زیر سطح دوم عملیات انتزاعی

پاسخ صحیح به پرسشهای انتزاعی سطح اول + پنج پرسش (۱۶،۱۸،۱۹،۲۰،۲۱)

۲۱،۲۰ ،۱۹، ۱۸

۳-۶-روایی و پایایی ابزار
روایی[۲۵۸] و پایایی[۲۵۹] آزمون معمای مفرح و چالش بر انگیز بیکن (مداد و کاغذی) توسط مطالعات پیشین مورد آزمون قرار گرفته است. برای نخستین بار بیکن و همکاران (۱۹۹۵) برای اندازهگیری میزان روایی ملاکی آزمون بیکن با استفاده از روش مصاحبۀ بالینی آزمون تکالیف عملیات عینی پیاژه بر روی۴۰ نفر از دانشآموزان پایۀ سوم از ۴ مدرسه ابتدایی اجرا کردند. سپس با استفاده از آزمون چهار گزینهای مداد و کاغذی که عملیات عملیات عینی را میسنجید تحول شناختی آنها را سنجیدند. آزمون مداد و کاغذی در همۀ زیر سطوح عملیات عینی یک همبستگی معناداری با آزمون تکالیف عملیات عینی پیاژه را نشان داد. در زیر سطح اول عملیات عینی میزان همبستگی ۷۵/۰ (۰۱/۰p < 75/0= r)، در سطح فرعی دوم میزان ۶۹/۰ (۰۱/۰p < 69/0= r ) و در سطح فرعی سوم نیز ۶۹/۰ (۰۱/۰ p <69/0= r) بدست آمد.
در مطالعه دوم این آزمون برای یک نمونۀ تصادفی از ۴۰ آزمودنی پایۀ پنجم از چهار مدرسه اجرا شد و نتایج آزمون مداد و کاغذی دوباره به لحاظ آماری با نتایج مصاحبه بالینی پیاژه مقایسه شد که در همه زیر سطوح عملیات عینی همبستگی معناداری ۶۹/۰ (۰۱/۰ p<69/0= r ) بدست آمد و برای زیر سطح دوم عملیات انتزاعی ۵۴/۰ (۰۱/۰p< 54/0=r) و برای زیر سطح عملیات انتزاعی ۴۵/۰ را (۰۱/۰p< 45/0r=) نشان داد (بیکن و همکاران، ۲۰۰۱؛ دوگان[۲۶۰]، ۲۰۰۳؛ برد[۲۶۱]، ۲۰۰۵).
همچنین پایایی آزمون با یک گروه ۲۱ نفره از کودکان ده تا دوازده سال (میانگین سنی: ۵/۱۰) مورد آزمون قرار گرفت و با فاصله سه هفته با روش آزمون-باز آزمایی[۲۶۲] مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که ضریب پایایی برای کل عملیات عینی مقدار ۷۰/۰ (۰۱/۰p < 70/0= r) است در حالی که ضریب پایایی برای کل عملیات صوری، ۵۲/۰ (۰۱/۰p< 52/0r= ) میباشد. این ضریبهای پایایی بعضی شواهد مبنی بر این که تعداد محدودی از کودکان ۱۲-۱۰ ساله از استدلال انتزاعی استفاده میکنند را آشکار نمود البته کودکان به صورت حدسی به پرسشهای عملیات انتزاعی پاسخ میدادند. ضرایب پایایی برای هریک از زیر سطوح عملیات عینی و صوری نتایج مشابهی را نشان داد. برای پایایی زیر سطح اول عملیات عینی ۵۹ صدم (,۰۱/۰ p <59/0 = r ) ، برای زیر سطح دوم ۶۸/۰ (۰۱/۰ p <68/0 r= ) و برای زیر سطح سوم ۷۰/۰ (۰۱/۰p <70/0= r) را گزارش کرد. همچنین برای پایایی زیر سطح اول عملیات انتزاعی ۶۲/۰ (۰۱/۰ p <62/0r =) و برای زیر سطح دوم ۴۹/۰ (۰۱/۰ p <49/0r=) را نشان داد (همان). علاوه بر این، نتایج پژوهش های برد (۱۹۸۰)، دوگان (۲۰۰۳) نیز نشان میدهد که این آزمون از روایی و پایایی خوبی برخودار است لذا برای سنجش تحول شناختی در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است.
برای تعیین روایی آزمون از روایی محتوایی[۲۶۳] استفاده شد. در این راستا نظر متخصصان در حوزه رشد و متخصصین سنجش و اندازه گیری اخذ گردید. همچنین روایی صوری[۲۶۴] که یکی از مشتقات روایی محتوایی است نیز در مورد آزمون مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور نظر متخصصان در خصوص این که پرسشهای آزمون تا چه حد در ظاهر شبیه آزمون تحول شناختی پیاژه است جمعآوری شد و نهایتاً آزمون مورد تأیید متخصصان واقع شد.
جهت تعیین پایایی آزمون قبل از اجرای نهایی به منظور اعتباریابی آن، آزمون به صورت آزمایشی در سه مدرسه ابتدایی شهر ملایر اجرا شد. در این مرحله از آزمودنیها خواسته شد ضمن پاسخ به پرسشها آزمون چنانچه ابهاماتی در پرسشها وجود دارد، بیان نمایند که طی این فرایند ابهام خاصی جز در چند مورد جزئی مشاهده نگردید که براساس آن تغییراتی در نحوۀ پرسیدن پرسشها اعمال گردید.
سپس جهت سنجش پایایی آزمون از روش ضریب آلفا[۲۶۵] استفاده گردید که به آن ضریب آلفای کرانباخ[۲۶۶] نیز گفته میشود. از آنجا که در اجرای آزمایشی آزمون هیچ یک از دانش آموزان قادر به پاسخگویی پرسش های مربوط به سطوح انتزاعی نبودند. بنابراین بدون در نظر گرفتن پرسشهای انتزاعی مقدار پایایی برای ۱۲ پرسش مربوط به سطوح پیشعملیاتی و عملیات عینی محاسبه شد. الیس (۲۰۰۷) نیز در پژوهش خود که آزمودنیهای آن مشتمل بر کودکان پیشدبستانی بود با استفاده از ۱۲ پرسش آزمون بیکن (۲۰۰۱) که شامل مرحلۀ پیشعملیاتی و عملیات عینی می شد به کنترل سطح تحول شناختی پرداخت. نتایج پایایی آزمون بدین ترتیب می باشد. پایایی کل آزمون بدون محاسبۀ سطوح انتزاعی ۶۸/۰، مرحلۀ پیشعملیاتی۶۳/۰، مرحلۀ عملیات عینی: (زیر سطح اول عملیات عینی ۶۳/۰، زیر سطح دوم عملیات عینی ۶۷/۰، زیر سطح سوم عملیات عینی ۶۸/۰) محاسبه شد.
۳-۷ -تجزیه وتحلیل دادهها :
برای تجزیه وتحلیل دادهها از دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شده است که در بخش توصیفی از فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار و غیره استفاده میشود و در بخش استنباطی از آزمون خیدو چندبعدی و رگرسیون سلسله مراتبی برای تحلیل دادهها استفاده میشود. از آزمون خی دو میتوان برای بررسی تفاوت میان فراوانیها استفاده کرد. به همین منظور برای بررسی تفاوت بین فراوانی سطوح تحول شناختی (سه زیر سطح عینی و دو زیر سطح عملیات انتزاعی) دانشآموزان پایۀ اول پیشدبستانی رفته و همتایان آنها که پیشدبستانی نرفتهاند از آزمون خی دو چند بعدی استفاده میشود. همچنین از آنجا که آزمون رگرسیون سلسله مراتبی این امکان را برای پژوهشگر فراهم می کرد که با کنترل اثرهای متغیرهای تعدیل کننده یک نظم ثابتی را برای ورود متغیرها مشخص کند و همچنین امکان می دهد که اثرات برخی متغیرهای پیش بین مستقل از دیگر متغیرها بررسی شوند. از این رو صرف نظر از عامل مفروض (پیش دبستانی) که شناخت نقش آن در تحول شناختی هدف مطالعۀ حاضر را تشکیل می دهد. این سؤال مطرح شد که آیا با کنترل سایر متغیرهای تعدیل کننده آموزش پیشدبستانی تحول شناختی در پایۀ اول را پیشبینی میکند. بدین منظور از رگرسیون سلسله مراتبی استفاده شد تا نقش هر دسته از متغیرها در حالت کنترل سایر متغیرها بررسی شود.
فصل چهارم:
یافتههای پژوهش
۴-۱- مقدمه
در این بخش دادههای گردآوری شده در دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد. در بخش توصیفی شاخصهای فراونی، میانگین، انحراف معیار و واریانس در قالب جداولی ارائه میشود. در بخش استنباطی نیز با استفاده از آزمون رگرسیون سلسله مراتبی، متغیرهای تعدیل کننده کنترل میشود تا نقش آموزش پیشدبستانی در تحول شناختی پایۀ اول ابتدایی را پیشبینی شود، همچنین با استفاده از خیدو چندبعدی تفاوت فراوانی سطوح تحول شناختی در دانشآموزان پیشدبستانی رفته و همتاهای آنان که پیشدبستانی نرفتهاند مورد بررسی قرار میگیرد.
۴-۲- تجزیه و تحلیل توصیفی دادهها
در این پژوهش تعداد نمونه ۱۸۰ نفر از دانشآموزان پایۀ اول ابتدایی شهر ملایر میباشد که از این تعداد ۱۰۲ نفر پیشدبستانی رفته و ۷۸ نفر پیشدبستانی نرفتهاند. در این بخش فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار هر یک از این گروهها بر حسب متغیرهای تعدیل کننده در قالب جداول (۴-۱) و (۴-۲) ارائه میگردد.
جدول (۴-۱): توزیع فراوانی و درصد افراد نمونه بر حسب متغیر مستقل و تعدیل کننده