1/1

 

 

 

 

(منبع رابینزر، 1378، ص 648)
پنج حالت ویژه در نمودار 1 مدیریت
در حالت 1/1 فقط تا حدی که به عضویت فرد در سازمان خدشه وارد نشود برای انجام دادن کارها تلاش می‎شود (مدیریت نامحسوس).
در حالت 9/1 توجه صرف به تولید است و دخالت روابط انسانی تا حد امکان کاهش می‎یابد (مدیریت باشگاه) درحالت 5/5 بین حفظ روحیه کارکنان و انجام وظایف توازن ایجاد شده و بازدهی سازمان در حد مطلوب است (مدیریت انسانی و سازمانی).
در حالت 1/9 توجه صرف به روابط انسانی است. تلاش می‎شود محیط دوستانه به وجود آید ولی کارها با حوصله انجام می‎شود (مدیریت استبدادی) در حالت 9/9 (تیمی) جوی صمیمانه و مبتنی بر اعتماد و احترام متقابل بین کارکنان به وجود می‎آید و به دلیل معاونت و مشارکت صمیمانه اهداف سازمان درحد بالایی انجام می‎گیرد. در نمودار مدیریت، مدیرانی که از نظر رفتار در وضع 9/9 قرار می‎گیرند بهترین عملکرد را دارند و برعکس کسانی که در وضع 1/9 (تحکم) و یا در حالت 9/1 (باشگاه) قرار می‎گیرند عملکرد بسیار پایینی دارند نمودار فوق فقط چارچوبی برای شیوه مدیریت است ولیکن نتایج حاصل از شیوه مدیریت را ارائه نمی‎دهد و نمی‎توان مدعی شد که حالت 9/9 برای تمامی شرایط بهترین است (رابینز، 1378).
2-16-4-1- سبک مدیریت لیکرت
رنسیس لیکرت[59] دانشمند و محقق آمریکایی پساز 20 سال مطالعه و تحقیق، در دو اثر خود به نام‎های “الگوی جدید مدیریت” و “سازمان انسانی” نظریه خویش را در زمینه تجزیه و تحلیل عوامل سازمانی و تاثیر آنها در اثر بخشی سازمان عرضه نمود. وی در ارتباط با اثربخشی سازمانی سه متغیر علمی، میانجی و غایی را معرفی نموده است. به عقیده وی رفتار یا سبک مدیر به عنوان علتی عمل نموده و بر روی کارکنان سازمان تاثیر گذارده، موجب عوارض و عواقبی می‎گردد که به عنوان ویژگی‎های سازمان از آن یاد می‎شود. بر این اساس به معرفی چهار سیستم سازمانی و ویژگی آنها که حاصل چهار نوع سبک مدیریتی است می‎پردازد (هرس و بلانچارد، 1376، ص 95 و 96).
لیکرت در مطالعاتش دریافت که سبک‎های متداول سازمان را می‎توان بر روی یک پیوستاری از سیستم یک تا چهار نشان داد. به طور خلاصه مدیریت یک سیستم ولی سبکی وظیفه مدار، آمرنه و ساخت‎گرا است. در حالی که مدیریت سیستم چهار یک سبک روابط مدار است که برکار گروهی و اطمینان و اعتماد متقابل استوار می‎باشد. سیستم‎های دو و سه سبک‎های حد فاصل میان افراط و تفریط فوق هستند.
برای تسهیل چنین تحلیلی از رفتار موجود یک سازمان، گروه لیکرت ابزاری برای سنجش ساخته است که اعضا با استفاده از آن می‎توانند سازمان خود را بر حسب مدیریت آن نمره‎گذاری کنند. این ابزار به منظور جمع‎آوری اطلاعات درباره پاره‎ای از ویژگی‎های عملیاتی یک سازمان طراحی شده است. این ویژگی‎ها شامل رهبری، انگیزش، ارتباط، تصمیم‎گیری، تعامل و تاثیرگذاری، تعیین هدف و فراگرد کنترل مورد استفاده می‎شود. لیکرت در اثر دوم خویش تحت عنوان سازمان انسانی، سیستم‎های چهارگانه را بشرح زیر نام‎گذاری نمود:
سیستم 1- سبک آمرانه
سیستم 2- سبک آمرانه خیرخواهانه
سیستم 3- سبک مشورتی
سیستم 4- سبک مشارکتی (هرسی و بلانچارد، 1376، ص 67-66).
لیکرت در مورد هر یک از سبک‎های فوق به شرح 8 متغیر زیر پرداخته است (لیکرت 1967 ص 197-211)
1- فرآیند رهبری 2- نیروهای انگیزشی
3- فرآیند ارتباطات 4- فرآیند تعامل و نفوذ
5- فرآیند تصمیم‎گیری 6- هدف‎گذاری یا دستوردهی
7- فرآیند کنترل 8- اهداف اجرایی و آموزش
2-16-4-2- سیستم‎های مدیریت لیکرت
1- سبک آمرانه[60]
این سبک مدیریت به زیردستان هیچ اعتماد و اطمینانی ندارند زیرا که آنها را به ندرت در فراگرد تصمیم شرکت می‎دهند. همه تصمیمات و هدف‎گذاری سازمان در راس انجام می‎گیرد و به منظور ایجاد انگیزه برای کار، از تهدید، تنبیه و پاداش‎های اتفاقی در سطوح فیزیولوژیک استفاده می‎شود.
2- سبک خیرخواهانه[61]
اين نوع مديريت اعتماد و اطمينان توأم با مدارائي نظير اعتماد و اطمينان ارباب به خدمتكار، نسبت به زيردستان دارد. در حالي كه تصمیم‎ها و تعيين هدف‎هاي سازمان در راٌس انجام می‎گیرد، بعضي از تصميم‎ها در چارچوب تجويزشده‌اي در سطح پايين‎تر اتخاذ مي‌شود.
3- سبك مشورتي:
اين نوع مديريت اطمينان و اعتماد قابل توجه ولي نه كامل، به زيردستان دارد. در حالی که خط‌مشي‎هاي كلي و تصميمات مهم در سطح عالي اتخاذ می‎گردد به زیردستان نیز اجازه داده می شود که در سطوح پایین‎تر در موارد بسیار خاص و تخصصی به تصمیم‎گیری بپردازند. پاداش‎ها تا اندازه‎ای مشارکت در کار برای انگیزش کارگران مورد استفاده قرار می‎گیرند. کنش و واکنش‎های متقابل معتدلی میان رئیس و مرئوس جریان دارد که غالباً با اعتماد و اطمینان متعادلی همراه است. جوانب مهم فراگرد کنترل به پایین واگذار می‎شود و این کار در هر دو سطح بالا و پایین با احساس مسئولیت توام است. سازمان غیر رسمی ممکن است شکل پیدا کند ولی یا هدف‎های سازمانی را تایید می‎کند یا تا اندازه‎ای در مقابل آن مقاومت می‎ورزد.
4– سبك مشاركتي[62]:
در اين نوع مديريت، اعتماد و اطمينان كاملي نسبت به زيردستان ابراز مي‌شود. با اين كه تصميم‌گيري بطور وسيع در سر

 

برای دانلود متن کامل این فایل به سایت torsa.ir مراجعه نمایید.

اسر سازمان توزيع مي‌گردد ولي از يك وحدت مطلوبي برخوردار است. ارتباطات نه فقط در جهات بالا و پايين بلكه بين گروه‎ها و همگنان جريان دارد. انگيزش كاركنان بر اثر مشاركت مستقیم آنها در تعیین پاداش‎های اقتصادی، هدف‎ها، بهبود روش‎ها، و ارزشيابي پيشرفت در جهت هدف‎ها به وجود می‎آید. تحت این نوع مدیریت كنش و واكنش متقابل رئيس، مرئوس گسترده، دوستانه و توأم با اعتماد و اطمينان فراوان است. از لحاظ فراگرد كنترل مسئولیت جمعي و گسترده‌اي وجود دارد كه واحدهاي پايينتر كاملاً در آن مشاركت دارند. سازمان رسمي و غيررسمي غالباً يكي است لذا همه نیروهای اجتماعی از کوشش‎هایی که برای تحقق هدف‎های سازمانی به عمل می‎آید جانبداری می‎کنند (لیکرت 7-66).
2-16-5- سبک‎های وایت من[63]
در تحقیقی که به تحقیق مدرسه وایت من مشهور است هشت سبک مدیریت مطرح شده است. هر یک از سبک‎ها به اختصار معرفی می‎شود.
الف- سبک ارتباطی نزدیک[64]: در این سبک مدیر در مواجهه با مشکل به برقراری ارتباط با زیردستان خود می‎پردازد.
ب- سبک مباحثه‎ای نزدیک[65]: در این سبک مدیر در اداره امور به مباحثه رودررو تاکید می‎کند.