چکیده:

دانش‌آفرینی یا مدیریت دانش مشتمل بر طیفی از استراتژی‌ها و الگوهای اجرایی است که در یک سازمان بمنظور شناسایی، خلق، ارائه ، متمایز ساختن و قادر ساختن پذیرش بینش‌ها و تجربیات مورد استفاده قرار می‌گیرد. چنین بینش‌ها و تجربیاتی دانش را شکل می‌دهد که می‌تواند هم در اشخاص و یا در سازمان‌ها به عنوان رویه‌ها و یا الگوهای اجرایی قرار داشته باشد. با توجه به اینکه دانش‌آفرینی به عنوان رمز بکارگیری دانش و ایجاد مزیت رقابت‌پذیری در کلیه سازمان‌ها و همچنین سازمان رسانه‌ای محسوب می‌گردد، این تحقیق به بررسی دانش‌آفرینی در سازمان‌های رسانه‌ای می‌پردازد. مساله اصلی در این تحقیق، دانش‌آفرینی در سازمان‌های رسانه‌ای با استفاده از مدل نوناکا می‌باشد که به صورت خاص خبرگزاری ایسنا را هدف قرار داده است.

هدف اصلی این تحقیق تعیین وجود یا عدم وجود ساز و کارهای مرتبط و کارآمد جهت تحقق ارکان این مدل و همچنین تعیین تحقق‌پذیری این مدل در یک سازمان رسانه‌ای (خبرگزاری ایسنا) بود. پژوهش حاضر براساس ماهیت و روش، تحقیقی توصیفی است که بصورت پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق شامل تمامی خبرنگاران شاغل در خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) بود و با توجه به محدود بودن جامعه آماری در این تحقیق، تمام شماری صورت گرفت. به منظور جمع­آوری داده­های خام و تجزیه و تحلیل آنها از پرسشنامه استفاده شد.

در فصل نهایی، به پرسش­های پژوهش بر اساس آزمون فرضیه­ها جواب داده شد که بر طبق آنها فرضیه اصلی تحقیق مبنی بر انطباق فرآیند دانش آفرینی در خبرگزاری ایسنا با مدل دانش آفرینی نوناکا تأیید قرار نگرفت. همچنین نتایج مرتبط با آزمون فرضیه­های فرعی دوم، سوم و چهارم نشان داد که در فرآیند دانش آفرینی در خبرگزاری ایسنا، فرآیندهای بیرونی سازی، ترکیب و درونی سازی وجود ندارد.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- بیان مسئله

دانش‌آفرینی یا مدیریت دانش مشتمل بر طیفی از استراتژی‌ها و الگوهای اجرایی است که در یک سازمان بمنظور شناسایی، خلق، ارائه ، متمایز ساختن و قادر ساختن پذیرش بینش‌ها و تجربیات مورد استفاده قرار می‌گیرد. چنین بینش‌ها و تجربیاتی دانش را شکل می‌دهد که می‌تواند هم در اشخاص و یا در سازمان‌ها به عنوان رویه‌ها و یا الگوهای اجرایی قرار داشته باشد .

بیشتر تحلیل‌گران تجاری عقیده دارند که نوآوری کلید اصلی رشد و بقای سازمان‌هاست. علاقه سازمان‌ها به ایجاد دانش درون‌سازمانی تا حد قابل توجهی افزایش یافته است. یکی از دلایل این امر آن است که در بازار رقابتی امروز دانش سریعتر مستهلک می‌شود و زمان بهره‌برداری از دانش سازمانی به شدت کاهش می‌یابد. خلق دانش یکی از مراحل مهم مدیریت دانش است که ارتباط نزدیک و تنگاتنگی با خلاقیت دارد. عمل خلق دانش تنها شامل پردازش اطلاعات و داده نیست، بلکه خلق دانش جدید و خلاقیت متضمن کاربرد هوش، دانش ضمنی و اطلاعات و در واقع تعامل بین رفتار و عمل می‌باشد. (سهرابی، 1389)

رفتار سازمانی سازمان‌ها می‌تواند از طریق فرآیند ایجاد و بهبود و حفظ دانش به تصویر کشیده شود. لذا در میان طرق مختلف موجود، دانش‌آفرینی اغلب در فضای تکنولوژیک و یا خلق و ایجاد محصول به عنوان یک مساله کلیدی درنظر گرفته می‌شود. (Nonaka et al., 1999)

سازمان‌ها با داشتن بهترین دانش به مزیت رقابتی نمی‌رسند مگر اینکه این دانش بکار گرفته شود. بمنظور استفاده کامل از دانش باید آن را بطور کامل در فعالیت‌های سازمان بکار برد و این امر نیازمند همه فرآیندهای دیگر دانش است(سهرابی، 1389). سازمان‌های رسانه‌ای نیز با توجه به وجود متغیرهای فراوان پیش رو می‌بایست استراتژی مشخصی را در خصوص فرآیند دانش‌آفرینی خود اتخاذ نمایند. با توجه به اهمیت نقش منابع انسانی در سازمان‌های رسانه‌ای تاکید بر استفاده از استراتژی متکی بر نیروی انسانی و ایجاد ساختارهای مرتبط جهت دانش‌آفرینی لازم و مرتبط با سازمان‌های رسانه‌ای است که می‌تواند رقابت‌پذیری، انعطاف‌پذیری و آمادگی هر چه بیشتر این سازمان‌ها را در مقابله با رخدادهای جهان بیرون به همراه داشته باشد. از جنبه معرفت شناسی تنها انسان‌ها هستند که می‌توانند دانش تولید نمایند. از جمله نتایج این دانش‌آفرینی را می‌توان کوتاه شدن فرآیندهای سازمانی و چابکی آن، کاهش هزینه‌های زاید و ارائه خروجی‌های سازمان‌های رسانه‌ای با کیفیت مطلوب را متصور شد.

یکی از مدل‌های پیشنهادی جهت بکارگیری در سازمان‌ها، مدل نوناکا می‌باشد که بررسی آن در این مطالعه موردنظر است.

هسته مدل نوناکا بر اساس دو نوع دانش تصریحی و دانش ضمنی شکل یافته‌است. دانش ضمنی دانشی است بر اساس تجربه و مفاهیم که بوسیله کلمات، فرمول‌ها، اعداد و جملات نمی‌توان آن را بیان کرد و این به دلیل محتوای خاص آن می‌باشد. همچنین دانش ضمنی می‌تواند مشتمل بر مهارت‌های شناختی نظیر تصورات، عقاید و موارد شهودی و مدل‌های ذهنی باشد.

دانش صریح دانشی است نسبی و ملموس که می‌توان آن را در قالب کلمات، جملات، اعداد و فرمول‌ها بیان نمود. نوناکا انتقال دانش را به صورت یک فرآیند حلزونی مدل می‌نماید. (Nonaka et al., 1999)

بمنظور انجام این مطالعه خبرگزاری ایسنا به عنوان مورد مطالعه انتخاب گردید. ایسنا یکی از خبرگزاری‌های فعال در ایران است که از سال 1387 آغاز به کار کرد. گزارشگران و تحریریه این خبرگزاری عموما دانشجویان رشته‌های مختلف در دانشگاه‌های ایران هستند و تعداد زیادی از آن‌ها به صورت داوطلبانه همکاری می‌کنند. ایسنا با جذب کمک‌های مالی از دولت و نیز با حمایت تشکیلاتی جهاد دانشگاهی فعالیت می‌کند.

با توجه به اینکه دانش‌آفرینی به عنوان رمز بکارگیری دانش و ایجاد مزیت رقابت‌پذیری در کلیه سازمان‌ها و همچنین سازمان رسانه‌ای محسوب می‌گردد، این تحقیق به بررسی دانش‌آفرینی در سازمان‌های رسانه‌ای می‌پردازد.

مساله اصلی در این تحقیق، دانش‌آفرینی در سازمان‌های رسانه‌ای با استفاده از مدل نوناکا می‌باشد که به صورت خاص خبرگزاری ایسنا را هدف قرار داده است.

 برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.