دراین مرحله نقاط قوت،ضعف،فرصتها وتهدیدهای اکوتوریسم شهرستان کلیبر را درقالب یک جدول در اختیار کارشناسان قراردادیم وبه صورت شفاهی وکتبی توضیحات لازم در این زمینه به تک تک آنها ارائه شد واز آنها خواسته شد که با مقایسه نقاط قوت وفرصتها استراتژیهای SO،با مقایسه نقاط ضعف وفرصتها استراتژیهای WO،با مقایسه نقاط قوت وتهدیدها استراتژیهایST، وبا مقایسه نقاط ضعف وتهدیدها استراتژیهای WTرا تدوین کنند.وسپس این پرسشنامه ها جمع آوری شدندوبا تنظیماتی که توسط محقق انجام شد استراتژیهای اکوتوریسم شهرستان کلیبرمشخص شدند.اما از آنجا که در این تحقیق هدف نتنها ارائه استراتژی بلکه مشخص کردن بهترین ومطلوبتری استراتژی هاست بنابرین در مرحله سوم با استفاده ازمدل برنامه ریزی راهبردی کمی مطلوب ترین استراتژیها انتخاب می شوند.در اجرای ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی از تجزیه و تحلیل های مرحله اول و نتیجه حاصل ازمقایسه عوامل داخلی و خارجی در مرحله دوم، استفاده می شود تا بدانوسیله شیوه های عینی راهبردهای قابل اجرا مشخص شوند.دراین مرحله به منظور الویت بندی استراتژیها،آنها را در قالب یک جدول در اختیار کارشناسان قراردادیم نحوه امتیاز دهی به استراتژیها ایگونه بود که دریک طرف جدول عوامل داخلی وعوامل خارجی بصورت ستونی آورده شدند ودر روبروی آنها استراتژیها قید شدند وسپس ازپاسخگویان خواسته شد که با توجه به تأثیر هرعامل در تدوین هریک از استراتژیها، به آن استراتژی نمره جذابیت بدهنددر این مرحله نیز بعد از جمع آوری پرسشنامه توسط محقق میانگین جذابیت هریک از استراتژیهامحاسبه شد وبا مشخص شدن نمره نهایی هریک از استراتژیها،آنهایی که بالاترین نمره را کسب کرده بوند در الویت قرار گرفتند.
فصل چهارم
۴
انجام تحقیق وتجزیه وتحلیل داده ها
۱-۴- مقدمه
تبدیل یک نقطه جغرافیایی به یک مقصد گردشگری نیازمند این است که آن محدوده دارای جاذبه هایی با شد که بتواند افراد را به منظور بازدید از خود جذب کند که هرچند صرف داشتن این جاذبه ها به خودی خود نمی تواند به این امر منجر شود ولی برخورداری از پتانسیل های فرهنگی وتاریخی وطبیعی یک امتیاز بزرگی است که می توان با شناسایی ومعرفی وانجام برنامه ریزی وتدوین راهبردهایی در جهت تبدیل آنها به یک جاذبه اقدام کرداما جذب گردشگرهم نمی تواند صرفآ یک هدف نهایی باشد چرا که اگربدون توجه به پایداری این جاذبه ها اقدام شود ممکن است به زوال آنها منجرشود لذا برنامه ریزی باید طوری انجام شود که در کنار استفاده ازاین منابع منجربه پایداری آنها بشود.
دراین فصل به بررسی مراحل انجام کار به منظور استخراج نقاط قوت ، ضعف ، فرصتها و تهدیدهای اکوتوریسم شهرستان کلیبرونهایتا تدوین والویت بندی راهبردهای توسعه اکوتوریسم پرداخته شده ویافته های حاصل این بررسی آشکار شده است.
۲-۴- ویژگی های توصیفی منطقه مورد مطالعه
۱-۲-۴- قلمرو ارسباران
ارسباران در گذشته نه چندان دور به محدوده وسیعی از کناره رود ارس وحدوفاصل جلفا تا مغان و بلندی های سبلان، بزقوش وسهند اطلاق می شود اما اکنون به دلایل متعدد از قبیل تخرب عرصه های منحصر به فرد جنگلی در شمال شرقی آذربایجان شرقی تنها به بخشهای شمالی شهرستان اهر، شمال و شمال شرقی شهرستان ورزقان، شرق شهرستان جلفا وتمامی شهرستان کلیبر اطلاق می شود شهرستان کلیبر درشمال شرقی آذربایجان شرقی واقع شده است این شهرستان با وسعتی معادل ۶۷/۳۵۹۷کیلومتر ۹۱/۷ ازکل مساحت استان دارا می باشد وتقریبا ۷۰% از کل مساحت ارسباران را به خود اختصاص داده است از شمال از طریق رود ارس به جمهوری آذربایجان به طول ۱۱۵ کیلومتر واز شرق به استان اردبیل و ازجنوب به شهرستان های ورزقان واز غرب ازاشتوبین چای به شهرستان جلفا محدود می شود.
موقعیت منطقه مورد مطالعه درتقسیمات سیاسی کشور
نقشه۴-۱: موقعیت جغرافیایی منطقه ارسباران
۲-۲-۴- شهرستان کلیبر
شهرستان کلیبر باوسعتی معادل۶۷/۳۵۹۷کیلومتر،۹۱/۷در صد از کل مساحت استان را به خود اختصاص داده است واز این لحاظ رتبه دوم را بین شهرستان ها دارا می باشد. این شهرستان در شمال شرقی استان ودر مختصات جغرافیایی درعرض شمالی ۳۸ درجه و۳۷ دقیقه الی ۳۹ درجه و۲۶دقیقه ودر طول شرقی ۴۶درجه و۲۷دقیقه الی ۴۷ درجه و۳۳دقیقه قرار گرفته است. این شهرستان از شمال از طریق رود ارس به جمهوری آذز بایجان به طول ۱۱۵ کیلومتر واز شرق به استان اردبیل از جنوب به شهرستان اهرورزقان واز غرب از طریق اشتوبین چای به شهرستان جلفا محدود می شود(شهرداری کلیبر،۳،۱۳۸۴).مرکزسیاسی شهرستان کلیبر شهر کلیبر می باشد که در فاصله ۱۶۵کیلومتری شمال شرقی شهرتبریز قراردارد وازاین نظرپس از شهرستانه میانه دورافتاده ترین شهرستان استان به مرکز استان محسوب می گردد.منطقه کلیبر بدلیل موقعیت جغرافیایی آن برخوردار از مواهب و منابع سرشار طبیعی، معادن بسیار غنی و ویژگی های منحصربه فرد زیست محیطی و نیزدارا بودن پیشینه فرهنگی و آثار تاریخی فراوان دارای ظرفیتهای بالقوه و توانمندی بالایی برای توسعه می باشد.این منطقه توانهای بالقوه زیادی برای جذب گردشگر دارد که از نظرطبیعی یکی از زیباترین نقاط آذربایجان شرقی محسوب می شودودر حقیقت می توان گفت که کلیبر عروس آذربایجان است.ولی متأسفانه علی رغم اقدامات انجام شده در این منطقه نسبت به توانمندیهایش چندان توجه نشده است(ناموری،ص۸۷، ۱۳۸۶).
نقشه۴-۲: موقعیت جغرافیایی شهرستان کلیبر
۳-۲-۴- وضعیت تاریخی شهرستان کلیبراز بدو پیدایش تابه حال:
این شهرستان قبل از تاریخ فقط محل اردو وپایگاه نظامی پادشاهان آن زمان همانندپادشاهان ماد،هخامنشیان،ساسانیان وغیره بوده است ولی آنچه که قابل توجه است اینکه ارسباران یکی از دژهای نظامی ساسانیان محسوب می شد وقبل از ساسانیان مردم ارسباران دین خاص نداشتند بعد از ساسانیان آنها به دین زرتشت ایمان آوردند(کارنگ،۱۳۸۴،ص۲۴). در سال ۲۶ه – قمری در زمان خلافت عمر ابن خطاب (خلیفه دوم)ارسباران توسط یکی از اصحاب پیامبر اسلام به نام کبر ابن عبد الله به تصرف مسلمانان در آمد ومردم با میل ورغبت به دین مبین اسلام مشرف شدند .منطقه کلیبر یا ارسباران همراه با دیگر مناطق آذربایجان به تصرف مسلمانان در آمد ورفت وآمد بین مردم آذر بایجان واعراب معمول شد عشایر عرب از شهر های کوفه – بصره- شام به مناطق مختلف آذربایجان از جمله ارسباران کوچ کردند در زمان خلفای عباسی ودر دوران بنی امیه منطقه آذر بایجان توسط فرستادگان خلفا اداره می شد. در زمان خلفای عباسی نیز جنگ بین فرماندهان خلفای عباسی وفرستادگان او با بابک خرم دین در گرفت که بعد از ۲۰ سال جنگ ومقاومت در برابر خلفای عباسی با خیانت یک سردار ایرانی به نام افشین شکست خورده وکشته شد.از دیگر وقایع تصرف این شهر در سال ۱۲۴۰ به دست سر داران روسی می باشد وبه گفته اهالی بمباران این شهر در تاریخ۱۲۴۳به وسیله هواپیماهای روسی که شهرستان کلیبر را بمباران کردند وقشون روس این شهر را غارت کرده وبه طرف اهر واز آنجا به تبریز به راه افتادند.(خاماچی،ص۱۲۳،۱۳۷۸).
۴-۲-۴- تقسیمات سیاسی و جمعیت
براساس آخرین تقسیمات کشوری شهرستان کلیبر دارای دوبخش(مرکزی و آبش احمد)، دوشهر(کلیبر و آبش احمد)، هفت دهستان و قریب به ۲۴۳ روستای با سکونت دائم، فصلی و خالی از سکنه می باشد.مرکزشهرستان کلیبر شهر کلیبر می باشد.
جمعیت کل شهرستان:(با تطبیق آمار سرشماری ۱۳۹۰ و پس از اجرای تقسیمات کشوری اخیر) ۴۸۸۳۷نفربا۱۲۷۸۰خانوار شهری و روستایی
جمعیت شهر کلیبر(مرکزشهرستان)۹۸۸۷نفربا۲۶۸۷خانوار
جمعیت شهر آبش احمد:۲۳۱۸نفربا۵۹۱خانوار
جمعیت شهری و روستایی بخش مرکزی:۲۶۶۵۲نفر
جمعیت شهری وروستایی بخش آبش احمد:۲۲۱۸۵نفر
۵-۲-۴- انواع جاذبه های گردشگری شهرستان کلیبر بصورت زیر می باشد.
جدول ۴-۱:تقسیم بندی جاذبه های گردشگری شهرستان کلیبربراساس کارکردهای مختلف