ه ]24[ بحث زمانبندی برای سیستمهای تعبیهشده مبتنی بر فریم را بیان کرده است که قادر به اجرای وظایف بیدرنگ سخت در سررسید متناظرشان میباشد. در این روش، زمانی پردازنده عملیاتش را شروع میکند که واحد ذخیرهساز انرژی کاملا شارژ شده باشد. دراین مورد دوره تناوب تمامی وظایف، یکسان و سررسید هریک از آنها نیز برابر با مقدار دوره تناوب در نظر گرفته شده است. درنتیجه بیان میشود که ترتیب اجرای وظایف درون یک فریم، چه در حالتیکه وظایف قابل زمانبندی باشند و یا قابل زمانبندی نباشند، بسیار بحرانی و حائز اهمیت نیست. بعلاوه فرض میشود توان برداشت انرژی، ثابت بوده و وظایف در یک نرخ ثابتی از انرژی و توان اجرا میشوند. ایده اصلی این روش اضافه کردن یک زمان بیکاری کوچک به سیستم برای برداشت انرژی و شارژ باطری و در مقابل داشتن حداقل زمان زمانبندی است یعنی وظایفی که همگی دارای مشخصههای انرژی و سررسید یکسانی هستند با وجود انرژی کافی در ذخیرهساز انرژی قادر خواهند بود در کمترین زمان قبل از سررسیدشان اجرا شوند. واضح است که یکسان درنظر گرفتن مشخصههای وظایف و همینطور نرخ ثابت انرژی و توان در دنیای واقعی فرض مناسبی نیست.
زمانبندی وظایف تناوبی میتواند براساس اولویت ثابت[84] و ایستا و یا همانند روش EDF، بصورت پویا، انجام پذیرد. در ]25[ روشی برای زمانبندی وظایف انحصاری با اولویت ثابت که این اولویت در زمان اجرا به هر وظیفه اختصاص داده میشود ارائه شده است (EHFP4[85]) . این روش، الگوریتمی برخط است که تصمیمات زمانبندی، بدون هیچگونه پیشبینی از موجودیت انرژی در زمانهای آتی و در زمان اجرا ، گرفته میشود. براساس چهار حالت الگوریتم ابتکاری بیان شده است :
هر زمان که باطری خالی میباشد بعبارتی E(t)=Emin، پردازنده برای یک مدت زمان دلخواهی به حالت بیکار میرود.
بصورت پویا سطح انرژی ذخیره شده در باطری دائما بررسی میشود. هدف از این قسمت کاهش احتمال جایگزینی باطری میباشد.
در این قسمت بیان میشود هرچه ظرفیت باطری بیشتر باشد برای سیستم مناسبتر میباشد در اینحالت بحث محاسبه بیشترین زمانیکه سیستم در صورت عدم انرژی کافی باید متوقف شود در حالتیکه خطای سررسید رخ ندهد بسیار حائز اهمیت است که این زمان آرامش بصورت برخط توسط زمانبند در زمان اجرا تعیین میشود.
در این قسمت الگوریتم به بررسی سرریز در زمان بیکار بودن سیستم میپردازد بنابراین پردازنده، تنها زمانی به حالت بیکار میرود که زمان آرامش و سطح انرژی باطری، بیشینه نباشد. بر این اساس برای موجودیت انرژی باطری یک حد آستانهای درنظر گرفته میشود و زمانیکه سطح انرژی باطری به این مقدار آستانه رسید، پردازنده به حالت بیکار خود میرود.
در آخر بیان میشود که توسط زمانبندی تنها بصورت برخط و با تصمیمات در زمان اجرا و بدون داشتن هیچگونه پیشبینی از برداشت انرژی در آینده، نمیتوان به الگوریتم زمانبندی بهینهای رسید.
الگوریتم زمانبندی که در ]26[ معرفی شده است، برروی یک پردازنده با یک سطح ولتاژ و فرکانس و یک سیستم برداشتگر انرژی و همینطور باطری ایدهآل با قابلیت شارژ مجدد، وظایفی را که مشخصاتی همچون زمان ورود، سررسید متناظر، بدترین حالت زمان اجرا و بدترین حالت انرژی مصرفی را دارند را زمانبندی میکند. در این مقاله بیان میشود که لزوما مشخصههای زمان اجرا و انرژی مصرفی وظایف با یکدیگر متناسب نیستند. همچنین فرض شده است که توان مصرفی آنی یک وظیفه از توان ورودی واحد برداشتگر انرژی، کمتر نیست بعبارتی وظایف میتوانند سبب تهی شدن کامل باطری شوند. در این روش، تضمین اینکه تمامی سررسیدها در یک سیستم برداشتگر انرژی، برآورده شوند، یکی از مهمترین مسائل پیش رو است. الگوریتم ED-H، قبل از اجرای وظیفه جاری، به بررسی موجودیت انرژی برای وظایفی که در آینده وارد سیستم میشوند، میپردازد و درصورت کافی بودن این انرژی، وظیفه جاری اجرا و درغیر اینصورت تا زمان برداشت انرژی کافی از محیط، به اجرای وظیفه جاری تأخیر میدهد. بعبارتی این الگوریتم براساس دانشی در مورد وظیفه جاری و و وظایفی که در آینده وارد سیستم خواهند شد، تصمیمات زمانبندی را اتخاذ میکند. همچنین در این روش قبل از اجرا، محدودیت زمانی و انرژی وظایف و نرخ انرژی قابل ذخیره، نیز بررسی میشود و درصورت ناکافی بودن هر یک از موارد گفته شده، پردازنده به حالت بیکار میرود. واضح است که این روش نرخ خطای سررسید را در مقایسه با سایر روشهای دیگر افزایش میدهد. همچنین در این روش ظرفیت باطری نیز بیشتر خواهد شد چراکه در سیستم پیشنهادی، پردازنده قادر نخواهد بود بطور مستقیم انرژی مورد نیاز خود را از محیط دریافت کند، بلکه برای تأمین انرژی لزوما باید به باطری مراجعه کند. بنابراین باتوجه به اینکه شرط اجرای وظیفه جاری، وجود انرژی کافی برای اجرای سایر وظایف آتی سیستم میباشد، دراینصورت ظرفیت باطری باید به اندازه انرژی مورد نیاز تمامی وظایف سیستم باشد که این در عمل امکانپذیر نخواهد بود. بعلاوه درصورت عدم انرژی کافی، پردازنده به حالت بیکار میرود که این خود میتواند تا زمان برداشت انرژی کافی توسط برداشتگر انرژی، سبب نقض سررسید وظیفه جاری و درنهایت حذف آن از سیستم شود. نکته قابل توجهی که در این مقاله بدان پرداخته شده است بررسی جداگانه بدترین حالت زمان اجرا و بدترین حالت انرژی مصرفی، بعنوان مشخصههای اصلی یک وظیفه میباشد.
3-5 نتیجهگیری
نسل جدید سیستمهای تعبیهشده، برای تأمی
ن انرژی مورد نیاز برای اجرای عملیات خود، قادر به دریافت انرژی از محیط پیرامون میباشند. بدین منظور، سیستم، نیازمند واحد برداشت انرژی و همینطور واحد ذخیرهساز انرژی با قابلیت شارژ مجدد میباشد. بر این اساس و باتوجه به اینکه مقدار این انرژی، در زمان، متغیر میباشد، بحث مدیریت توان و مدیریت انرژی در چنین سیستمهایی بسیار حائز اهمیت است. از اینرو وجود یک الگوریتم زمانبندی مناسب که بتواند تصمیمات دقیقی درمورد زمان درست شروع فعالیت سیستم و همینطور زمان مناسب بیکاری و آرامش آن را طوریکه از اتلاف انرژی برداشت شده نیز جلوگیری کند، اتخاذ کند و درکنار این تصمیمات زمانبندی مدیریت انرژی مناسبی نیز داشته باشد در سیستمهای تعبیهشده مبتنی بر برداشتگر انرژی بسیار مورد توجه قرار دارد. در این حوزه، مطالعات و تحقیقات گستردهای انجام شده است که در فصلی که گذشت به معرفی پارهای از الگوریتمها و روشهای انجام شده پرداختیم. با وجود کارهایی که در این زمینه انجام شده است هنوز وجود الگوریتمی که بتواند درکنار زمانبندی مناسب وظایف، میزان انرژی مصرفی سیستم و همینطور تعداد مراجعات به باطری را برای افزایش طول عمر بیشتر سیستم، کاهش دهد، بسیار لازم و ضروری است. و این مهم با توجه به رشد روز افزون سیستمهای تعبیهشده در تمامی زوایای زندگی بشر، از اهمیت دو چندانی برخوردار میشود. براین اساس در فصل آینده، سیستم تعبیهشده و همینطور الگوریتم زمانبندی متناظر با آن را با هدف کاهش مراجعات به باطری و بهبود انرژی مصرفی در کنار اجرای بیدرنگ وظایف تناوبی و غیر تناوبی، معرفی میکنیم.
فصل چهارم
فصل چهارم : الگوریتم پیشنهادی
4-1 مقدمه
تکنیک برداشت انرژی از محیط پیرامون، مزایای زیادی برای سیستمهای تعبیهشده امروزه، ازجمله پیوستگی در اجرای عملیات سیستم و افزایش طول عمر آن، دارد. اما رسیدن به تمامی این مزایا درکنار یک الگوریتم زمانبندی مناسب که بتواند تصمیمات درست و دقیقی درمورد زمان اجرای وظایف، سرعت مناسب پردازنده و همینطور زمان مناسب، برای رجوع به باطری برای دریافت انرژی، اتخاذ نماید، امکانپذیر است. در این فصل بر این اساس الگوریتم پیشنهادی خود را با هدف کاهش معایب روشهای قبلی ارائه میدهیم.
روش پیشنهادی در این پروژه از دو دیدگاه میباشد :
ذخیرهساز انرژی : یک نکته کلیدی در کارایی سیستمهای تعبیهشده مبتنی بر برداشتگر انرژی، کارایی ذخیرهساز انرژی است]27[. از اینرو در این بخش، روشی برای ذخیره کردن انرژی برداشت شده از محیط، ارائه میشود، که در کنار رجوع کمتر به باطری غیر آیدهآل و در نتیجه کاهش اثرات منفی حاصل از ضریب سودمندی شارژ و دشارژ باطری، بتوانیم وقوع سرریز را نیز در سیستم، کاهش دهیم.
الگوریتم زمانبندی بیدرنگ : مبتنی بر ذخیرهساز انرژی بخش اول، در این بخش با هدف کاهش نرخ خطای سررسید و بهبود انرژی مصرفی وظایف و همینطور کاهش اتلاف انرژی حاصل از سرریز، الگوریتم زمانبندی خود را ارائه میدهیم.
در ادامه با جزئیات بیشتری دو بخش نام برده را بیان خواهیم کرد.
4-2 ذخیرهساز انرژی
در کنار مراجعی که تنها به بحث زمانبندی وظایف در یک سیستم تعبیه شده مبتنی بر برداشتگر انرژی میپردازند، مراجعی نیز هستند که تنها برروی ذخیرهساز انرژی، تمرکز داشته و تنها سعی در یافتن روشی برای بهبود عملیات ذخیره و برداشت انرژی از ذخیرهساز انرژی و افزایش کارایی عملکرد آن را دارند. در این میان، از دید محققان و طراحان، باطری، دارای معایبی است که ادامه استفاده از آن، در سیستمهای تعبیهشده امروزه، نیازمند تمهیداتی در روند طراحی و اصلاح عملکرد آن میباشد.
یکی از راهکارهای موجود در برابر معایب سیستمهای مبتنی بر باطری و افزایش طول عمر مفید آنها، استفاده از تکنیک برداشت انرژی محیطی میباشد اما در اکثر این سیستمها نیز انرژی مازاد در باطری ذخیره میشود، و در صورتیکه اجرای وظایف، انرژی بیشتری از مقدار انرژی برداشت شده بخواهد، پردازنده، برای تأمین انرژی مورد نیاز خود به ناچار، از انرژی ذخیره شده در باطری استفاده میکند. درنتیجه باز هم، عملیات شارژ و دشارژ باطری میتواند، بر روی سیستم، اثرات منفی بسیاری را داشته باشد. خصوصا با توجه به اینکه انرژی محیطی به شدت در زمانهای گوناگون، متغیر میباشد، این مسئله در زمانهای کمبود انرژی محیطی، بیشتر قابل مشاهده است. درنتیجه نیازمند تغییرات اساسی در واحد ذخیرهساز انرژی هستیم تا بتوانیم تا حد ممکن از رجوع به باطری جلوگیری کنیم و یا حتی بتوانیم جایگزین مناسبی برای آن پیدا کنیم. با کاهش مراجعه به باطری میتوانیم تأثیرات ضریب سودمندی را بر روی سیستم، کاهش داده، بعلاوه این امر موجب به حداقل رساندن ظرفیت باطری، شده و در نتیجه هزینه سیستم نیز کاهش مییابد]27[.
در این حوزه برخی محققان برای بهبود شرایط توصیف شده، باتوجه به تکنیکهای جدیدی که در طراحی ابرخازنها[86] ارائه شده است، از ترکیب ابرخازن و باطری بعنوان ذخیرهساز انرژی استفاده کردهاند. براین اساس در ادامه به معرفی مزایا و معایب ابرخازن در قیاس با باطری با قابلیت شارژ مجدد میپردازیم. لازم به ذکر است که ابرخازن که به آن خازن دو لایه نیز میگویند در مقدار ظرفیت با خازن معمولی متفاوت است و ظرفیت آنها نسبت به خازن معمولی بسیار بیشتر میباشد]28[.
4-2-1 مزایای ابرخازن در برابر باطری با قابلیت شارژ مجدد
از دید پارامترهای
الکتریکی:
سرعت بسیار بالا در عملیات شارژ و دشارژ: ابرخازنها میتوانند در مدت چند میلی ثانیه تا چند دقیقه تهی شده و در مدت چند ثانیه تا چند دقیقه شارژ شوند.

>
در این الگوریتم، بصورت همزمان محدودیتهای زمانی و انرژی را بررسی میکنیم، چراکه در بررسی جداگانه علاوه بر زمان اجرای بالاتر الگوریتم، برخی نواقص نیز بوجود میآید. بعنوان مثال اگر قبل از بررسی موجودیت انرژی برای اجرای یک وظیفه، فقط با درنظر گرفتن مهلت زمانی آن، زمان شروع و خاتمه آن محاسبه شود، ممکن است در این زمان، انرژی کافی برای اجرای وظیفه موجود نباشد، درنتیجه پردازنده قادر به اجرای آن نخواهد بود و در حالت دیگر اگر قبل از بررسی مهلت زمانی اجرای وظیفه، اجرای آن را تا زمان کافی بودن انرژی، به تأخیر بیاندازیم، ممکن است این تأخیر، سبب نقض سررسید وظیفه شود. بنابراین قبل از اجرای یک وظیفه، بررسی چند مسئله حائز اهمیت است:
مهلت زمانی اجرای وظیفه
انرژی مورد نیاز برای اجرای وظیفه
موجودیت انرژی (در محیط و در واحد ذخیرهسازی)
انتخاب فرکانس مناسب پردازنده برای اجرای وظیفه
یک الگوریتم مناسب، باید قبل از خاتمه زمان سررسید مطلق یک وظیفه (Dm) که از جمع زمان ورود (am) و سررسید متناظر وظیفه(dm)، حاصل میشود، وظیفه جاری را اجرا و خاتمه دهد. بعنوان مثال اگر وظیفهای با زمان سررسید 2، در زمان 3 وارد سیستم شده باشد، پردازنده باید تا قبل از زمان 5 اجرای آن را به اتمام برساند. اطلاعات مهلت زمانی و انرژی مورد نیاز برای اجرای یک وظیفه از مشخصههای یک وظیفه، قابل استخراج است. قبل از بررسی موجودیت انرژی، الگوریتم، در ابتدا پایینترین فرکانس ممکن برای اجرای یک وظیفه را محاسبه میکند. درصورتیکه همانند مراجع ]10[، ]11[، ]17[، ]18[ و ]19[، فاکتور کاهش سرعت Sn = fn / fmax را به ازای هر وظیفه، تعریف کنیم و درصورتیکه wn، بدترین حالت زمان اجرای وظیفه متناظر باشد، از رابطه ، میتوان کمترین فرکانس ممکن برای اجرای وظیفه τm را محاسبه کرد. در این رابطه نیز منظور از ، سررسید متناظر است نه سررسید مطلق. بنابراین خواهیم داشت:
(45)
بعد از تعیین flow ، وظیفه، توسط هر فرکانسی بین flow , fmax ، میتواند اجرا شود (fmax بیشترین فرکانس پردازنده میباشد). درصورتیکه وظیفه در پایین ترین فرکانس اجرا شود ، زمان اجرایش طولانی شده و این میتواند سبب نقض سررسید مابقی وظایف موجود شود و از طرفی درصورتیکه در بالاترین فرکانس اجرا شود، انرژی زیادی مصرف کرده و این نیز ممکن است سبب نقض سررسید در مابقی وظایف، بدلیل کمبود انرژی شود. بنابراین انتخاب فرکانس مناسب برای اجرای وظایف از اهمیت بالایی برخوردار است. پارامتر مهمی که در انتخاب فرکانس مناسب برای اجرای وظیفه دخالت دارد، موجودیت انرژی است که با توجه به مزایا و معایب المانهای ذخیرهسازی که در ابتدای فصل بیان کردیم، الگوریتم مناسب، الگوریتمی است که تصمیمات زمانبندی و انتخاب فرکانس را طوری اتخاذ کند که تاحد ممکن انرژی مورد نیاز برای اجرای وظیفه، از محیط، برداشت شده و تعداد رجوع به ذخیرهساز انرژی، حداقل شود. بنابراین برای رسیدن به این مهم در روش پیشنهادی برخلاف روشهای قبلی، موجودیت انرژی را بجای بررسی در یک نقطه از زمان، در یک فاصله زمانی بررسی کرده و میزان انرژی مورد نیاز برای اجرای وظایفی که در این بازه نیز وارد سیستم میشوند، محاسبه میکنیم. درنهایت توسط مقایسه این دو مقدار، تصمیمات زمانبندی، اتخاذ خواهد شد. البته در حالت کلی، زمانی یک وظیفه، اجازه اجرا دارد، که انرژی کافی برای اجرای وظایف موجود در بازه انتخابی، موجود باشد. مزیت بررسی وظایف و موجودیت انرژی در بازه، در این است که، علاوه بر اینکه از وجود انرژی کافی برای نه تنها یک وظیفه، بلکه برای چند وظیفه پیاپی در صف آماده، اطمینان حاصل کرده و سپس تصمیمات زمانبندی لحاظ میشود، تأثیرات اجرای یک وظیفه برروی سایر وظایف، هم از دید زمان و هم انرژی، نیز بررسی شده و الگوریتم قادر به تصمیمگیری بهتری خواهد بود. بعلاوه زمانیکه نیاز به بهروز کردن زمانهای اجرا و خاتمه برای سایر وظایف هستیم، برخلاف روش بکار رفته در ]19[که این تغییرات را در کل وظایف اعمال میکرد و درنتیجه زمان اجرای الگوریتم بسیار بالا میرفت، در این روش فقط تغییرات برروی وظایف موجود در بازه اعمال میشود و از آنجاییکه انتخاب بازه بصورت پویا رخ میدهد، تأثیر این تغییرات میتواند در زمان اجرای کمتری برروی سایر وظایف نیز اعمال شود. بنابراین با 3 مسئله مواجه هستیم :
انتخاب بازه زمانی برای بررسی انرژی
محاسبه انرژی مورد نیاز برای اجرای وظایف موجود دراین بازه
محاسبه موجودیت انرژی در واحد ذخیرهسازی (شامل باطری و ابرخازن) و انرژی محیطی
4-4-1 انتخاب بازه زمانی
نکته مهم در انتخاب بازه زمانی مناسب برای بررسی موجودیت انرژی و انرژی مورد نیاز وظایف در آن بازه، طول بازه میباشد. چراکه در صورت بزرگ بودن بازه، تعداد وظایف وارد شده به سیستم در این فاصله، زیاد میشود. در نتیجه انرژی مورد نیاز این وظایف نیز، مقدار بیشتری است بنابراین در این بازه بزرگ، موجودیت انرژی نیز باید، حداقل به اندازه انرژی مورد نیاز باشد. در بدترین حالت یعنی در زمان کاهش و یا عدم وجود انرژی محیطی، ظرفیت ذخیرهساز انرژی باید به اندازه انرژی مورد نیاز باشد، پس نیازمند ظرفیت ذخیرهسازی بالایی خواهیم بود. اما درصورت کوچک بودن بازه، درست است که نسبت به حالت قبل، ظرفیت ذخیرهسازی، کمتر خواهد بود، اما در اینحالت درصو
رتیکه وظایف موجود در بازه انرژی کمتری نیز نیاز داشته باشند، به موجودیت انرژی کمتری نیز نیاز خواهیم داشت درنتیجه الگوریتم براساس یک مقدار کمی از انرژی، در مورد زمان اجرا و فرکانس اجرایی تصمیمگیری میکند. حال با توجه به اینکه زمان ورود وظایف غیرتناوبی از قبل مشخص نیست، اگر در حین اجرای یک وظیفه، یک وظایفه غیرتناوبی با انرژی مطالبه شده بالا و سررسید کمتر از وظیفه جاری، وارد سیستم شود باتوجه به انحصاری بودن سیستم، پردازنده باید وظیفه تازه وارد را اجرا کند که باتوجه به کم بودن موجودیت انرژی، بالا بودن مقدار انرژی مورد نیاز برای اجرای وظیفه و نزدیک بودن سررسید وظیفه، با احتمال بسیار بالایی وظیفه از سیستم بدلیل نقض سررسید، حذف خواهد شد و این برای یک سیستم تعبیهشده بیدرنگ، نقص محسوب میشود. درنتیجه انتخاب بازه کوچک هم عمل مناسبی نیست. در این راستا بازهای که انتخاب میکنیم براساس سررسید مطلق وظایف موجود در صف آماده میباشد. بعبارتی زمان ابتدای بازه زمان جاری سیستم، tc ، و زمان انتهای بازه، سررسید مطلق وظیفه جاری، میباشد یعنی [tc , Dm]. واضح است که این فاصله به ازای هر تغییری در وظیفه موجود در ابتدای صف آماده، به روز میشود.
4-4-2 محاسبه انرژی مورد نیاز برای اجرای وظایف موجود در بازه
بعد از محاسبه بازه مورد نظر، باید وظایفی را که در این بازه وارد سیستم میشوند، شناسایی کنیم. این وظایف به 3 دسته قابل تقسیماند:
وظایفی که در بازه [tc , Dm] ، وارد سیستم شده و باید در همین بازه نیز اجرا و خاتمه یابند.
وظایفی که در (tc , Dm]، وارد سیستم شده و در همین بازه هم شروع به اجرا خواهند شد، اما زمان خاتمه آنها در این بازه نمیباشد. بعبارتی دارای سررسید بیشتری نسبت به سایر وظایف میباشند.

توصیفی

میزان بسیار قابل توجهی از تمرکززدایی مالی به طور بالقوه به کاهش فقر به خصوص مشکلات فقر کشوری در زمینه ابعاد قومی، منطقهای و کاهش میزان قشربندی اجتماعی و افزایش ثبات کمک میکند.

11

فریدی و نظر (2013)

2010-1972

پاکستان

تجزیه و تحلیل سری زمانی و روش OLS

استقلال داخلی استانی در درآمد و مخارج در کاهش فقر مفید است.

12

علیخان (2013)

–

هنگ کنگ

توصیفی

چارچوب مفهمومی نشان میدهد که تمرکززدایی به میزان قابل توجهی باعث کاهش ابعاد مختلف فقر (مطلق، نسبی و قابلیتی) میشود.

13

منظور (2013)

2009-1975

پاکستان

روش OLS و GMM-IV

نتایج تجربی یک ارتباط قوی بین تمرکززدایی مخارج و فقر را نشان میدهد.

مأخذ: یافتههای تحقیق
2-2-1- جمعبندی
نتایج متفاوتی از بررسی مطالعاتی که رابطه بین تمرکززدایی (مالی) و کاهش فقر را مورد آزمون قرار دادند بدست آمده است. تعداد بیشتری از این مطالعات رابطه قوی و مثبت بین تمرکززدایی (مالی) و کاهش فقر را نتیجه گرفتهاند و تعدادی رابطه منفی، از جمله مطالعه مربوط به بانو (2012) نشان داده است که سیاست تمرکززدایی مالی ممکن است تأثیر بالقوهای بر کاهش فقر در نیجریه نداشته باشد و مطالعه مربوط به کراوفورد (2008) بیان میکند اینکه تمرکززدایی منجر به نتایجی قابل توجه بهنفع فقرا شود بسیار بعید به نظر میرسد. همچنین تعدادی از این مطالعات معابری که از طریق آنها تمرکززدایی بر فقر اثرگذار است را شناسایی کردهاند. یافتههای بعضی از این مطالعات وجود یک رابطه معنادار ولی غیرخطی را بین تمرکززدایی مالی و فقر را نتیجه گرفتهاند. در مطالعه اشتاینر (2007) تجربه مبنی بر تمرکززدایی در اوگاندا نشان داد که این معابر بیشتر مواقع به طور کامل در عمل تحقق نمییابند. پس نمیتوان به طور قطع اعلام کرد که این رابطه در همه جا و همه زمانها به صورت یک رابطه مشخص و قابل پیشبینی بوده است.
2-3- مطالعات مربوط به تأثیر سایر عوامل مؤثر بر فقر
تاکنون مطالعات داخلی و خارجی بسیاری در زمینه عوامل مؤثر بر فقر انجام شده است. در این مطالعات عواملی از جمله؛ نرخ رشد جمعیت، ضریب باروری، اندازه خانوار، وضعیت شهرنشینی، میزان سرمایهگذاریهای خانوار و دولت در امور آموزشی و بهداشتی، رشد اقتصادی، تورم، روند صنعتی شدن و وضعیت دستمزدها و توزیع درآمدها و ثروت در کشور، تولید ناخالص داخلی، بیکاری (اشتغال)، بهرهوری نیرویکار، سرمایه انسانی، سرمایه مادی، توسعه مالی، حاشیه نرخ ارز، مالیات مستقیم، هزینههای دولتی سرانه خانوار، نرخ واقعی ارز، سرمایهگذاری مستقیم خارجی، سرمایهگذاری بخش خصوصی، درآمدهای مالیاتی دولت، مخارج جاری دولت و مخارج سرمایهای و … به عنوان عوامل مؤثر بر فقر مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه به برخی از این مطالعات اشاره میشود:
داداشزاده (1370) در پایاننامه خود با عنوان بررسی ریشه فقر و آثار آن در ایران در دوره 1367-1335، ریشههای عمده فقر در ایران را کاهش سرمایهگذاری واقعی و تشکیل سرمایه، رکود شدید درآمد ملی و کاهش درآمد سرانه، گسترش بیرویه بخش خدمات، گسترش حجم نقدینگی بخش خصوصی و تورم، تحولات سیاسی، توزیع غیر عادلانه درآمد و بیکاری عنوان کرده است.
نیلی (1375) در مطالعهای به بررسی تحولات فقر، توزیع درآمد و رفاه اجتماعی در ایران پرداخت. وی با استفاده از نتایج اطلاعات هزینه و درآمد خانوارهای شهری و روستایی ایران، خط فقر را محاسبه کرده و با بکارگیری الگوی رگرسیونی پروبیت، اقدام به تخمین فقر به تفکیک جوامع شهری و روستایی و تأثیر عوامل مختلف بر آن کرد. نتایج حاصل از برآورد نشان داده است که، در مجموع چهار عامل وضعیت جمعیتی خانوار، وضعیت اشتغال خانوار، سرمایه انسانی و سرمایه فیزیکی خانوار، بیشترین تأثیر را بر فقر داشتهاند.
حسنزاده (1379) به بررسی عوامل مؤثر بر فقر، با استفاده از یک الگوی اقتصادسنجی در ایران پرداخته است. در برآورد الگو با استفاده از روش حداقل مربعات دو مرحلهای معادلات الگو به صورت لگاریتمی و نیمهلگاریتمی تخمین زده شده است. در برآورد الگوی مذکور برای متغیر وابسته فقر، از سه شاخص سرشمار، شاخص سن و شاخص فوستر، گریر و توربک استفاده شده است. بر اساس نتایج این مطالعه، نرخ رشد جمعیت، ضریب باروری، اندازه خانوار، وضعیت شهرنشینی، میزان سرمایهگذاریهای خانوار و دولت در امور آموزشی و بهداشتی، رشد اقتصادی، تورم، روند صنعتی شدن و وضعیت دستمزدها و توزیع درآمدها و ثروت در کشور از عوامل مؤثر بر شدت و گستردگی حجم فقر در کشور بوده است. بر اساس نتایج تخمین الگو، متغیرهای مربوط به سرمایهگذاری در نیروی انسانی به عنوان مهمترین عامل اثرگذار بر حجم و شدت فقر در استانهای کشور بوده است. علاوه بر این، میزان اثرگذاری حجم سرمایهگذاریها در نیروی انسانی از طرف خانوارها در مقایسه با هزینههای سرمایهگذاری دولت در نیروی انسانی در کاهش فقر از شدت بیشتری برخوردار بوده است.
هادیزنوز (1384) در مطالعهای به ارزیابی سیاستهای دولت در زمینه مبارزه با فقر و نابرابری اجتماعی در ایران و سنجش ظرفیتهای نهادی موجود در کشور برای اجرای برنامههای فقرزدایی در آینده پرداخته است. در این تحقیق برای اندازهگیری فقر مطلق از دو شاخص بینالمللی و ملی استفاده شده است. در مورد سنجش نابرابری اقتصادی در ایران به دو شاخص ضریب جینی و نسبت هزینه خانوارهای دو دهک بالای درآمد به دو دهک پایین استناد شده است. در زمینه تبیین علل نابرابری اقتصادی در کشور روش اتخاذ شده روش تحلیلی و تاریخی است. در زمینه سنجش و ارزیابی ظرفیتهای نهادی دولت برای پیشبرد امر توسعه اقتصادی و اجتماعی و مبارزه با فقر و نابرابری به دو شاخص مهم توجه شده است: توانایی دولت در ایجاد محیط کسب و کار مناسب برای توسعه اقتصادی و ظرفیتهای دولت برای حکمرانی خوب. بر اساس نتایج این تحقیق، مبارزه با فقر و نابرابری اجتماعی، خود در گرو دو دسته راهبرد بوده است. راهبرد اول به محیط کسب و کار، فراهم ساختن زمینهی سرمایهگذاری خصوصی در کشور و اعتلای رشد اقتصادی مربوط میشود؛ و راهبرد دوم مربوط به توانمندسازی فقرا

، ایجاد فرصتهای مناسب و امنیت لازم برای آنها است.
مهربانی (1387) جهت بررسی تأثیر آموزش و مخارج آن به ویژه در زمینه آموزش عالی، بر فقر و نابرابری درآمدها از بعد نظری با انتخاب رویکرد کینزی، نشان داد که آموزش از سطح فقر و نابرابری درآمدها میکاهد و از بعد تجربی با استفاده از 111 مشاهده در مورد 91 کشور با سطوح توسعه انسانی متفاوت، و تخمین معادلات رگرسیونی از طریق روش حداقل مربعات معمولی به این نتیجه رسید که نرخ ثبت نام در مقطع دبیرستان دارای رابطهای معکوس و معنادار با فقر و نابرابری درآمدهاست و نسبت مخارج آموزشی به تولید ناخالص داخلی نیز از سطح فقر و نابرابری درآمدها به طرز معناداری کاسته است. از دیگر یافتههای این تحقیق، تأثیر منفی و معنادار مخارج آموزش عالی بر فقر و نابرابری درآمدهاست، با این ویژگی که این تأثیر از اثر مخارج آموزشی در مقاطع ابتدایی و دبیرستان بزرگتر است.
نیلوفر و گنجعلی (1387) در پژوهشی به بررسی علل و چگونگی تأثیر عوامل مؤثر بر فقر با استفاده از روش شبکههای بیزی[42] پرداختند. در این مطالعه از دادههای طرح هزینه و درآمد خانوارهای شهری در مرکز آمار ایران استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان میدهد که در میان عوامل اثرگذار بر فقر، سطح تحصیلات و بعد خانوار مهمترین عوامل تعیینکننده سطح فقر خانوارها میباشند.
زیبائی و شیروانیان (1388) در پژوهشی با بررسی اثرات متغیرهای اقتصاد کلان بر نرخ فقر شهری و روستایی ایران همبستگی میان نرخ فقر و متغیرهای اقتصاد کلان را بررسی کردند. در این مطالعه از دادههای سری زمانی برای دوره 1383-1357 و روش حداقل مربعات معمولی، برای برآورد الگوی این پژوهش استفاده شده است. نتایج این مطالعه نشان میدهد که نرخ تورم و نرخ بیکاری با فقر رابطه مستقیم و معناداری دارند. همچنین کششپذیری فقر نسبت به نرخ بیکاری بیش از کششپذیری فقر نسبت به نرخ تورم است.

مجذور لگاریتم تولید ناخالص داخلی واقعی سرانه

347/1
(911/0)

677/3-
(000/0)

768/3-
(000/0)

518/3
(000/1)

944/1-
(026/0)

0.280-
(0.390)

رشد جمعیت

225/10-
(000/0)

570/5-
(000/0)

024/21-
(000/0)

921/7-
(000/1)

244/2-
(012/0)

928/19-
(000/1)

یاداشت:
– مقادير رديف اول هر متغیر، آمارهZ[t-bar] در آزمون پسران و مقادير داخل پرانتز مقدار احتمال است.
مأخذ: محاسبات پژوهش با استفاده از نرم افزار Stata12
متغیرهای مورد بررسی با وجود احتمال کمتر از 05/0 مانا میباشند و با وجود احتمال بزرگتر از 05/0 نامانا میباشند. نتایج جدول (4-4) نشان میدهد که در آزمون با عرض از مبدأ و با روند و عرض از مبدأ فرضیه صفر مبنی بر وجود ریشه واحد تنها برای متغیرهای شاخص تمرکززدایی درآمدی، حاصلضرب شاخصهای تمرکززدایی مخارج (1) و (2) در اندازه دولت و رشد جمعیت پذیرفته نمیشود به این معنی که این متغیرها در سطح مانا میباشند. ولی طبق نتایج همین جدول فرضیه صفر مبنی بر وجود ریشه واحد برای بقیه متغیرهای هر دو الگو، چه زمانیکه هر داده مقطعی دارای یک مقدار ثابت میباشد و چه زمانیکه هر داده مقطعی علاوه بر مقدار ثابت دارای روند نیز هست، تأیید میشود.
4-7- نتایج آزمون همجمعی پانلی وسترلاند و اجرتون (2008)
طبق نتایج جدول (4-4) به دلیل اینکه برخی از متغیرهای مورد بررسی در هر دو الگو مانا نیستند، امکان وجود رگرسیون کاذب وجود دارد. بنابراین در گام بعد باید ارتباط همجمعی میان متغیرها مورد بررسی قرار گیرد. آزمونهای مختلفی برای بررسی ارتباط همجمعی میان متغیرها در دادههای پانلی وجود دارد که عبارت است از آزمون پدرونی (1999 و 2004)، وسترلاند (2007)، کائو (1999) و …
آزمونی که در این مرحله باید استفاده شود آزمون وسترلاند و اجرتون (2008) میباشد. وسترلاند در این آزمون از روشی تحت عنوان خودگردانسازی[223] برای حذف اثرات وابستگی مقطعی استفاده کرده است.
آزمون همجمعی وسترلاند واجرتون (2008) یکی از آزمونهایی است که در صورت وجود وابستگی مقطعی و یک شکست ساختاری نامشخص در عرض از مبدأ و شیب رگرسیون همجمعی و همچنین جملات خطای دارای همبستگی پیایی و ناهمسانی واریانسها نتایج معتبری به دست میدهد (وسترلاند و اجرتون، 2008). از آنجا که در این پژوهش نیز وابستگی مقطعی وجود دارد از آزمون وسترلاند استفاده میشود. فرضیه صفر این آزمون، نبود رابطه همجمعی است. آماره آزمون به آمارههای پانلی و گروهی تقسیم میشود.
جدول- 4-5- نتایج آزمون همجمعی وسترلاند برای معادلات با متغیر وابسته فقر برای 28 استان ایران طی دورهی 1389:4-1379:1 در وقفه یک و با وجود عرض از مبدأ

6469417/8-

57637885/0-

UP

69616598/0-

82806469/0-

Dec

معادله (3):
شاخص نسبت شدت فقر

2688678/7-

0015572360/0-

LGDP

5310303/3-

049929605/0-

HC

637053/10

069718158/0

AD

71289053/0

017193882/0

UP

مأخذ: نتایج تحقیق با استفاده از نرم افزار .GAUSS10
یاداشت: از آنجاکه مقدار عرض از مبدأ از طریق نرمافزار ارائه نمیشود، عرض از مبدأ رگرسیون را میتوان با استفاده از فرمول () محاسبه کرد.
در تحلیل شاخصهای فقر میتوان گفت که شاخص نسبت سرشمار فقر، نسبت تعداد افراد زیر خط فقر؛ شاخص نسبت شکاف فقر، وسعت فقر (فاصله فقرا تا خط فقر) و شاخص نسبت شدت فقر، عمق فقر و همچنین نابرابری درآمد بین فقرا را اندازهگیری میکند.
نتایج جدول (4-7) تأثیر شاخص تمرکززدایی درآمدی را بر فقر در استانهای کشور بر اساس شاخصهای نسبت سرشمار، شکاف و شدت فقر نشان میدهد. اثر این متغیر بر شاخص نسبت سرشمار فقر منفی ولی از لحاظ آماری معنادار نیست. بنابراین چیزی نمیتوان استنباط کرد.
تأثیر این متغیر در الگوهای دوم و سوم بر شاخصهای نسبت شکاف و شدت فقر منفی و معنادار است. بدین معنی که با افزایش یک واحد استقلال استانها در تأمین منابع مخارج استانی خویش، میزان فاصله فقرا تا خط فقر و همینطور عمق فقر و نابرابری درآمد بین فقرا (شدت فقر) به ترتیب (0047042/0-) و (0031143/0-) واحد کاهش پیدا میکند. به طور کلی و بر اساس مبانی نظری موجود، در توجیه این نتیجه برای استانهای ایران میتوان گفت شاخص تمرکززدایی درآمدی که از نسبت درآمدهاي استاني به كل مخارج عمراني و هزينهاي استانها به دست ميآيد، تأثير قابل توجه و مثبتی بر كاهش فقر در ایران دارد. هر چند استانها در تعيين ضرائب و پايههاي مالياتي نقش كمتري دارند و استانهاي كمتر توسعهيافته توانايي در كسب درآمد كافي برای پوشش دادن اعتبارات استاني خود را ندارند اما افزايش اختيارات درآمدي استانها در فرآيند تمركززدايي مالي در ايران و بالا بردن ظرفيت و تلاش مالياتي در استانها به ويژه استانهاي كمتر توسعهيافته در درازمدت میتواند باعث کاهشفقر در استانها شود. بهطور کلی با توجه به مبانی نظری موجود میتوان گفت که تمرکززدایی مالی، به دلیل افزایش رقابت میان دولتهای محلی، پاسخگویی بیشتر دولت، افزایش کارایی و کاهش سیاستهای تبعیضی دولت منجر به کاهش فقر میشود.
طبق نتایج جدول (4-8) و (4-9) نشاندهنده این است که متغیرهای شاخص تمرکززدایی مخارج (1) و (2)، در الگوهای با شاخصهای نسبت سرشمار و شکاف فقر تأثیر مثبت و معنادار بر فقر دارند یعنی با افزایش یک واحد اختیارات در زمینه مخارج به استانها (تمرکززدایی مخارج)، نسبت افراد زیر خط فقر و وسعت فقر (فاصله فقرا از خط فقر) در استانها به ترتیب با شاخص تمرکززدایی مخارج (1) (592315/0) و (0986171/0) واحد و با شاخص تمرکززدایی مخارج (2) به ترتیب (32538/16) و (10573/13) واحد افزایش پیدا میکند. این مسئله میتواند به این علت باشد که با افزایش سهم مخارج استانها نسبت به مخارج مرکزی و بودجه کل کشور، ممکن است مخارج دولتهای استانی توسط درآمدهای استانی پوشش داده نشود و اعتبارات تخصیصداده شده به هر استان عمدتاً صرف هزینههای زیربنایی شده باشد و هدف مستقیماً بهبود شرایط زیستی مردم و کاهش فقر نبوده باشد، در این صورت تمرکززدایی میتواند کارایی کمتری داشته باشد. یعنی اگر دولتهای استانی منابع مالی کافی برای ارائه خدمات عمومی و مخارج در سطح استانی در اختیار نداشته باشند، این خدمات بهشدت کاهش مییابند و در درازمدت باعث افزایش فقر میشود. همچنین مثبت شدن این ضریب میتواند به دلیل توانمندی و کارآمدی پایینتر دولتهای استانی نسبت به دولت مرکزی باشد. از جمله این موارد میتوان به سطوح پایین اطلاعات دولتهای استانی (محلی)، سرمایه انسانی و منابع مالی محدود، وجود فساد در دستگاههای دولتی و مسئولیتپذیری کم و رو به پایین مقامات استانی اشاره کرد.
تأثیر شاخص تمرکززدایی مخارج (1) بر شاخص شدت فقر منفی و معنادار بوده یعنی با افزایش یک واحد تمرکززدایی مخارج میزان عمق فقر و نابرابری درآمد بین فقرا در ایران به اندازه (064031/0-) واحد کاهش پیدا میکند. دلیل عمده این کاهش آن است که با افزایش اختیارات استانها در تعيين اولويتها، نيازها و سلايق منطقه، با توجه به شناخت كامل از ظرفيتها و محدوديتهاي استان، كارايي و اثربخشي فعاليتها افزايش و با افزايش اعتبارات اجتماعي و اقتصادي، ميزان رفاه و سطح زندگي مردم بهبود مييابد. همچنین طبق مبانی نظری اجرای سیاست تمرکززدایی مالی مخارج، بخشی از منابع عمومی به برنامههای حمایتی و توزیعی فقرا اختصاص مییابد که این مسئله مستقیماً درآمد قابل تصرف آنها را افزایش میدهد. حتی به طور کلی بعضی از برنامههای هزینهای دولتها به نفع قشر فقیر جامعه خواهد بود بدون آنکه مستقیماً بر درآمد آنها بیفزاید، بر کاهش فقر آنها مؤثر است. این حمایتها بر توسعه و توانمندسازی نیروی انسانی و در نهایت بر رفاه فقرا تأثیر مثبت خواهد داشت.
همینطور تأثیر شاخص تمرکززدایی مخارج (2) بر شاخص شدت فقر منفی ولی این اثر از لحاظ آماری معنادار نیست، بنابراین در مورد آن هیچ استنباطی نمیتوان کرد.