرمد،1386: 52).
تحقيق بنيادي پژوهشي است كه به كشف ماهيت اشياء ، پديده‌ها و روابط بين متغيرها، اصول، قوانين و ساخت يا آزمايش تئوري‌ها و نظريه‌ها مي‌پردازد و به توسعه مرزهاي دانش رشته علمي كمك مي‌نمايد. هدف اساسي اين نوع پژوهش تبيين روابط بين پديده ها، آزمون نظريه ها و افزودن به دانش موجود در يک زمينه خاص است. تحقيق بنيادي مي تواند نظري يا تجربي باشد. تحقيق بنيادي نظري از روش‌هاي استدلال عقلاني و قياسي استفاده مي‌كند و بر پايه مطالعه های كتابخانه‌اي انجام مي‌شود. تحقيق بنيادي تجربي از روش‌هاي استدلال استقرائي استفاده مي‌كند و بر پايه روش هاي ميداني انجام مي‌شود.
تحقيق كاربردي پژوهشي است كه با استفاده از نتايج تحقيق های بنيادي به منظور بهبود و به كمال رساندن رفتارها، روش‌ها، ابزارها، وسايل، توليد، ساختارها و الگوهاي مورد استفاده جوامع انساني انجام مي‌شود. هدف تحقيق کاربردي توسعه دانش کاربردي در يک زمينه خاص است. (حافظ نيا،1387).

كل پرسشنامه

47

886/0

همان طور که در جدول (3-2) مشاهده میشود مقدار آلفای کرونباخ کل پرسشنامه 886/0 مي باشد که از 0.7 بیشتر است، بنابراین روایی پرسشنامه تائید می گردد.
3-8 قلمرو تحقیق
الف: قلمرو موضوعی:
قلمرو موضوعی این تحقیق درحوزه رفتار سازمانی است.
ب: قلمرو زمانی:
فرآیند این تحقیق از ابتدای سال 1393انجام و در خرداد ماه 1393 پرسش نامه توزیع و جمع آوری شد.
ج: قلمرو مکانی:
قلمرو مکانی شرکت توزیع نیروی برق تهران ، منطقه شمیران می باشد .
. 3-9 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
در این تحقیق ، برای تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از نمونه ها، هم از روش های آمار توصیفی و هم از روش های آمار استنباطی استفاده شده است.
روش های آماری مورد استفاده در این تحقیق عبارتند از:
ابتدا به کمک آزمون “کلموگروف- اسمیرنوف” به بررسی نرمال بودن توزیع متغیرهاي تحقيق می پردازیم. پس از تعیین نرمال بودن یا نبودن متغیرها روش آماری مناسب تعیین می گردد.در “آزمون كلموگروف- اسميرنوف” فرض صفر برابر است با نرمال بودن توزيع متغير مورد نظر. در صورتي كه سطح معني داري آزمون كمتر از 05/0 باشد فرض صفر رد شده و توزيع متغير نرمال نيست.
3-9-1 آزمون همبستگي پيرسون
این آزمون زمانی استفاده می شود که هر دو متغیر دارای مقیاس فاصله باشند و توزیع متغیرها نرمال باشد. مقدار یا میزان همبستگی بین مثبت یک (1+) و منفی یک (1-) متغیر است. مقدار (1-) معادل مقدار (1+) است. تفاوت این دو مقدار در جهت رابطه آن هاست؛ به این معنا که علامت منفی بیانگر رابطه معکوس یعنی با افزایش در یک متغیر، متغیر دیگر کاهش پیدا می کند و بالعکس و علامت مثبت بیانگر رابطه مستقیم یعنی با افزایش در یک متغیر، متغیر دیگر افزایش پیدا می کند و بالعکس، است. فرض صفر در آزمون پیرسون عدم وجود رابطه معنی دار بین متغیرهای مورد بررسی است و فرض مقابل وجود رابطه معنی دار بین دو متغیر است.
فرض صفر : عدم وجود رابطه معنی دار بین دو متغیر مورد بررسی
فرض مقابل : وجود رابطه معنی دار بین دو متغیر مورد بررسی
در صورتی که سطح معنی داری آزمون کمتر از 05/0 باشد ، فرض صفر رد شده و با اطمینان 95درصد می توان گفت رابطه معنی داری بین دو متغیر وجود دارد. در این حالت با توجه به مقدار ضریب همبستگی و علامت آن می توان گفت اگر ضریب همبستگی مثبت باشد، رابطه بین دو متغیر مستقیم است یعنی با افزایش یکی دیگری نیز افزایش می یابد.اگر منفی باشد بدین معنا است كه با کاهش یکی دیگری افزایش می یابد و بالعکس. مقدار ضریب همبستگی پیرسون با کمک رابطه زیر به دست می آید :
r =
3-9-2 رگرسيون خطي
استفاده از این تکنیک در مقام داوری، میزان عینیت را افزایش می دهد. ضریب تعیین در رگرسیون معیاری است برای بررسی کفایت برازش مدل. شاخص ضریب تعیین نسبتی از واریانس متغیر وابسته را که متغیرهای مستقل آن را تبیین می کنند. در معادله رگرسیونی بتا ها ضریب های تفکیکی استاندارد شده رگرسیونی هستند و وزن هر متغیر و سهم آن را در تغییرات متغیر دیگر نشان می دهند. اثر متغيرهاي مستقل بر وابسته را با کمک ضرایب استاندارد بتا در معادلات رگرسیونی به دست می آوریم.
3-9-3 آزمون دوربین – واتسون(DW)
یکی از مفروض هایی که در رگرسیون مدنظر قرار میگیرد استقلال خطاها( تفاوت بین مقادیر واقعی و مقادیر پیش بینی شده توسط معادله رگرسیون) از یکدیگر است. در صورتی که فرضیه استقلال خطاها رد شود و خطاها با یکدیگر بستگی داشته باشند ، امکان استفاده از رگرسیون وجود ندارد. به منظور بررسی استقلال خطاها از یکدیگر از آزمون ” دوربین– واتسون ” استفاده میشود که آماره آن به کمک رابطه زیر محاسبه میشود
 
که در آن : et میزان اختلال یا خطا در دوره زمانی (برای مثال سه سال) t وet-1 میزان اختلال یا خطا در دوره زمانی قبل (برای مثال سال قبل) t.
اگر همبستگی بین خطاها را با نشان دهیم در این صورت آماره دوربین واتسون به کمک رابطه زیر محاسبه می شود.
DW=2(1-)
چنانچه مقدار این آماره در بازه 5/1 تا 5/2 قرار گیرد، (عدم همبستگی بین خطاها) پذیرفته می‌شود و در غیر این صورت رد میشود(همبستگی بین خطاها وجود دارد).
3-9-4 ضريب تعيين (R2)
مهمترين معياري است كه با آن مي‌توان رابطه بين دو متغير x و y را توضيح داد و ميزان انحراف مشاهدات y را با برآورد خط رگرسيون اندازه‌گيري مي‌كند. اين ضريب بين صفر تا يك در نوسان بوده به طوري كه مقدار صفر بيانگر آن است كه خط رگرسيون هرگز نتوانسته تغييرات y را به متغير مستقل x نسبت دهد. مقدار يك نيز بيانگر آن است كه خط رگرسيون به طور دقيق توانسته است تغييرات y را به متغير مستقل x نسبت دهد. در رگرسيون چندمتغيره در صورتي كه نمونه كوچك باشد، ضريب تعيين تعديل شده به جاي ضريب تعيين استفاده مي‌شود و با بزرگتر شدن حجم نمونه اين دو ضريب به همديگر نزديك مي‌شوند.
3-9-5 آزمون معني‌دار بودن در الگوي رگرسيون

در تبيين فرهنگ سياسي، مفاهيمي مانند: قدرت، آزادي، مشروعيت حكومت، حقوق اساسي و ديگر موضوعات مطرح در قلمروي سياست ، پرسش هايي پيش مي آيد كه پاسخ به آن ها زاويه اي از فرهنگ سياسي را مي تاباند. يكي از اين پرسش ها اين است كه اعضاي يك جامعه چه برداشت واحساسي از عملكرد نظام سياسي خود دارند؟ پاسخ به اين پرسش، اطلاعات روانشناسانه و قابل اندازه گيري از فرهنگ سياسي آن ملت را به دست مي دهد كه از آن به «رضايت مندي سياسي» تعبير مي شود.
يكي از مهم ترين عوامل رضايت مندي سياسي ، عامل اقتصاد و وضعيت مالي افراد جامعه مي باشد. یعنی فرد از اندازه و مقدار درآمد خویش و چگونگی توزیع ثروت در جامعه رضایت نسبی داشته باشد(رضایت اقتصادی).
احساس رضایت اقتصادی و رضایت سیاسی مردم به عنوان مبنای تعادل اجتماعی در تداوم یک نظام سیاسی کارآمد نقش اساسی خواهد داشت. هر نظام سیاسی دوراندیش همواره در تلاش است تا ضمن کاهش منتقدان خود ، برشمار خشنودان و موافقان خود بیافزاید و در صورت تداوم این روند به تدریج بر ثبات و دوام پایه های آن نظام سیاسی می افزاید.
دانشجویان به عنوان یکی از گروه های عضو جامعه همیشه در صحنه سیاست و بیان احساسات خود به نظام سیاسی دخیل بوده اند و آنان در طراحی و تعریف و جهت بخشیدن به عوامل سیاسی موثر می باشند و هرگونه شکاف میان انتظارات آنان و واقعیت های اجتماعی ، شکل گیری و تشدید بحران های سیاسی را در پی دارد.
بررسی رضایت مندی سیاسی و اقتصادی دانشجویان از این رو که دانشگاه و دانشجو همواره در تحولات سیاسی کشور ایران صاحب تاثیر بوده اند ما را به شناخت و فهم رضایت مندی سیاسی و در نهایت اعتماد به نظام سیاسی جامعه ی ایران نزدیک تر خواهد نمود.
1-2. بيان مساله
پژوهش وتحقیق در حوزه های جامعه شناسی سیاسی به ویژه جامعه ای از نوع جامعه ما که اغلب دارای مشکلات و مسائل متعددی بوده و به همین علت محققان علوم اجتماعی تمایل کمتری برای پرداختن به این حوزه را دارند. پژوهش حاضر بررسی مهم ترین نقطه نظرات، گرایش ها ،تمایلات و نگرش های اقتصادی ،سیاسی دانشجويان دانشگاه آزاد واحد تهران مركز مي باشد.
از ابعاد مهم دنیای اجتماعی فرد رضایت می باشد که شامل انواع رضایت اجتماعی ، اقتصادی ، سیاسی ، شغلی و… می باشد که در این تحقیق به بررسی نقش رضایت اقتصادی و سیاسی می پردازیم و تاثیر این دو رضایت را بر اعتماد افراد به نظام سیاسی می سنجیم .
رضایت عمومی یک پدیده اجتماعی ،اقتصادی ،سیاسی و روانی می باشد و وجود آن در جامعه لازم و واجب می باشد اما مسئله مهم و قابل طرح ، بررسی علل ،کیفیت و شکل گیری آن می باشد.
عوامل رضایت یا عدم رضایت هر چند مظهر فردی پیدا می کنند و با شرایط مرتبط با ویژگیهای اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی فرد –خانوار دارای جایگاه مشخص و قابل سنجش هستند اما ریشه در ساختار سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی جامعه نیز دارند پس باید مسیر متغیرهای عامل در سطح فردی را در زمنیه های حرکت عمومی ،اجتماعی و اقتصادی جستجود کرد و بیش از پیش برای مقوله رضایت اهمیت قائل شد. دانشجويان كه در اين پژوهش جامعه آماري را تشكيل مي دهند به عنوان يكي از گروه هاي عضو جامعه بخشي از اين احساس و برداشت را نسبت به نظام سياسي به نمايش مي گذارند .
بررسي موضوع رضايت مندي سياسي دانشجويان از اين نظر كه دانشگاه و دانشجو همواره در تحولات سياسي كشور ايران صاحب تاثير بوده است ، تحقيق را به شناخت و فهم رضايت مندي سياسي جامعه ی ايراني نزديك خواهد نمود.
برخورداري از حمايت و تداوم رضايت افراد جامعه نسبت به سياست هاي داخلي و خارجي از نشانه هاي يك نظام سياسي كارآمد مي باشد. هر نظام سياسي دورانديش همواره در تلاش است تا ضمن كاهش منتقدان خود بر تعداد موافقان و طرفداران خود بيافزايد. تداوم اين روند به تدريج بر ثبات و دوام پايه هاي آن نظام سياسي مي افزايد. با توجه به آنچه که بیان گردید، اين پژوهش سعی دارد به سوالات زیر پاسخ دهد:

• میان رضایت اقتصادی دانشجویان با رضایت سیاسی آنان چه رابطه ای وجود دارد؟

• میان رضایت اقتصادی دانشجویان با اعتماد آنان به نظام سیاسی چه رابطه ای وجود دارد؟

• میزان رضایت اقتصادی دانشجویان در میزان رضایت سیاسی آنان به چه اندازه تاثیر دارد؟

• رضایت سیاسی در بین دانشجویان به چه میزان است؟

1- 3 ضرورت واهميت تحقيق
توجه گسترده و فراوان به موضوع ثبات و زمینه های تعادل و حفظ، بقا و ادامه حکومت که در چهارچوب مطالعات جامعه شناسی سیاسی و انقلابات وجود دارد همچنین رابطه نزدیک بین مردم وحکومت، حکایت از اهمیت این موضوع دارد. در جامعه ای که احساس تعهد و دلبستگی چندانی به نظام سیاسی وجود نداشته باشد شهروندان به عنوان نیروهای حامی دولت ومشروعیت بخش نظام در شرایط بحرانی عمل نخواهند کرد.
از آنجایی که نقطه مقابل رضایت، نارضایتی می باشد و درصورت جدی نگرفتن رضایت در جامعه نارضایتی بروز خواهد کرد و ادامه این نارضایتی می تواند به بروز بحران و ناآرامی در سطح نظام اجتماعی و به تدریج درنهایت منجر به انقلاب گردد پس ضرورت توجه دقیق تر به رضایت و عوامل موثر بر آن واعتماد افراد جامعه به نظام سیاسی همچنین کیفیت گسترش آن بین عموم افراد جامعه لازم به نظر می رسد.
از سوی دیگر با عنایت به رخدادهای سیاسی، اقتصادی اخیر ( تغییر دولت و طیف سیاسی حاکم در انتخابات سال گذشته، بهبود گسترش روابط سیاسی دولت ایران با اروپا ، مذاکرات تیم ایرانی با نمایندگان اروپا در خصوص لغو تحریم ها و قول مساعد دولت دکتر روحانی در خصوص بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم و … بسیار حائز اهمیت می باشد که دراین برهه از زمان نیز رضایت سیاسی و اقتصادی افراد جامعه مورد سنجش قرار گیرد چون تا رضایت افراد جامعه حاصل نشود حکومت به اهداف مورد نظر خودش دست نمی یابد. همان گونه که پیشتر هم ذکر شد دانشجویان به عنوان بخش بزرگ و موثر در جامعه می توانند در جهت دهی و سازماندهی سیاست در کشور تاثیرگذار باشند. اهمیت و ضرورت انجام پژوهش در این خصوص می توان در موارد ذیل خلاصه نمود:

• اهمیت مفهوم رضایت و رابطه بهینه بین حکومت و مردم و اعتماد مردم به حکومت (اعتماد به نظام سیاسی)

• فقدان کار تئوریک و پژوهش در این زمینه.

• رابطه پایدار بین رضایت اقتصادی با ثبات سیاسی و درنهایت اعتماد به نظام سیاسی کشور .

• اثرات مثبت رضایت و اعتماد سیاسی و جلوگیری آنها از تعارضات اجتماعی وعوامل آن.

   

  1. اهداف تحقیق

   

   

1. مطالعه تئوریک و نظری درباره مفهوم رضایت سیاسی، رضایت اقتصادی و اعتماد سیاسی

1. اندازه گیری میزان رضایت سیاسی، رضایت اقتصادی و اعتماد سیاسی

1. بررسی رابطه میان رضایت اقتصادی با رضایت سیاسی

1. بررسی رابطه میان رضایت اقتصادی با اعتماد به نظام سیاسی کشور.

مطالعه تحول فرهنگی در سطح کشورهای اروپایی و آمریکایی

خواسته های انسان ها در زندگی در جوامع مختلف دستخوش تحول شده و در نتیجه نوع رضایت از زندگی در آنها تغییر کرده است.

در خصوص تفاوت اين تحقيق با تحقيقات پيشين مي توان به اين نكته اشاره كرد كه دراين تحقيق تاكيد بر مولفه هاي اقتصادي وبررسي تاثير مستقيم وضعيت اقتصادي دانشجويان در افزايش يا كاهش رضايت سياسي و اعتماد سياسي آنها می باشد اما در تحقیقات پیش از این نقش مولفه های اقتصادی به این اندازه پررنگ نبوده است.
2-2. چارچوب نظری
فرهنگ جامع روان شناسی در تعریف رضایت مندی آن را به حالتی هیجانی تعبیر می کند که با رسیدن به یک هدف، پدیدار می شود (پورافکاری، 1373). بیشترین ارتباط رضایت مندی با مفهوم “نگرش” است و منظور از نگرش “تمایلی کم و بیش ثابت است که به واکنش مثبت یا منفی به رده هایی خاص از آدمها و یا اشیاء” مربوط می شود (برونو، 1373). بنابراین نگرش جوهره بنیادین رضایت است. یعنی رضایت هنگامی به دست می آید که نگرش، واکنش و یا پاسخ افراد نسبت به یک موضوع مثبت باشد. اگر این نگرش مثبت در محیطی سیاسی یعنی در محیطی که در آن “رهبری صلح آمیز و غیر صالح آمیز روابط میان افراد، گروهها و نیروهای اجتماعی، کارهای حکومتی در داخل یک کشور و روابط خارجی آن کشور جریان دارد”(عالم، 1378) مجال بروز یابد، رضایت مندی سیاسی به دست می آید.
مفهوم رضایت مندی سیاسی با مفهوم اعتماد سیاسی نیز پیوند عمیق دارد. در حوزه جامعه شناسی با در نظر گرفتن زیر بنای فلسفی نظریه ها، می توان موضوع رضایت سیاسی را از سه رویکرد بررسی کرد:
2-2-1. رضایت سیاسی
2-2-1-1. رویکرد انتقادی
این رویکرد به دنبال دستیابی به ساخت های واقعی و پنهان روابط انسانها در دنیای مادی است تا مردم به ویژه ضعیفان را در تغییر دنیای اجتماعی اشان یاری رساند. نارضایتی از وضع موجود، باور به تغییر و ستیز به عنوان ماهیت نظام های اجتماعی و اعتقادی به توانمندی انسان به تغییر نظام اجتماعی بر اساس شناخت و آگاهی تاریخی از تاکیدهای برجسته این رویکرد است (نیومن، 1991).

1. مارکس

رویکرد انتقادی ریشه در نظریات مارکس دارد. در نظریات وی کمتر می توان جایگاه مشخصی را برای رضایت سیاسی جستجو کرد. چرا که در نظرگاه وی، نظام اجتماعی از یک سو همواره در تضاد و تغییر است و از سوی دیگر انسان در جامعه امروزین دچار سرخوردگی و از خود بیگانگی می باشد. مگر اینکه به آخرین مرحله فرایند تاریخی که کمونیسم هست، دست یابد. به عبارتی رضایت مندی انسان در آخرین فرایند تاریخی توسعه جامعه است که دست یافتنی می شود. مارکس بیگانگی را به عنوان نوعی احساس ناخشنودی، انفصال و عدم پیوند ذهنی و عینی میان فرد و نهادها و ساختارهای اجتماعی به ویژه سیاست (محسنی تبریزی، 1373) وجهه مخالف رضایت می داند. از نظر وی تجلی خصلت ها و توانایی انسان در موجودات انتزاعی و یا ساخت های کلان به گونه ای است که مانع بروز و کمال خلاقیت انسان می شود و وضعیتی روانی ایجاد می کند که خشنودی از زندگی چنین انسانی ربوده می شود و او را به فردی که از زندگی شخصی و اجتماعی اش احساس رضایت نمی کند، تبدیل می سازد(مارکس، 1373).

1. هابرماس

نظر هابرماس درباره رضایت و اعتماد سیاسی را می توان از نظریات وی درباره بحث حوزه عمومی و بحران مشروعیت استخراج نمود. حوزه عمومی جایی است که محل تجلی افکار عمومی بوده و از هجوم گسترده علایق و انگیزه های خصوصی فارغ است. مهمترین نمود این رضایت، بیان و گفتار آزاد و انتقاد منطقی از عملکرد و سیاستهای نظام سیاسی است. در حوزه عمومی چنین اجماعی نه مبتنی بر زور است نه مبتنی بر دیکتاتوری اکثریت بلکه با توافق و رضایت افراد حاصل می شود و خود بنایی است برای مشروعیت دولت مردم سالار. با تجزیه حوزه عمومی یا اجماع مدنی که زیر بنای مشروعیت است رضایت افراد مخدوش می شود (موسوی، 1376).
هابرماس در بحث مشروعیت سه زیر سیستم اقتصادی (سرمایه)، اداری (حکومت) و اجتماعی-فرهنگی (سنت ها، انتظارات و هنجارهای مشترک) را مطرح و رابطه آنها را با یکدیگر توضیح می دهد. زیرسیستم اقتصادی، کالاها و خدمات را به منظور کسب سود تولید می کند، از طرفی نیاز به دستگاه حکومتی برای هدایت و حمایت خود دارد و از طرفی دولت هم به درآمد مالیاتی از طریق اقتصاد نیاز دارد. حکومت برای جلب رضایت و وفاداری انبوه مردم، درآمدهای مالیاتی را صرف خدمات اجتماعی، آموزشی و رفاهی می کند و ایدئولوژی را (که به کل نظام، مشروعیت می بخشد) تقویت می کند. این وضعیت در درون زیرسیستم اجتماعی-فرهنگی شرط لازم نگهداری تمام هنجارها، گرایش ها و اندیشه ها و معانی کنش برانگیزی است که سازگاری با سلطه سیاسی، قانونی و اجتماعی را در سیستم گسترده تر جامعه به عنوان یک کل واحد تامین می کند (پیوزی، 1379). این ارتباط مطابق شکل زیر نمایش داده می شود:
هابرماس معتقد است وقتی هر یک از این زیرسیستم ها نتوانند کار خود را به خوبی در جامعه انجام دهند ، بحران روی می دهد که یکی از این بحرانها، بحران مشروعیت است. مثلا اگر زیرسیستم اقتصادی دچار بحران شود حکومت برای مهار بحران ممکن است به صورت آشکار از منافع گروه های سرمایه دار دفاع کند که این خود منجر به کسری مشروعیت می شود (پیوزی، 1379).
2-2-1-2. رویکرد تفهمی
این رویکرد به دنبال درک زندگی اجتماعی مردم، شعور عامیانه، انسان و کنش اجتماعی است (نیومن، 1991). بنابراین تمایلی برای یافتن قوانین جهانی حاکم بر اندیشه و رفتار انسانی ندارد.

1. ماکس وبر

ایشان مفهوم مشروعیت را عرضه می دارد. مشروعیت روایت دیگری برای رضایت سیاسی است. اساسا در یک حکومت مردم سالار، حاکمیت بر رضایت مردم استوار است به گونه ای که برخلاف تمایل ایشان نمی توان امری را بر آنان تحمیل نمود. فقدان مشروعیت به از میان رفتان اعتماد عمومی نسبت به حکومت می انجامد. در سده گذشته واژه مشروعیت در اشاره به روش های سنتی حکومت، اصول قانون اساسی و انطباق با سنت ها به کار شده است اما پس از آن مرحله ای فرا رسید که در آن عنصر رضایت نیز به معنای آن افزوده شد. بدان سان که بنیاد فرمانروایی شروع بر مفهوم رضایت سامان گرفت (عالم، 1378). با این حال در ایده های وبر اگرچه مشروعیت در قالب مفهومی فراگیر عرضه شده است اما صرفا توافق و پذیرش بنیاد فرمانروایی از سوی مردم مد نظر بوده است. در این میان به نحوه کارکرد حکومت پرداخته نشده است(ایمان و منفرد، ). بر اساس تیپولوژی سه گانه اقتدار وبر (اقتدار سنتی، کاریزماتیک و برورکراتیک) سه نوع رابطه رضایت میان مردم و حکومت ها می توان تشخیص داد: مبنای رضایت سیاسی در جوامع سنتی، پایبندی حکام به سنت ها و رسوم کهن است و در جوامعی که ویژگیهای خارق العاده و فرهمندانه حاکمان برای مردم با اهیمت است، حاکمان سیاسی فرهمند، رضایت سیاسی را جلب می کنند و در جوامع مدرن، رضایت سیاسی بر مبنای قانون و مقررات عقلانی استوار است. وبر خطر امروز را خطر نظم بدون رضایت می دانست و معتقد بود فرایند دیوانسالار شدن و عقلانی شدن ممکن است به مشروعیت بدون اعتماد منجر شود (احمدی به نقل از شایگان، 1387).

1. سیمور مارتین لیپست

لیپست در نظریه”مشروعیت و کارآمدی” خود سعی کرده است تا به این سوال که مشروعیت نظام سیاسی با تحقق کارکردهای اساسی یک حکومت چه ارتباطی پیدا می کند، پاسخ دهد. وی در نظریه اش به تداوم مشروعیت در اثر افزایش رضایت مردم از کارآمدی نظام سیاسی توجه ویژه ای کرده است. از نظر وی کارآمدی عبارتست از تحقق عینی یا توان نظام در تحقق کارکردهای اساسی یک حکومت به گونه ای که اکثریت مردم و گروه های قدرتمند بدون نظام مانند اصناف بزرگ با نیروهای مسلح، تحقق آن را به عیان مشاهده نمایند و مشروعیت متضمن ظرفیت سیستم در ایجاد این باور است که نهادهای سیاسی موجود، مناسب ترین نهادهای ممکن برای جامعه هستند (لیپست، 1374). در این دیدگاه کارآمدی نظام سیاسی، رضایت خاطر اعضای جامعه را فراهم خواهد نمود. شهروندان در زندگی روزانه جامعه خود داور و ناظر واقعیت عملکرد نظام سیاسی هستند. ناتوانی حکومت در پاسخ به نیازهای شهروندان، اندیشه برپایی مشروعیت نوینی را پدیدار می سازد؛ چراکه این شهروندان از ارضای نیازهای خود راضی نیستند. بنابراین کاهش پیوسته کارآمدی یک نظام با کاهش میزان رضایت مردم از نظام سیاسی، ثبات یک حکومت مشروع را به مخاطره می اندازد.
2-2-1-3. رویکرد اثباتی
این رویکرد، علوم اجتماعی را روشی سازمان یافته برای ترکیب منطق قیاس با مشاهده تجربی دقیق از رفتار فردی جهت کشف و تبیین مجموعه ای از قوانین علّی اجتماعی می داند (نیومن، 1991). رهیافت کارکردگرایی یکی از رهیافت های رویکرد اثبات گرایی است. از دید این رهیافت، فرض می شود که کل جامعه همانند سیستمی مرکب از بخش های مختلف است که هر یک از این بخش ها، ضمن انجام وظایف ویژه خود در ارتباط دوسویه ی تکمیلی با دیگر بخش هاست.
1-گابریل آلموند
در نظریه نظام مند خود یک سیستم سیاسی را از مجموعه مهمی از نهادهای اجتماعی تشکیل یافته می داند که با صورت بندی و اجرای اهداف جمعی برای یک جامعه یا گروه های داخلی آن فعالیت دارند. بنابراین سیستم سیاسی از محیط داخلی و فراملی دروندادهایی به صورت تقاضا و پشتیبانی دریافت می کند و در تلاش است تا آنها را از راه بروندادهای خود که نتایج حاصل از سیستم هستند، شکل دهی نماید. از نظر وی نظام سیاسی دارای سه سطح اساسی نظام(جامعه پذیری سیاسی، گزینش کارگزاران و ارتباط سیاسی)، فرآیند(تصریح منافع، تالیف منافع، مشارکت سیاسی، عدالت، عملکرد دستگاه قانونگذاری) و سیاست(عملکرد سیاست خارجی، عملکرد دستگاه قضایی، عمکرد توزیعی، امنیت عمومی ) است که هر یک وظایف مخصوص به خود دارند (آلموند و دیگران، 1377). با این حال وجود یا بروز هر گونه رضایت یا نارضایتی از هر یک از کارکردهای سطوح یاد شده به سطح دیگر نیز سرایت می کند و بنابراین ممکن است که یک نظام سیاسی را با نتایج مثبت و یا منفی مانند افزایش یا کاهش حمایت از نظام سیاسی روبه رو نماید.
2-2-2. نظريه های سرمایه یا اعتماد اجتماعی
در بررسی پیشینه مطالعاتی اعتماد اجتماعی ضعف عمده در کمبود مطالعه نظری و تجربی عوامل مؤثر بر شکل گیری اعتماد اجتماعی است. با مروری بر نظریه پردازی های صورت گرفته، اعتماد و نظریه های مربوط به آن را می توانیم در سه سطح خرد، میانی و کلان مورد توجه قرار دهیم. در هر یک از این سطوح، می توان تئوری های متفاوتی را قرار داد که هر یک از منظر و دیدگاه خاصی به اعتماد می نگرند.
در سطح خرد، اعتماد به عنوان ویژگی فردی مطرح می شود و بر احساسات، عواطف و ارزش های فردی تأکید می گردد و در بررسی اعتماد تئوری های شخصیت و متغیرهای فردی مورد توجه قرار می گیرد. بر اساس این دیدگاه اعتماد با مفاهیمی چون همکاری، صداقت، وفاداری، صمیمیت، امید و دگرخواهی ارتباط نزدیکی دارد. نظریه پردازانی همچون کلمن، اریکسون، پیتر بلاو و جانسون و … از منظر نظریه های خرد به بررسی و تحلیل مفهوم اعتماد پرداخته اند. نظریه پردازان خردنگر به منظور تحلیل معنا و مفهوم اعتماد سطح تحلیل خرد و مبحث کنش را برگزیده اند. همه این نظریه پردازان اعتماد را به عنوان یک ویژگی فردی و متأثر از کنش های افراد در نظر می گیرند.
در سطح کلان، اعتماد به عنوان ویژگی روابط اجتماعی و یا ویژگی نظام اجتماعی و به طور کلی به عنوان یک ویژگی جمعی مفهوم سازی می شود. نظریه پردازانی مانند دورکیم، تونیس، اسپنسر، زیمل، پارسونز، اینگلهارت، پاتنام، فوکویاما، لومان و غیره سعی کرده اند با تاکید بر ساخت اجتماعی به مطالعه اعتماد اجتماعی بپردازند. همه این نظریه پردازان، سطح تحلیل کلان را برای بررسی خود درباره اعتماد برگزیده اند. همین طور در بررسی و تحلیل مفهوم اعتماد، سطح مطالعه خود را بر روی ساخت اجتماعی متمرکز ساخته اند.
در بینابین نظریه های خرد و کلان اعتماد، نظریه پردازانی چون گیدنز با طرح تئوری ساختار بندی هر گونه تقلیل گرایی را در بررسی مفهوم اعتماد رد کرده و با تلفیق سطح تحلیل خرد و کلان و سطح مطالعه ساخت و کنش به بررسی و تحلیل مفهوم اعتماد پرداخته اند. به عقیده گیدنز “در جوامع پیش از مدرن اعتماد از نوعی پایبندی چهره دار و مبتنی بر هم‌حضوری بوده است. در حالی که در عصر مدرنیته و جهان مدرن امروزی وضعیت این چنین نیست. اعتماد غیرشخصی به دیگران ناشناس ناشی از ماهیت رشد یابنده نظام های انتزاعی می باشد. وجه عمده اعتماد در دوران مدرنیته، پایبندی بی چهره ای است که در نظام های تخصصی معنا پیدا می کند” (ریتزر،768:1386). در این نوشتار از ارائه نظریات متعدد خودداری و تنها
آرای جیمز کلمن، رونالد اینگلهارت و آنتونی گیدنز به عنوان نماینده اصلی این سه سطح مورد بررسی قرار می گیرد.

ون این فرضیه از آزمون تی مستقل استفاده گردید.
فرضیه سوم: ” بين میزان درآمد ماهانه دانشجویان و؛ سطح رضایت سیاسی آنان ارتباط معنادار وجود دارد “. برای آزمون این فرضیه از آزمون رگرسیون خطی استفاده گردید.
فرضیه چهارم: ” بين میزان پاسخگویی نظام سیاسی به مشکلات اقتصادی دانشجویان و سطح رضایت سیاسی آنان ارتباط وجود دارد”. برای آزمون این فرضیه از آزمون رگرسیون خطی استفاده گردید.
فرضیه پنجم: ” بین صرف درآمدهای ملی برای خدمات عمومی با میزان رضایت سیاسی دانشجویان رابطه معنادار وجود دارد”. برای آزمون این فرضیه از همبستگی پیرسون استفاده گردید.
فرضیه ششم: ” بین نوع عملکرد رفاهی دولت با میزان رضایت سیاسی دانشجویان رابطه معنادار وجود دارد “. برای آزمون این فرضیه از همبستگی پیرسون استفاده گردید.
فرضیه هفتم: ” بین نحوه رفتار دولت در مقابل منافع اقتصادی گروههای اجتماعی با میزان اعتماد سیاسی دانشجویان رابطه معنادار وجود دارد”. برای آزمون این فرضیه از همبستگی پیرسون استفاده گردید.
فرضیه هشتم: ” بین میزان توزیع مناسب فرصت های اقتصادی با میزان اعتماد سیاسی دانشجویان رابطه معنادار وجود دارد “. برای آزمون این فرضیه از همبستگی پیرسون استفاده گردید.
سوالات تحقیق که حاوی سه سوال اساسی درباره میزان رضایت اقتصادی، میزان رضایت سیاسی و میزان اعتماد به نظام سیاسی کشور می باشد؛ با استفاده های از آمارهای توصیفی چون میانگین، انحراف معیار مورد توصیف قرار خواهد گرفت.
پس از اتمام مرحله جمع آوری داده ها واطلاعات لازم، کلیه پرسشنامه ها مورد بازبینی قرار گرفته و پرسشنامه های ناقص کنار گذاشته شد و سپس برای پرسشنامه ها دفترچهِ کد تنظیم و بر اساس سطوح اندازه گیری متغیرها و گویه ها، داده های خام کدگذاری و استخراج شدند و کدهای مربوطه وارد نرم افزار کامپیوتری SPSS شدند و بعدا مرحله ویرایش و تعریف متغیرها، تغییر و تبدیلهای لازم برای شاخص سازی و آزمون فرضیه ها برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد.
فصل چهارم
تـجـزیـه و تحـلـیـل داده ها
این فصل شامل دو قسمت می باشد. در قسمت اول یعنی ” توصیف داده ها”، متغيرهاي پژوهش با استفاده از نمودارهای میله ای و مستطیلی (هیستوگرام) و شاخصهاي آماري مركزي و پراكندگي توصيف مي شوند. سپس در قسمت دوم یعنی “آزمون فرضیه ها”، فرضيه های پژوهش با استفاده از ضریب همبستگی، آزمون t و تحلیل واریانس آزمون شده و بدین ترتیب رابطه بین میزان رضایت سیاسی همچنین اعتماد سیاسی به عنوان متغیرهای ملاک با سایر متغیرها به عنوان متغیرهای پیش بین بررسی می شود.
4-1. توصیف داده ها
در این قسمت به توصیف نمودارهای مربوط به متغیرهای پیش بین تحقیق (جنسیت، سن، رشته تحصیلی، وضعیت شغلی و میزان درآمد ماهیانه) و متغیر ملاک تحقیق (میزان رضایت سیاسی) می پردازیم.
4-1-1. جنسیت
نمودار شماره (4-1) : توزیع فراوانی دانشجویان مورد مطالعه برحسب جنسیت (n=363)
چنانکه در نمودار شماره (4-1) مشاهده می شود؛ تعداد 134 نفر یعنی حدود 37% از پاسخگویان دختر و تعداد 229 نفر یعنی حدود 63% دانشجوی پسر بودندکه جمعا 363 نفر می باشند.
نمودار شماره (4-2) : توزیع فراوانی میزان رضایت سیاسی دانشجویان مورد مطالعه به تفکیک جنسیت (n=363)