منبع فایل کامل این پایان نامه این سایت pipaf.ir است

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ناچیز	زیاد
نسبی	بسیار زیاد

 

اساساً رویکرد افراد به رسانهها به دلیل کسب دو پاداش است:
الف-پاداش آنی، مثل حوادث و رویدادها (نیاز به داشتن اطلاعاتی که در زندگی جاری و روزمره موثر است)
ب-پاداشهای آتی، خدمات مقولههای آموزش و درازمدت (نیاز به یافتن شغل و جستجوی آگهی ها، استفادههای آموزشی و…) (زارعیان، ۱۳۸۲، ص ۱۲۰)
۱۸-۲-۲- چهارچوب نظری تحقیق
برای بررسی متغیر وابسته تحقیق (سرمایه اجتماعی)، مناسبترین نظریه، نظریه رابرت پاتنام میباشد؛ نظریه پاتنام را به طور مفصل در بخش مبانی نظری توضیح دادیم، در این جا فقط اشارهای مختصر به این نظریه میافکنیم تا وجوه مشابه آن با متغیر وابسته تحقیق مشخص گردد.
دغدغه اصلی پاتنام از طرح ایده سرمایه اجتماعی حل معمای عمل جمعی است. از نظر وی بهزعم اکثر دانشمندان رشتههای علوم اجتماعی مناسبترین راهحل مشکل مزبور استفاده از سرمایه جمعی است. پاتنام تعریف جوهری و کارکردی از سرمایه اجتماعی ارائه نموده است. وی در تعاریف نخستین خود «اعتماد»، «هنجارها» و«شبکهها» را به مثابه عناصر سرمایه اجتماعی و«تسهیل کنش» را کارکرد آن معرفی کرده است. پاتنام مینویسد: «منظور از سرمایه اجتماعی وجوه گوناگون از سازمان اجتماعی نظیر اعتماد، هنجارها و شبکههاست که میتوانند با تسهیل اقدامات هماهنگ کارآیی جامعه را بهبود بخشند.»(پاتنام، ۱۳۸۰، ص۲۸۵) از نظر پاتنام تسهیل کنشهای ارادی و کسب منفعت متقابل مهمترین کارکردهای سرمایه اجتماعی است. وی معتقد است سرمایه اجتماعی مانند سرمایهها مولد است و امکان دستیابی به اهدافی را فراهم میکند که بدون آن غیرقابل دسترس خواهند بود.
از نظر پاتنام سازمان اجتماعی ویژگیهایی دارد که هماهنگی و همکاری را برای منفعت متقابل تسهیل میکند. این ویژگیها عبارتند از:
۱-وجود شبکههای رسمی و غیر رسمی ارتباطات: شبکههای مشارکت مدنی از اشکال ضروری سرمایه اجتماعیاند. هرچه این شبکهها در جامعهای متراکمتر باشند، احتمال بیشتری وجود دارد که شهروندان بتوانند در جهت منافع متقابل همکاری کنند. (پاتنام، ۱۳۸۰، ص ۲۹۶)
۲-هنجارهای بدهبستان متقابل: مهمترین سودمندی این هنجارها تقویت اعتماد، کاهش هزینه معاملات و تسهیل همکاری است. او این هنجارها را از مولدترین اجزای سرمایه اجتماعی میداند. او میگوید:«گروهها و جوامعی که این هنجارها بر آنها حاکم است و از آن پیروی میکنند، به شکل موثری بر فرصتطلبی و مشکلات جمعی فایق میآیند.»
۳-اعتماد اجتماعی: پاتنام اعتماد اجتماعی را ناشی از دو منبع هنجاری معامله متقابل و شبکههای مشارکت مدنی میداند. اعتماد همکاری را تسهیل میکند و هرچه سطح اعتماد در جامعهای بالاتر باشد، احتمال همکاری هم بیشتر خواهد بود. (غفاری، ۱۳۹۰، ص۶۶)
همانطور که در نظریه پاتنام مشاهده میشود، سه مؤلفه اصلی سرمایه اجتماعی(شبکههای اجتماعی، اعتماد اجتماعی و هنجارهای همیاری) متناسب با فرضیات تحقیق میباشد.
مناسبترین نظریه برای سنجش متغیر اصلی مستقل یعنی تماشای برنامههای تلویزیون، نظریه کاشت میباشد. نظریه کاشت از سوی «جرج گربنر»مطرح شده و توسعه یافته است. او در دهه ۱۹۶۰ تحقیقاتی را با عنوان «شاخصهای فرهنگی» شروع کرد که تأثیرات تماشای تلویزیون را بر باورها و دیدگاههای بینندگان درباره جهان واقعی، بررسی میکرد. بن بر نظریه کاشت، تلویزیون در کارکرد گزارشگری خود، به ابلاغ پیامهای به همپیوستهای گرایش دارد که درسهای یکسانی را مکرراً به نمایش در میآورد. گربنر استدلال میکند که بینندگان پرمصرف در مقایسه با بینندگان کممصرف دنیا رابیشتر ناامن میبینند.
گربنر یادآوری میکند که بیننده عادی به طور متوسط چهار ساعت در روز تلویزیون تماشا میکند، افراد پرمصرف از این هم بیشتر تماشا میکنند. وی میگوید: -از نظر تماشاگران پرمصرف، تلویزیون عملاً دیگر منابع اطلاعات، افکار و آگاهیها را به انحصار در میآورد و یک کاسه میکند. اثر این مواجهه با پامهای مشابه، چیزی را تولید میکند که گربنر آن را کاشت میخواند؛ یا به عبارتی آموزش جهانبینی رایج، نقشهای رایج و ارزشهای رایج.
گربنر در واکنش به بعضی انتقادها از جمله انتقاد «پل هیرش» مبنی بر اینکه، گربنر کار کنترل سایر متغیرها را به خوبی انجام نداده است و اگر متغیرهای دیگر را همزمان کنترل کند، تغییر باقی مانده که بتوان آن را به تلویزیون نسبت داد، خیلی کم است؛ نظریه کاشت را مورد تجدید نظر قرار داده است و دو مفهوم –جریان اصلی- و –تشدید- را اضافه کرد.
۱۹-۲-۲- مدل تحقیق
نمودار(۷-۲) مدل تحقیق
برنامه های تلویزیون
سرمایه اجتماعی خانواده
۳- فصل سوم: روش بررسی
۱-۳- مقدمه
روش عبارتست از مجموعهای از فعالیتها که برای دستیابی به هدف یا اهدافی خاص صورت میگیرد. لذا روش پژوهش را نیز میتوان مجموعه اقداماتی دانست که پژوهشگر با استفاده از آنها درصدد کشف پاسخ سوالات پژوهش، بررسی و یا عدم تأیید فرضیههای خود بر میآید. روشهای پژوهش در واقع ابزارهای دستیابی به واقعیتهای و ابسته به زمینه تحقیق به شمار میروند. روشهای مورد نظر متعدد بوده و هر کدام با توجه به تناسبشان به موضوع و فرضیههای تحقیق به کشف قوانین علمی کمک میکنند، لذا در هر پژوهش، محقق سعی میکند تا مناسبترین روش را انتخاب کند. چرا که شناخت و اقعیتهای موجود و پی بردن به روابط بین آنها مستلزم روشهایی است که به شکل دقیق بتواند ارتباط بین پدیدهها را تبیین نموده و به کشف واقعیتها منجر شود.<br
/>دستیابی به هدفهای علم یا شناخت علمی میسر نخواهد شد، مگر زمانی که با روششناسی درست صورت پذیرد. «روش سنگ بنای هر کار علمی است و اتخاذ روش علمی تنها راه دستیابی به دستاوردهای قابل قبول علمی است.» (ساروخانی، ۱۳۸۲، ص۱۲۷) با توجه به ضرورت روششناسی در امر تحقیق باید دانست که روش علمی، موجهترین روش جهت آگاهی انسان است و آنچه تحقیق به عنوان نتایج به دست میآورد بستگی زیادی به انتخاب روش دارد.(نادری و سیف نراقی، ۱۳۷۰، ۸۴) مقصود از روش علمی، راهها و شیوههایی است که پژوهشگر را از خطا محفوظ داشته و رسیدن به حقیقت را برای او امکانپذیر سازد.- این روش شکل خاص و نظامداری است از همه انواع بررسیها و تفکرات انعکاسی که منظور از کاربرد آن، افزایش میزان ارتباط بین جواب و مسئله مورد نظر و از طرفی بالا بردن اعتبار جواب و کاهش بهرهگیری میباشد. (هومن، ۱۳۸۰، ص۹۳) بنابراین،- هرتحقیقی راه و روش مخصوص به خود را دارد و روش کار تحقیق باید متناسب با هدفهای تحقیق باشد. (کیوی و کامپنهود، ۱۳۷۷،ص۱۸۵)
۲-۳- روش تحقیق
این تحقیق با استفاده از روش پیمایش صورت میپذیرد و ابزار گردآوری اطلاعات در آن، پرسشنامه است. در واقع با توجه به سوالات، اهداف و فرضیات پژوهش، اقدام به طراحی پرسشنامه نمودهایم. تحقیق پیمایشی یکی از فنون بسیار قدیمی تحقیق به شمار میرود، میتوان از روش پیمایشی برای هدفهای توصیفی، تبیینی و اکتشافی استفاده کرد. از تحقیق پیمایشی عمدتاً در مطالعاتی استفاده میشود که در آنها «فرد» واحد تحلیل در نظر گرفته میشود. اگرچه میتوان این روش را برای واحدهای دیگر تحلیل از قبیل گروهها و کنشهای متقابل به کار برد، که در اینجا باید از عدهای از افراد به منزله پاسخگو یا خبررسان استفاده کرد. (ببی، ۱۳۸۵، ص ۵۳۰) تحقیق پیمایشی احتمالاً بهترین روش برای آن دسته از پژوهندگان اجتماعی است که علاقهمند به جمعآوری دادههای اساسی برای توصیف جمعیتهای بسیار بزرگی هستند که نمیتوان به طور مستقیم آنها را مشاهده کرد. با نمونهگیری احتمالی دقیق میتوان گروهی از پاسخگویان را فراهم آورد که ویژگیهای آنان منعکس کننده ویژگیهای جمعیت بزرگتر باشند و پرسشنامههای استاندارد شده دقیق، دادههایی به دست می دهند که با دادههایی که از همه پاسخگویان به دست میآیند شباهت دارند و نتایج آنها قابل تعمیم است (ببی، ۱۳۸۵، ص۵۳۱) در تحقیقات پیمایشی از دو نوع پرسشنامه استفاده میشود. بعضی از پرسشنامهها دارای مجموعهای از سوالات استاندارد شده هستند که فقط یک دسته پاسخهای معین به آنها میتوان داد. پاسخگویان یا پژوهشگر، با زدن علامت، گروههای معینی از پاسخها را به سوالات پرسیده شده مشخص میکنند. پرسشنامههای برخوردار از سوالات بسته این مزیت را دارند که مقایسه و جدولبندی پاسخها آسان است، چراکه فقط با تعداد کمی از مقولهها سرو کار داریم. از سوی دیگر، از آنجا که آنها مجالی برای موشکافی در عقاید یا بیان شفاهی فراهم نمیسازند، اطلاعاتی که ارائه میکنند ممکن است دارای دامنه محدود باشد. نوع دیگر پرسشنامه، پرسشنامه دارای سوالات باز است که به پاسخگویان فرصت میدهد نظرات خود را با عبارات خودشان بیان کنند. پاسخگو در این پرسشنامهها به علامت زدن پاسخهای ثابت محدود نمیشود، پرسشنامههای باز انعطاف پذیرتر بوده و اطلاعات ارزشمندی نسبت به پرسشنامههای استاندارد شده فراهم میکنند. پژوهشگر میتواند پاسخها را پیگیری کند تا به نحو عمیقتری به آنچه پاسخگو فکر میکند پی ببرد. از سوی دیگر، استاندارد نکردن سوالات ممکن است پاسخها را دشوارتر کند. (گیدنز، ۱۳۷۶، ۷۲۹) مزیت عمده روش پیمایشی آن است که به پژوهشگر اجازه میدهد که دادههایی را از جمعیت بزرگ جمعآوری کند و آن را با پاسخهای سایر ملتها مقایسه کند. همچنین پیمایشها وسیله بسیار خوبی برای سنجش نگرشها و جهتگیریها در جمعیتهای بزرگ هستند. اما مهمترین ضعف این روش آن است که پاسخهای داده شده به سوالات ممکن است مصنوعی باشد. (سخاوت، ۱۳۷۹، ص۲۵)
پژوهشگران دست کم دو نوع پیمایش را به کار میبرند: پیمایش توصیفی، به منظور نمایش یا مستند کردن وضعیت یا نگرشهای جاری صورت میگیرد: یعنی آنچه را در وضع موجود هست، توصیف میکنند. پیمایش تحلیلی نیز، به منظور توصیف و تبیین این مطلب به کار میرود که چرا وضعیت خاصی وجود دارد. در این رویکرد معمولاً دو یا چند متغیر برای آزمون فرضیههای پژوهشی بررسی میشوند. نتایج به دست آمده، به محقق امکان میدهد تا روابط متقابل میان متغیرها را بیازماید و به پارهای تبیینهای استنباطی دست یابد.(ویمر و دومینیک، ۱۳۸۴، صص۲۶۵-۲۶۶) به علاوه پیمایش تحلیلی میکوشد(معمولاً با آزمون برخی فرضیهها) وجود برخی شرایط را توصیف و تبیین کند.(ویمر و دومینیک، ۱۳۸۴، ص۳۲۸)
۳-۳- جامعه آماری