۱۷

۱۷ T – ضعف در شفاف و قابل فهم بودن اطلاع رسانی در مورد حفظ محیط زیست و استفاده از منابع زیستی برای عموم مردم در صدا و سیما

۴-۴-۲- مرحله دوم : ماتریس عوامل داخلی و خارجی (تجزیه و تحلیل نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدهای برنامه های تلویزیونی در رابطه با حفاظت از محیط زیست)
مجموع عوامل و معیارهای SWOT که در بالا بیان شد، به منظور اولویت سنجی و وزن دهی درپرسشنامۀ مربوط به شهروندان لحاظ شده اند. معیار ارزیابی و درجه بندی برای هر یک از عوامل بدین صورت بود که برای هر فاکتور، دامنه ایی که از “خیلی زیاد ” تا ” خیلی کم ” درجه بندی شده بود . سپس بر اساس اطلاعات و داده های جمع آوری شده، وزن دهی، امتیاز وزنی و درجه بندی هر یک ازعوامل معین و درج شد. در نهایت بر اساس امتیاز وزنی بدست آمده برای هر یک از عوامل، نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدها اولویت بندی شدند. در واقع برای تهیه و ساخت جدولی از عوامل خارجی و داخلی و چگونگی تأثیرگذاری آنها بر عملکرد برنامه های تلویزیونی در ایجاد گرایش به حفاظت از محیط زیست بین شهروندان و تحلیل آن، مراحل زیر انجام گرفت:
در ستون اول، مهمترین عوامل داخلی (نقاط قوت و ضعف) و عوامل خارجی ( فرصت ها و تهدیدها) فرا روی سیستم تعیین و تدوین گردید.
در ستون دوم، به هر یک از عوامل داخلی و خارجی بر اساس اثر احتمالی آن ها بر موقعیت فعلی و عملکرد فعلی برنامه ها وزن نسبی از ۱ (مهمترین) تا صفر ( بی اهمیت ترین) داده شد. تعیین میزان وزن عوامل، با بهره گیری از روش دلفی و توسط کارشناسان آشنا به امور برنامه های تلویزیونی انجام گرفته است. در واقع هر چقدر وزن نسبی بیشتر باشد، تأثیر آن بر موقعیت کنونی و آینده آن سیستم بیشتر خواهد بود( جمع ستون دوم هر یک از عوامل داخلی و خارجی بدون توجه به تعداد عوامل ۱ است).
در ستون سوم هر یک از مخاطبین برنامه های محیط زیست بر اساس اهمیت و موقعیت کنونی برنامه ها، رتبه ای از ۵ (خیلی زیاد) تا ۱ (خیلی کم) داده شده است. در اینجا میزان رتبه ی اختصاص یافته به هر یک از عوامل از مجموع نمرات به دست آمده از تکمیل پرسشنامه و تقسیم این مجموع به تعداد پرسش شوندگان به دست آمده است که درواقع همان میانگین می باشد. بر اساس این رتبه بندی، موقعیت هر عامل توسط سیستم ارزیابی می گردد.
در ستون چهارم وزن نسبی هر یک از عوامل داخلی و خارجی در میانگین آن (ستون وزن × ستون میانگین) ضرب گردید. تا بدین وسیله امتیاز وزنی آن به دست آید.
در ستون پنجم هر یک از عوامل داخلی (نقاط قوت و ضعف) و خارجی (فرصت ها و تهدیدها) بر اساس میزان امتیاز وزنی کسب شده رتبه بندی گردیدند.
مجموع امتیاز وزنی نشان می دهد که یک سیستم چگونه به عوامل و نیروهای موجود و بالقوه در محیط درونی یا بیرونی اش پاسخ می دهد (هانگر و ویلن، ۱۳۸۱: ۱۲۲-۱۲۰). در ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی، صرف نظر از تعداد عواملی که موجب قوت و ضعف، فرصت یا تهدید می شوند، هیچ گاه مجموع امتیازهای نهایی برای سیستم به بیش از ۴ و هیچگاه به کمتر از ۱ نمی رسد. میانگین این جمع ۵/۲ می شود چنانچه بالاتر ازآن باشد، اهمیت آن بیشتر و اگر کمتر از آن باشد از اهمیت و تأثیرگذاری کمتری برخوردار است(بهزادفر و زمانیان، ۹۷:۱۳۸۷). مجموع نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل در مراحل شش گانه ذکر شده را می توان در جدول( ۴-۲۸ و ۴-۲۹ ) مشاهده نمود.
نتایج جدول زیر (جدول ۴-۲۸) نشان می دهد که، مجموع امتیاز وزنی عوامل داخلی ۶۴/۲
می باشد که تا حدودی بیانگر اهمیت عوامل داخلی بر ارزیابی عملکرد برنامه های تلویزیونی در رابطه با محیط زیست می باشد. با توجه به یافته های جدول( ۴-۲۸ ) از دید شهروندان ۱۸ سال به بالای شهر تهران، تاثیر برنامه های تلویزیونی بر نگرش مخاطبین نسبت به حفاظت از محیط زیست، اثرگذاری پیام های برنامه های تلویزیون در رابطه با افزایش احساس مسئولیت نسبت به اطلاع رسانی به همشهریان در مورد حفاظت از محیط زیست و تاثیر برنامه های تلویزیون بر میزان اعتراض مخاطبین به آسیب رسانان به محیط زیست به ترتیب با امتیاز وزنی ۲۵ %، ۴/۲۰%، ۱۸% مهمترین نقاط قوت، تاثیرگذاری برنامه های تلویزیونی مربوط به محیط زیست بر گرایش شهروندان به حساب می آیند. به علاوه، از دید شهروندان ضعف برنامه های تلویزیون در ایجاد رغبت و انگیزه های داوطلبانه در فرد برای حفاظت از محیط زیست ، عدم توانایی برنامه های آموزشی تلویزیون در ایجاد تغییر بینش شهروندان نسبت به محیط سالم و ضعف برنامه های تلویزیونی در رسیدن به این درک که حفاظت از محیط زیست یک وظیفه ی اخلاقی و وجدانی است، به ترتیب با امتیاز وزنی، ۷/۲۳ %، ۲۱% و ۴/۲۰ % مهمترین نقاط ضعف تاثیرگذاری برنامه های تلویزیونی مربوط به محیط زیست بر گرایش شهروندان محسوب می شوند.
جدول ۴-۲۸: میانگین گیری ، رتبه بندی و وزن دهی به” نقاط قوّت و ضعف” برنامه های زیست محیطی تلویزیونی در خصوص تاثیرگذاری بر حفظ محیط زیست