ماخذ: www.cbi.ir
مطابق جدول(۳-۳) روند نسبت اسکناس و مسکوک در جریان به مجموع سپردههای دیداری و غیردیداری، نرخ ذخیره قانونی، بدهی بانکها به بانک مرکزی به قیمت ثابت سال ۱۳۸۳، بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی به قیمت ثابت سال۱۳۸۳، به عنوان عوامل موثر بر حجم نقدینگی طی دوره مورد مطالعه مورد بررسی قرار گرفته است، نرخ ذخیره قانونی دوران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی تا برنامه اول و دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی روند صعودی داشته است اما پس از برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی روند کاهشی را طی کرده است. مقدار این متغیر دوران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی کمتر از، پس از پایان جنگ تحمیلی است که حتی از میانگین دوره ۱۳۹۰-۱۳۵۹ نیز کمتر است. نسبت اسکناس و مسکوک در جریان به مجموع سپردههای دیداری و غیردیداری طبق طبقهبندی دوره مورد مطالعه روند نزولی داشته است و مقدار آن پس از پایان جنگ تحمیلی کمتر از، دوران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی است، به طوری که حتی مقدار آن از میانگین طی دوره ۱۳۹۰-۱۳۵۹ نیز کمتر است. بدهی بانکها به بانک مرکزی به قیمت ثابت سال ۱۳۸۳در برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نسبت به دوران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی تا پایان جنگ تحمیلی از مقدار کمتری برخوردار است. در برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مقدار این متغیر افزایش یافته اما از ابتدای برنامه سوم تا پایان برنامه چهارم اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی روند نزولی را طی نموده که طی دوره ۱۳۹۰-۱۳۸۹ مجدداً افزایش مییابد. همچنین مقدار این متغیر دوران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی نسبت به پس از جنگ تحمیلی کمتر است، به طوری که مقدار آن از میانگین دوره ۱۳۹۰-۱۳۵۹ نیز کمتر است. بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی به قیمت ثابت سال ۱۳۸۳طبق طبقهبندی دوره مورد مطالعه روند نزولی داشته است و مقدار آن پس از پایان جنگ تحمیلی کمتر از، دوران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی است به طوری که حتی مقدار آن از میانگین طی دوره ۱۳۹۰-۱۳۵۹ نیز کمتر است. در مجموع میتوان بیان داشت با کاهش نسبت اسکناس و مسکوک در جریان به مجموع سپردههای دیداری و غیردیداری و نرخ ذخیره قانونی و افزایش بدهی بانکها به بانک مرکزی و بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی، حجم نقدینگی افزایش یافته است. همچنین مطابق جدول(۳) انباشت سرمایه فیزیکی به قیمت ثابت سال ۱۳۸۳، انباشت مخارج تحقیقوتوسعه به قیمت ثابت سال ۱۳۸۳، سرمایه انسانی، اشتغال و نسبت واردات کالاهای سرمایهای و واسطهای به واردات کالاوخدمات به عنوان عوامل موثر بر تولید ناخالص داخلی طی دوره مورد مطالعه روند صعودی را پیمودهاند. همچنین مقادیر این متغیرها پس از جنگ تحمیلی بیشتر از دوران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و کمتر از میانگین دوره ۱۳۹۰-۱۳۵۹ است. در مجموع میتوان بیان داشت با افزایش انباشت سرمایه فیزیکی، انباشت مخارج تحقیقوتوسعه، سرمایه انسانی، اشتغال و نسبت واردات کالاهای سرمایهای و واسطهای به واردات کالاوخدمات تولید ناخالص داخلی افزایش یافته است. همچنین مطابق جدول(۳-۳) روند آزادی مدنی، نرخ تورم، صادرات نفت و گاز به تولید ناخالص داخلی، سرمایه انسانی به عنوان عوامل موثر بر آزادی اقتصادی نشان میدهد، آزادی مدنی تا برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی روند صعودی را طی نموده است اما پس از برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی روند ثابتی داشته است. همچنین مقدار این متغیر پس از جنگ تحمیلی بیشتر از، دوران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و میانگین دوره ۱۳۹۰-۱۳۵۹ است. نرخ تورم نیز طی دوره مورد مطالعه به جز برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی روند صعودی را طی کرده است. همچنین مقدار این متغیر پس از جنگ تحمیلی کمتر از دوران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و بیشتر از میانگین دوره ۱۳۹۰-۱۳۵۹ است. صادرات نفت و گاز به تولید ناخالص داخلی پس از جنگ تحمیلی بیشتر از، دوران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و میانگین دوره ۱۳۹۰-۱۳۵۹ است. در برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز مقدار این متغیر نسبت به برنامههای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دیگر بیشتر است و در برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز کمترین مقدار است. مطابق جدول(۳-۳) سرمایه انسانی نیز طی دوره مورد مطالعه روند صعودی را داشته است. همچنین مقدار این متغیر پس از جنگ تحمیلی بیشتر از، دوران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و کمتر از میانگین دوره ۱۳۹۰-۱۳۵۹ است. در مجموع میتوان بیان داشت با کاهش آزادی مدنی، نرخ تورم و صادرات نفت و گاز به تولید ناخالص داخلی و افزایش سرمایه انسانی شاخص آزادی اقتصادی وضعیت مطلوبی را پیدا میکند. شایان ذکر است مخارج تحقیق و توسعه، سرمایه فیزیکی بر حسب میلیارد ریال، حجم نقدینگی، تولید ناخالص داخلی، بدهی بانکها به
بانک مرکزی و بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی بر حسب هزار میلیارد ریال و اشتغال نیز برحسب میلیون نفر میباشد.
همچنین جدول(۳-۴) وضعیت عوامل موثر بر معادلات فرعی شاخص توسعه بازار سهام ایران با دادههای فصلی طی دوره ۱۳۹۰-۱۳۷۷ را نشان میدهد که مطابق با برنامههای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بیان شده در بخش بانکی طبقهبندی شده است.
جدول(۳-۴) عوامل موثر بر معادلات فرعی توسعه بازار سهام ایران طی دوره ۱۳۹۰-۱۳۷۷