جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل کلیه کارکنان اداره آموزش وپرورش ناحیه ۳ شهر کرمانشاه در سال تحصیلی ۹۳-۹۲ است که تعداد کارکنان زن و مرد ۱۶۰۰ نفر می باشند. از این تعداد ۱۶۰۰ نفر با مراجعه به جدول مورگان و کرجسی تعداد ۲۱۰ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند که از این تعداد ۱۰۵ نفر زن بودند که ۵۳ نفر در قسمت آموزشی مقطع دبیرستان (متوسطه دوم ) و پیش دانشگاهی و ۵۲ نفر در قسمت اداری ، همچنین تعداد مرد ، هم ۱۰۵ نفر بودند که ۵۳ نفر آنها در قسمت آموزشی مقطع دبیرستان ( متوسطه دوم ) و پیش دانشگاهی و ۵۲ نفر در قسمت اداری ، به عنوان نمونه انتخاب شدند .
روش نمونه گیری در پژوهش حاضر ، نمونه گیری تصادفی طبقاتی است.

۳-۴ ابزار پژوهش

۳-۴-۱ پرسش نامه استرس شغلی

در این پژوهش از مقیاس استرس شغلی فیلیپ ال رایس (۱۹۹۲) که اطلاعاتی در مورد استرس شغلی
به ما می دهد، استفاده شد.این مقیاس توسط حاتمی( ۱۳۷۷ ) ترجمه و هنجاریابی شده است .
این پرسشنامه شامل سه خرده مقیاس روابط بین‌ فردی، وضعیت جسمانی و علایق شغلی می‌باشد. جملات اولیه پرسشنامه، برای سنجش مشکلات موجود در روابط بین فردی و رضایت یا عدم رضایت شغلی تدوین شده است. پس از آن به وضعیت‌های جسمانی که موجب خستگی روزمره فرد می‌شوند پرداخته شده است، و سومین قسمت پرسشنامه نیز به علایق شغلی اختصاص داده شده است.
تعداد سوالات این آزمون ۵۷ تا می باشد و محدودیت زمانی ندارد اما اغلب آزمودنی‌ها تا ۳۰ دقیقه آن را به اتمام می‌رسانند. نمره‌گذاری این آزمون در مقیاس لیکرت ۵ گزینه‌ای به صورت (۱= هرگز، ۲= به‌ندرت، ۳= گاهی اوقات، ۴= اغلب و ۵= بیشتر اوقات یا همیشه) انجام شد. با استفاده از کلیدِ پاسخنامه، نمره‌گذاری نهایی انجام شد و نمره استرس شغلی از جمع کل نمرات به‌دست آمد .
حاتمی (۱۳۷۷) این پرسشنامه را برای نمونه‌ای ۲۷۵ نفری از معلمان مدرسه، مورد آزمون قرار داد. میزان پایای محاسبه شده با استفاده از آلفای کرونباخ، ۸۹% بدست آمد و میزان روایی برای کل پرسشنامه ۹۲۱% و برای سه خرده‌مقیاس روابط مابین فردی، وضعیت جسمانی و علایق شغلی به ترتیب ۸۹% و ۸۸% و ۸۸% ذکر شده است.
همچنین حاتمی (۱۳۷۷) این پرسشنامه را در مورد ۳۰ نفر از کارمندان زن شاغل مراجعه کننده به کلینیک مشاوره صدا وسیما اجرا کرد، که طی نتایج به‌دست آمده از این اجرا، استرس شغلی کارمندان زن، بالاتر از هنجاری بود که رایس (۱۹۹۲) به آن رسیده‌ بود .

۳-۴-۲ پرسش نامه فرسودگی شغلی

در پژوهش حاضر به منظور اندازه گیری فرسودگی شغلی از پرسش نامه فرسودگی شغلی مسلش یا MBI ( 2001) که توسط عماد فیلیان (۱۹۹۲)در سال ۱۳۷۱ترجمه شده است ، استفاده شد . در این آزمون فرد سه نمره به دست آورد. این سه نمره به ابعاد تحلیل عاطفی، مسخ شخصیت و نابسندگی مربوط است. این آزمون دارای ۷۱ %تا ۹۰ % پایایی و روایی ۳۳ % تا ۶۷ % می باشد.
در بسیاری از پژوهش‌های مربوط به فرسودگی شغلی چه در خارج کشور چه در داخل کشور این ابزار MBI) ) مورد استفاده قرار گرفته است.
فرم اولیه MBI که شامل ۴۷ سؤال بود و دارای مقیاس دوگانه فراوانی و شدت بود، روی نمونه‌ای ۶۰۵ نفری (۵۶ درصد مرد و ۴۴ درصد زن) اجرا شد. این افراد کارکنان مشاغل خدماتی و بهداشتی بودند شامل: پلیس، معلم، پرستار، مددکار اجتماعی، روانپزشک، پزشک و مدیران مؤسسات. بعداز سپردن داده‌های بدست آمده به تحلیل عوامل ده عامل، هم برای فراوانی و هم برای شدت بدست آمد. با توجه به چند معیار از جمله بار عاملی و همبستگی هر سؤال با نمره کر آزمون ۲۲ سؤال ضعیف از ۴۷ سؤال حذف شد و تعداد سؤالات آزمون به ۲۵ سؤال رسید. آزمون جدید که شامل ۲۵ سؤال بود روی نمونه‌ای ۴۲۰ نفری (۹۶ درصد زن و ۲۹ درصد مرد) اجرا شد. مشاغل این افراد عبارت بود از: پرستار، معلم، مددکار اجتماعی، مشاور، کارکنان بهداشت روانی، کارکنان خدماتی ادارات و مدیران اجرایی مؤسسات. نتایج تحلیل عوامل داده‌های حاصل از این مطالعه همانند مطالعه قبل بود و به همین دلیل داده‌های هر دو مطالعه ترکیب شد و داده‌های نمونه‌ای ۱۰۲۵ نفری مورد تحلیل قرار گرفت. حاصل این تحلیل بدست آمدن چهار عامل بود. این چهار عامل عبارتند از: ۱- خستگی عاطفی ۲- عملکرد شخصی ۳- مسخ شخصیت ۴- درگیری.
از مجموع ۲۵ سؤال ۹ سؤال به خستگی عاطفی، ۸ سؤال به عملکرد شخصی، ۵ سؤال به مسخ شخصیت و ۳ سؤال به درگیری اختصاص یافت.
مسلش و جکسون (۱۹۸۱) در یک مطالعه روی ۴۲۰ نفر (۹۶ درصد زن و ۳۱ درصد مرد) با استفاده از آلفای کرونباخ همسانی درونی پرسشنامه را برای فراوانی۸۳/۰ و برای شدت ۸۴/۰ محاسبه کردند. در ایران نیز مطالعاتی در مورد MBI انجام شده است نتایج این مطالعات نیز همانند مطالعات خارج از کشور است. بهینا (۱۳۷۹) ضریب آلفای MBI را در یک نمونه ۲۲۱ نفری به شرح زیر در مورد مقیاس فراوانی محاسبه کرد:
فرسودگی شغلی ۸۷/۰٫ مسخ شخصیت ۵۵/۰ عملکرد شخصی ۸۳/۰ . بدری گرگری (۱۳۷۴) نیز ضریب پایایی خرده آزمون‌های MBI را در یک نمونه ۵۰ نفری معلمان به شرح زیر محاسبه کرد. خستگی عاطفی ۸۴/۰، مسخ شخصیت ۷۵/۰، و عملکرد شخصی ۷۵/۰٫
مسلش و جکسون (۱۹۸۱) برای تعیین روایی پرسشنامه از سه روش استفاده کردند :

1. محاسبه همبستگی نمره افراد در MBI با نمره‌ای که فردی کاملاً آشنا (همسر یا همکار) به فرد می‌داد.

1. محاسبه همبستگی ابعاد تجربه شغلی با فرسودگی شغلی.

۳ – محاسبه همبستگی نمره افراد در MBI و پیامدهای مختلفی که فرض شده است با فرسودگی شغلی مربوط است .
۳-۴-۳ پرسش نامه سلامت عمومی (GHQ)
این پرسش نامه توسط گلدبرگ در ۱۹۷۲ تدوین شده و به منظور استفاده برای افراد غیر بیمار و به هنجار که در وضعیت های مختلف جامعه یافت می شود طراحی شده است و می توان آن را برای هر طبقه سنی و به منظورکشف ناتوانی در عملکرد به هنجار و وجود حوادث آشفته کننده زندگی در مراکز و محیط ها ی مختلف استفاده کرد. پرسشنامه دارای فرم های مختلفی است که در پژوهش حاضر
از فرم ۲۸ ماده ای استفاده شد . مواد این پرسشنامه به بررسی وضعیت سلامت فرد در یک ماهه اخیر پرداخته است .
گلدبرگ و هیلر( ۱۹۷۲) فرم ۲۸ مادهای پرسشنامه را اولین بار ازطریق اجرای روش تحلیل عاملی بر روی فرم بلند آن ، طراحی کردند .(تقوی، ۱۳۸۰) .
گلدبرگ و همکارانش ابتدا این پرسشنامه را برای غربالگری اختلالات روان‌شناختی غیر سایکوتیک، در مراکز درمانی و سایر جوامع طراحی و تدوین کردند. فرم اصلی و اولیه این پرسشنامه مشتمل بر ۶۰ سوال بوده است که متن سوالات درباره وضع سلامتی و ناراحتی‌های فرد و به طور کلی سلامت عمومی او ، با تاکید بر مسائل روان‌شناختی و اجتماعی در زمان حال می‌باشد. که بعدها فرم‌های کوتاه‌تری مشتمل بر ۱۲، ۲۰، ۲۸، ۳۰ و ۴۴ ماده نیز تهیه شد. این پرسشنامه علاوه بر استخراج نمره کلی وضعیت سلامت روان افراد، از چهار زیر مقیاس نیز تشکیل یافته که هر کدام از آن‌ها دارای هفت سؤال می‌باشند .چهار زیر مقیاس عبارتند از: علایم جسمانی‌سازی، علایم اضطراب، اختلال در کارکرد اجتماعی و افسردگی؛ که در زیر مقیاس علایم جسمانی‌سازی : وضعیت سلامت عمومی و علایم جسمانی، در زیر مقیاس اضطراب : علایم و نشانه‌های بالینی اضطراری شدید، بی‌خوابی، تحت فشار بودن، عصبانی بودن و دلشوره و در زیر مقیاس کارکردی اجتماعی : توانایی فرد در انجام کارهای روزمره، احساس رضایت در انجام وظایف ، احساس مقید بودن ، قدرت یادگیری و لذت بردن از فعالیت‌های روزمره زندگی و در زیرمقیاس افسردگی : علایم اختصاصی افسردگی از قبیل احساس بی‌ارزشی ، ناامیدی ، بی‌ارزش بودن زندگی، افکار خودکشی، آرزوی مردن و ناتوانی در انجام کارها را می‌سنجد .
هومن (۱۳۷۶) در هنجاریابی پرسشنامه سلامت عمومی ۲۸ سوالی در ایران، هماهنگی درونی این پرسشنامه را با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای مقیاس‌های فرعی ، به ترتیب ۸۵ / ۰، ۸۷ /۰، ۷۹/۰ و ۹۱/۰ گزارش نمود و برای کل مقیاس که نشان‌دهنده سلامت عمومی است، برابر با ۸۵/۰ برآورد کرده است.

۳-۵ شیوه اجرای پژوهش

برای اجرای پژوهش حاضر، پرسشنامه های استرس شغلی ، فرسودگی شغلی و سلامت عمومی که در مجموع شامل ۱۱۰ سوال بود به تعداد ۲۱۰ نفر در بین نمونه آماری توزیع شد سپس پرسشنامه های مذکور پس از جمع آوری ، نمره گذاری شد وهمچنین با استفاده از نرم افزار spss تجزیه و تحلیل های آماری با توجه به فرضیه های پژوهش انجام شد .

۳-۶ ر وش‌ تجزیه و تحلیل داده‏ها:

داده های آماری در دو بخش توصیفی و استنباطی مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفتند در بخش توصیفی میانگین، انحراف معیار ، ودر بخش استنباطی فرضیه های پژوهش با استفاده از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون مورد آزمون قرارگرفتند .

فصل چهارم

یافته های پژوهش

۴-۱یافته های توصیفی

جدول ۴-۱ وضعیت کارکنان از نظر نوع شغل