شکل ۳-۱ سازگاری به تمرین توانی
عصبی – عضلانی با تمرینات توان، باعث بهبود هماهنگی درون عضلانی نیز میشود، یعنی ارتباط بیشتری بین بازتاب های تحریکی و مهاری یک عضله در پاسخ به تحریکات مختلف ایجاد می شود ، در نتیجه این سازگاری ، دستگاه عصبی مرکزی یاد می گیرد که چه وقت باید تکانه عصبی را برای تحریک و اجرای یک حرکت بفرستد و چه وقت باید جلوی این تحریک را بگیرد (بومپا، ۱۹۹۳). شاخص دیگری از سازگاری با تمرینات توان هماهنگی بهتر عضلات یا توانایی عضلات موافق و مخالف برای همکاری موثر در اجرای یک حرکت است. بهبود هماهنگی عضلات ، توانایی انقباض بعضی از عضلات و استراحت بعضی دیگر را افزایش می دهد. یعنی با استراحت عضلات مخالف، سرعت انقباض عضلات موافق افزایش مییابد (بومپا، ۱۹۹۳؛ بومپا، ۲۰۰۲).
هنوز به طور قطع مشخص نیست که تمرین مقاومتی بالستیک باعث بهبود توان میشود. برخی محققین پیشنهاد کردند که بهبود در تحریک عصبی[۵۲]، میزان فعالسازی عصبی[۵۳] و هماهنگی درون عضلانی[۵۴] را مشاهده نمودند که در مجموع باعث بهبود در میزان گسترش نیرو[۵۵] شده است (کورمی و همکاران، ۲۰۱۰). وینچستر (۲۰۰۸) دریافت که ۸ هفته تمرین مقاومتی بالستیک با استفاده از پرش اسکات موجب بهبود در میزان گسترش نیرو و برون ده توان میشود. گرچه ماهیت دقیق سازگاریهای به وجود آمده پس از بهبود آشکار نیست و به نظر میرسد برخی تغییرات عضلانی موضعی اتفاق میافتد.
۲-۲-۲-۳٫ تمرین مقاومتی بالستیک و سرعت
پرشهای اسکات به عنوان مؤثرترین نوع تمرینی برای توسعه اندازههای توان انفجاری پایینتنه (ارتفاع پرش عمودی) در ورزشکاران نخبه توانی شناخته شده است (نیوتن و همکاران، ۱۹۹۹؛ ویلسون و همکاران، ۱۹۹۳؛ بیکر، ۱۹۹۶؛ گامبل، ۲۰۱۰). تمرین پرش اسکات کوتاه مدت (۵ هفته) برای تولید بهبود معنادار در اندازههای قدرت در سرعت با نیروی زیاد در فوتبالیستهای دانشگاهی آمریکایی گزارش شده است (هافمن و همکاران، ۲۰۰۵). برخی تغییرات در عملکرد پرش عمودی به نظر میرسد که با تغییرات یک تکرار بیشینه قدرت، نیروی اوج[۵۶] یا تغییرات در ریختشناسی[۵۷] عضله ارتباط دارد. اخیرا پژوهشی آثار عملکرد و مکانیسمهای اساسی برای سازگاریهای تمرینی با تمرین پرش اسکات در ورزشکاران تفریحی[۵۸] را آزمایش کرده است و بهبود معنادار در توان اوج، میزان توسعه نیرو[۵۹] و سرعت اوج را گزارش کرده است (وینچستر[۶۰] و همکاران، ۲۰۰۰) . گرچه، تغییرات معنادار در نیروی اوج، یک تکرار بیشینه اسکات یا بیان نوع تار عضلانی همراه با این بهبودها در اندازههای قدرت در سرعت وجود نداشته است. به علت ماهیت دوطرفه و عمودی تمرینات پرش اسکات، شاید موفقیت کمتر که با این نوع تمرین در بهبود عملکرد دوی سرعت گزارش شده است، شگفتانگیز نباشد. یک پژوهش ده هفتهای، از تمرینات پرش اسکات استفاده کرده است و به این نتیجه رسیده است که ارتفاع پرش، امتیازات بازکردن زانو در روش ایزوکینیتیک و عملکرد ۶ ثانیه روی دوچرخه بهبود معنادار داشته اما در دو دوی سرعت ۳۰ متر تغییر معنادار مشاهده نشده است (ویلسون و همکاران، ۱۹۹۳؛ گامبل، ۲۰۱۰).
۲-۲-۲-۴٫ مکانیسمهای تمرین مقاومتی بالستیک
اکثر فعالیتهای ورزشی مقاومتی بالستیک با یک عمل برونگرا یا کمک گرفتن از دستها آغاز میشود. تقابل بین عضله و تاندون در طی این نوع تمرین با انواع تمرینات درونگرا مثل تمرینات یک ضرب و دوضرب المپیک تفاوت دارد. به ویژه، بیشتر کشش، حین بخش درونگرای حرکت با تغییر اندک مشاهده شده در طول فاسیکول عضله و تاندون اتفاق میافتد (کاواکامی و همکاران، ۲۰۰۲). به ویژه، انقباض عضله در حرکت نیمه ایزومتریک به دلیل اضافه شدن تنش به حالت ارتجاعی تاندون میباشد. اهمیت عمل برونگرا در بیشتر حرکت موجب بهبود در برونده توان شده است که به انجام تمرین مقاومتی بالستیک (پرش اسکات) به سازگاریهای همراه با مرحله برونگرا نسبت داده شده است (کورمی و همکاران، ۲۰۱۰). این سازگاریها احتمالا شامل تغییر در ویژگیهای مکانیکی واحد تاندون-عضله که پیرو تمرین پلایومتریک مشاهده شده است، میباشد (فور و همکاران، ۲۰۱۰). جنبههای هماهنگی درون عضلانی شامل بهبود فراخوانی و آستانه بالای تحریک واحدهای حرکتی در سرعتهای انقباضی بالا با تمرین بالستیک همراه میباشد (استون، ۱۹۹۳؛ کرامر، ۲۰۱۲). فعالیتهای عضلانی بالستیک بیشینه، میزان تحریک واحدهای حرکتی بیشتری را نسبت به تمرینات مقاومتی سنتی درگیر میکند (بهم، ۱۹۹۵؛ هدریک، ۱۹۹۳). قبل از برنامهریزی، چگونگی عمل انقباضات بالستیک توسط مراکز حرکتی بالاتر پیشبینی میشود تا با برخی طبقات فعالسازی واحد حرکتی براساس بازخوردهای حسی طی حرکت اتفاق بیفتد (بهم، ۱۹۹۵). متعاقب اجرای متوالی حرکت به دلیل اثر یادگیری، واحدهای حرکتی خیلی سریع در طی تناوب کوتاه برای توسعه نیرو که در اثر عمل بالستیک اتفاق میافتد تحریک میشوند (لوس و شلی، ۲۰۰۳). در حمایت از این، به نظر میرسد سازگاریهای تمرینی گزارش شده پیرو تمرین بالستیک، در افزایش اوج فراوانی تحریک و میزان بیشتر تحریک در سرتاسر بخش گسترش یافته حرکت درونگرا حفظ میشود (کورمی و همکاران، ۲۰۱۰).
هماهنگی درون عضلانی و هماهنگی آنتاگونیست به طور زیادی از پیش برنامهریزی شده[۶۱] میباشند و اعتقاد بر این است که عمل مکانیسم محافظتی برای حفظ اتصال یکپارچه در پیشبینی نیروها و شتابهای پایینتنه طی عمل بالستیک وجود دارد (بهم، ۱۹۹۵؛ گامبل، ۲۰۱۰). سازگاریهای عصبی اساسی که بر قدرت با سرعت بالا تأثیر میگذارند شامل هر دوی هماهنگی درون و برون عضلانی[۶۲] میشود. جنبههای هماهنگی برون عضلانی شامل بهبود فراخوانی و آستانه بالای تحریک واحدهای حرکتی در سرعتهای انقباضی بالا میباشد که با تمرین بالستیک همراه است (هدریک[۶۳]، ۱۹۹۳). اعمال عضله در تمرین مقاومتی بالستیک، تواتر تحریک واحد حرکتی را نسبت به تمرین مقاومتی بیشتر درگیر میکند (بهم[۶۴]، ۱۹۹۵؛ هدریک، ۱۹۹۳). توسعه توانایی برای تحریک با سرعت بالا در طی تناوب کوتاه به منظور افزایش نیرو توسط عمل بالستیک نشان داده شده است. (گامبل، ۲۰۱۰). هماهنگی درون عضلانی و همانقباضی آنتاگونیست[۶۵] به طور زیادی از قبل برنامهریزی شدهاند و اعتقاد بر این است که یک مکانیسم عمل محافظتی[۶۶] برای حفظ یکپارچگی مفصل در پیشبینی نیروها و شتابهای اندام در عمل بالستیک میباشد (بهم، ۱۹۹۵). تون مناسب درونداد آنتاگونیست[۶۷] که به طور مکرر در معرض تمرینات مقاومتی بالستیک قرار میگیرد با کاهش همانقباضی برای افزایش برونده نیروی درونگرا[۶۸] اتفاق افتد (کرونین و همکاران، ۲۰۰۳؛ گامبل، ۲۰۱۰)
۲-۳٫ مروری بر پیشینه تحقیق
با جستجوهای انجام شده به نظر میرسد تحقیقات اندکی در مورد تمرینات مقاومتی بالستیک انجام شده است. در زیر به تعدادی از آنها اشاره میشود:
دالن[۶۹] و همکاران (۲۰۱۳) اثر ۵ هفته تمرین مقاومتی بالستیک چند مفصله و تک مفصله را بر عملکرد پرش عمودی ۱۷ دانشجوی تربیت بدنی بررسی نمودند. نتایج نشان داد که پس از ۵ هفته تمرین مقاومتی بالستیک، بهبود معنادار در گروه تمرین چند مفصله(اسکات) نسبت به گروه تمرین تک مفصله (پلانتار فلکشن) مشاهده شد.
زاراس[۷۰] و همکاران (۲۰۱۳) آثار ۶ هفته تمرین مقاومتی و مقاومتی بالستیک را بر عملکرد ۱۷ پرتابگر وزنه در قالب دو گروه بررسی کردند. نتایج نشان داد که تمرین مقاومتی بالستیک نسبت به تمرینات مقاومتی موجب بهبود معناداری در عملکرد پرتاب پرتابگران شده است. بهبود در عملکرد پرتاب بعد از تمرین مقاومتی میتواند عمدتا به هایپرتروفی عضلانی و افزایش توان عضلانی نسبت داده شود. بهبود در عملکرد پرتاب بعد از تمرین مقاومتی بالستیک می تواند به افزایش در قدرت عضلانی و حفظ نسبت تارهای نوع ۲ عضله که منجر به افزایش در توان عضلانی میشود، نسبت داد.
اسمیلیوس[۷۱] و همکاران (۲۰۱۳) به مقایسه تمرینات مقاومتی بالستیک با بار سبک و سنگین بر برون ده توان بیشینه در ۴۳ مرد تمرین کرده پرداختند. آزمودنیها به طور تصادفی در ۴ گروه شامل گروه تمرین با بار سنگین (%۹۰ ۱RM)، دو گروه تمرین با بارهایی که برون ده توان بیشینه بود (با وزن بدن در محاسبات و بدون وزن بدن در محاسبات) و یک گروه کنترل بودند. پروتکل تمرینی به مدت ۶ هفته و ۴ تا ۶ ست پرش اسکات انجام شد. گروه تمرین با بار سنگین ۳ تکرار با %۹۰ ۱RM انجام دادند. گروههای برونده توان بیشینه از بارهای ۴۸ تا %۵۸ ۱RM (گروه بدون استفاده از وزن بدن در محاسبه) و ۲۰ تا %۳۷ ۱RM (گروه همراه با وزن بدن در محاسبه) استفاده کردند. همچنین همه گروهها ۶ تکرار پرش اسکات بدون بار را انجام دادند. محققین دریافتند که برونده توان گروه تمرین با بار سنگین و گروه تمرین با بار سبک (بدون استفاده از وزن در محاسبه) به طور معناداری در بارهای ۲۰، ۳۵، ۵۰، ۶۵ و %۸۰ ۱RM افزایش یافت در حالی که برون ده توان گروه تمرین با بار سبک (همراه با وزن بدن در محاسبه) فقط در بارهای ۲۰ و %۳۰ ۱RM افزایش معناداری داشتند.
مارکوویچ[۷۲] (۲۰۱۳) به مقایسه آثار بار خارجی مختلف در تمرین پرش عمودی بر برون ده توان عضلانی حرکات SJ و CMJ در افراد تمرین نکرده در یک دوره ۸ هفتهای پرداختند. وضعیت بارگیری شامل موارد زیر بود: بدون بار و یک وزنه معادل %۳۰ از وزن بدن. محققین دریافتند که دوره تمرینی منجر به افزایش در توان پرش اسکات (%۵/۱۱- ۴/۷) میشود اما در CMJ تفاوتی بین گروهها مشاهده نشد (۵/۰ در مقابل %۵/۹).
دی ویلارال[۷۳] (۲۰۱۲) به مقایسه آثار یک برنامه ترکیبی شامل چندین روش متنوع بر تولید توان در مدت ۷ هفته در ۶۷ دانشجوی تربیت بدنی (۴۷ مرد و ۱۸ زن) پرداخت. دانشجویان به طور تصادفی به ۵ گروه ترکیبی، تمرین مقاومتی سنگین، تمرین مقاومتی بالستیک، تمرین مقاومتی بالستیک با پرش همراه با بار[۷۴]و تمرین پلایومتریک تقسیم شدند. محققین دریافتند که افزایش معناداری در برون ده توان در گروههای تمرین ترکیبی (۱۰ تا %۱۳) و تمرین مقاومتی بالستیک با پرش همراه با بار (۸ تا %۱۲) در مقایسه با گروههای دیگر یافت شد. هر چند، بیان شده است که آزمون توان با استفاده از پرشهای همراه با بار انجام شده است و ممکن یک اثر یادگیری در این دو گروه وجود داشته است.
گرانچر و همکاران (۲۰۱۱) به بررسی هشت هفته برنامه تمرین مقاومتی بالستیک پایینتنه بر تعادل و قدرت ۲۸ دانشآموز رشته تربیتبدنی دبیرستانی در قالب دو گروه تمرین و کنترل پرداختند. نتایج نشان داد که در گروه تمرین بهبود معناداری در ارتفاع پرش عمودی با کمک دستها و نیروی ایزومتریک بیشینه وجود دارد. اما در تعادل ایستا و میزان توسعه نیرو بهبود معنادار مشاهده نشد.
آلوز[۷۵] و همکاران (۲۰۱۰) آثار کوتاه مدت ۶ هفته برنامه تمرین مقاومتی را بر پرش عمودی، دوی سرعت و توانایی چابکی ۲۳ فوتبالیست جوان در دو گروه کنترل و تجربی، به ترتیب یک و دو جلسه تمرینی در هفته بررسی کردند. نتایج به دست آمده بهبود معنادار در پرش عمودی، دوی سرعت و چابکی فوتبالیست های جوان را نشان داد.
امام (۲۰۱۰) تأثیر ۸ هفته تمرین مقاومتی بالستیک را بر بهبود عناصر آمادگی جسمانی و سطح رکورد پرش طول ۳۰ دانشجوی تربیت بدنی در دو گروه تجربی و کنترل بررسی نمود. نتایج به دست آمده نشان داد برنامه تمرین مقاومتی بالستیک موجب بهبود معنادار در عناصر آمادگی جسمانی شامل قدرت عضلات پا، قدرت عضلات پشت، سرعت دویدن، چابکی، انعطافپذیری، هماهنگی و تعادل پویا در گروه تجربی شد.
کورمی (۲۰۱۰) به مقایسه آثار تمرین مقاومتی سنگین و بالستیک در ۲۴ مرد نسبتا ضعیف پرداخت. تمرینات به مدت ۱۰ هفته و هر هفته سه جلسه انجام شد. تمرینات شامل اسکات پشت با ۷۵- %۹۰ ۱RM یا پرش اسکات با ۰- %۳۰ ۱RM بود. محققین نتیجه گرفتند که هر دو گروه بهبود معناداری در توان اوج در پرش عمودی را نشان دادند اما تفاوت معناداری بین گروهها مشاهده نشد (۵/۴ ± %۶/۱۷ در مقابل ۳/۹ ± %۷/۱۷).