۱-۷-۱-تعارف مفهومی

 

حل مساله
حل مسئله یکی از مهمترین فرآیندهای تفکر است که به افراد کمک می کند تا مقابله موثری با مشکلات و چالش های زندگی داشته باشند و در سلامت روانی و اجتماعی افراد نقش مهمی بازی می کند. انسان ها برای مقابله سازگارانه با موقعیت های تنش زا و کشمکش های زندگی، نیاز به آموختن برخی مهارت ها دارند(کلینکه، ۲۰۱۰). هدف از ارائه این مهارت، کمک به افراد در جهت شناخت هرچه بهتر خود، برقراری روابط بین فردی مناسب و موثر، کنترل هیجانات، مدیریت داشتن بر شرایط تنش زا و حل کردن مسائل و مشکلات افراد است
ارتباط موثر
از توانایی فرد برای ارتباط برقرار کردن با دیگران در جهت برآورده نمودن نیاز ها، خواسته ها، حق و حقوق یا تعهدات به شیوه ای قابل قبول بدون اینکه به نیاز ها ، خواسته ها ، حق و حقوق یا تعهدات دیگران صدمه ای وارد آورد.هدف شما ممکن است رفع یک سوء تفاهم،تشریح یک ایده ،دلداری دادن به دوستتان ، پافشاری روی نظرتان ، توجیه کردن استادتان در مورد ضروروت موضوعی که به عنوان تحقیق در نظر گرفته اید و یا قانع کردن دیگران جهت تجدید نظر در رفتارهایشان باشد ؛ هر چه ما دربرقراری ارتبازط کارآمد تر باشیم،احتمال دستیابی ما به هدفهایمان بیشتر میسر خواهد بود.(سازمان بهزیستی کشور، ۱۳۹۰،ص ۹۳).
رشد اجتماعی
رشد اجتماعی یکی از جنبه های مهم رشد انسان است.ذاتی بودن زندگی جمعی در انسان هاضرورت تماس با دیگران و نیز توجه به این جنبه از رشد را به عنوان امری گریزناپذیر جلوه می دهد.

 

۱-۷-۲-تعاریف عملیاتی

 

رشد اجتماعی: میزان نمره ای است که ازمودنی از پرسشنامه رشد اجتماعی وایتزمن(۱۹۹۰) بدست آورده است.
مهارتهای زندگی: میزان نمرهای که فرد از پرسشنامه مهارتهای زندگی ساخته شده بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت (۱۳۸۹) کسب میکند
حل مساله: میزان نمره ای که آزمودنی از پرسشنامه حل مساله کیسدی و لانگ(۱۹۹۶) بدست آورده است.
ارتباط موثر:میزان نمره ای است که آزمودنی از پرسشنامه ارتباط بین فردی منجمی زاده(۱۳۹۱)بدست آورده است.
دانش آموزان:منظور از دانش آموزان افرادی که در رنج سنی ۱۸-۱۵سال قرار داشته و همچنین در مقطع دبیرستان مشغول به تحصیل می باشند.

 

فصل دوم

 

پیشینه و ادبیات پژوهش

 

۲-۱-مهارت های زندگی

 

در سال ۱۹۷۹ با اقدامات دکتر بوتوین[۳] برنامه آموزش مهارت های زندگی مطرح شد، دکتر بوتوین برای دانش آموزان کلاس هفت تا نه یک مجموعه آموزشی از مهارت های زندگی را در نظر گرفت، هدف بوتوین طراحی یک برنامه واحد پیشگیری اولیه بود و مطالعات بعدی نشان داد که آموزش مهارت های زندگی تنها در صورتی به نتایج مورد نظر ختم می شود که همه مهارت ها به فرد آموخته شود در این برنامه به نوجوانان می آموخت، که چگونه با استفاده از مهارت های رفتارجرأت مندانه، تصمیم گیری و تفکر نقاد در برابر وسوسه یا پیشنهاد سوء مصرف مواد از سوی همسالان مقاومت کنند(بوتوین، ۲۰۰۴؛ به نقل از فتی و همکاران، ۱۳۸۵).
در سال ۱۹۹۶ میلادی سازمان بهداشت جهانی به منظور پیشگیری و همچنین افزایش سطح بهداشت روانی افراد و جامعه برنامه ای با عنوان آموزش مهارت های زندگی تدوین کرد. هدف این برنامه افزایش توانایی-های روانی – اجتماعی کودکان و نوجوانان بوده برای اینکه بتوانند مقتضیات و مسائل و دشواری های زندگی،سازگارانه برخورد کنند.برنامه مهارت های زندگی بر این اصل استوار است که کودکان و نوجوانان نیاز و حق دارند که بتوانند از خودشان و خواسته هایشان در برابر موقعیت های سخت زندگی دفاع کنند. در بحث مهارتهای زندگی به ظرفیت روان شناختی یک اصطلاح مهم و کلیدی است که به معنای توانایی فرد در مواجهه با انتظارات و دشواریهای زندگی روزمره می باشد. بالا بودن ظرفیت روان شناختی این امکان را به فرد خواهد داد که زندگی را در سطح مطلوب روانی حفظ و این توانایی را به صورت رفتار سازگارانه ، موثر و مثبت متبلور سازد(محمد خانی، ۱۳۸۴).سازمان جهانی بهداشت مهارت های زندگی را چنین تعریف نموده است که توانایی انجام رفتار سازگارانه و مثبت به گونه ای که فرد بتواند با چالش ها و ضروریات زندگی روزمره خود کناربیاید. بطور کلی مهارت های زندگی عبارتند از توانایی هایی که منجر به ارتقای بهداشت روانی افراد جامعه، غنای روابط انسانی ، افزایش سلامت و رفتارهای سلامتی در سطح جامعه می گردند. مهارتهای زندگی هم به صورت یک راهکار ارتقای سلامت روانی و هم به صورت ابزاری در پیشگیری از آسیب های روانی – اجتماعی قابل استفاده است به طور کلی مهارت های زندگی ابزاری قوی در دست متولیان سلامت روانی جامعه در جهت توانمندسازی جوانان در ابعاد روانی – اجتماعی است. این مهارتها به افرادکمک می کنند تا مثبت عمل کرده، هم خودشان و هم جامعه را از آسیب های روانی – اجتماعی حفظ کرده و سطح بهداشت روانی خویش و جامعه را ارتقاء بخشند(پارسا، ۱۳۸۸).
در صورتی که مهارت های زندگی در نوجوانان بالا باشد آنان نسبت به سلامتی شان مسئولیت پذیر میشوند، تصمیم های بهداشتی مناسب را اتخاذ می کنند و به طور کلی سبک زندگی سالمی را در طول زندگی تداوم می بخشند. این امر آنان را قادر می سازد که طبق استعداد بالقوه خویش عمل کنند و آماده رویارویی با تغیی

 

برای دانلود متن کامل این فایل به سایت torsa.ir مراجعه نمایید.

رات و نیازهای زندگی آینده شوند.( اسمیت و کانتر[۴] ، ۱۹۹۵؛ به نقل از خونابی، نیکخواه و مرادی، ۱۳۸۷).
طارمیان و همکاران(۱۳۷۸)در تعریفی دیگر از مهارت های زندگی آن را مجموعه ای از توانایی ها که زمینه سازگاری و رفتار مثبت و مفید را فراهم می آورند، این توانایی ها فرد را قادر می سازد تا مسئولیت نقش اجتماعی خود را بپذیرد و بدون لطمه زدن به خود و دیگران با خواست ها، نیازها، انتظارات و مشکلات روزانه مخصوصا در روابط بین فردی به شکل موثری روبرو شود.
یونیسف هم مهارت های زندگی را “شامل گروه بزرگی از مهارت های روان شناختی- اجتماعی و بین فردی می داند که توانایی کمک به افراد در ساخت تصمیم گیری شخصی، مکالمات مؤثر و تکامل الگو برداری و مهارت های خود مدیریتی را دارد و ممکن است به آنها در هدایت به سوی زندگی سالم یاری رساند. علاوه براین رویکرد مهارت های زندگی یک رویکرد مبتنی بر تغییر رفتار یا شکل دهی رفتار است که برقراری توازن میان سه حوزه دانش، نگرش و مهارت را مد نظر قرار می دهد» (یونیسف، ۲۰۰۵، به نقل کرمی و همکاران، ۱۳۹۱).مهارت های زندگی یعنی ایجاد روابط بین فردی مناسب و موثر، انجام مسئولیت های اجتماعی،‌ انجام تصمیم گیری های صحیح و حل تعارضات و کشمکش ها بدون توسل به اعمالی که به خود یا دیگران صدمه بزند( محمد خانی، ۱۳۸۴).