ن سازگاری حسابرسی با مفهوم اجتماعی را بیان می کند و معتقد است که تفسیر عملیاتی تنها به اصول اخلاقی بستگی ندارد بلکه باید اصول قضاوت در ارتباط با جنبه های مختلف مسئولیت پذیری را شامل شود (Machado de Almeida, 2014).
تام لی[4] (1986) بیان می کند که چارچوب نظری حسابرسی بر عمل و جنبه های رفتاری حسابرس در حسابرسی تأکید دارد و نشان می دهد که کیفیت اطلاعات مالی از سازمان های کسب و کار اعتبار کافی ندارد و مورد تأیید نیست. وی به همراه سایر نویسندگان به استقلال و رعایت اصول اخلاقی در حسابرسی اشاره دارند و فرض می کنند که همه اطلاعات و صورت های مالی منتشر شده عاری از هرگونه خطای عمدی و بی نظمی (سوء جریانات) می باشد (Machado de Almeida, 2014).
حسابرسی مشکلات اعتباردهی ناشی از تضاد منافع را کاهش داده و از این رو به قابلیت اتکای آن می افزاید. حسابرسان با استفاده از استانداردهای پذیرفته شده حسابرسی به ارزیابی و قضاوت در مورد اطلاعات مندرج در صورت های مالی می پردازند و نتیجه کار و نظر حرفه ای خود را در مورد مطلوبیت صورت های مالی در مطابقت با اصول پذیرفته شده حسابداری، در قالب گزارش حسابرسی اظهار می کنند (Machado de Almeida, 2014).
شرکت های سرمایه گذار مدار کسب و کاری است که حق خرید و فروش کالا و خدمات را داراست. این شرکت ها به عنوان یک شرکت انتفاعی می باشند و هدف اصلی آن ها کسب سود برای سرمایه گذاران شان می باشد. فروشگاه های بزرگ، فروشگاه های مواد غذایی زنجیره ای، بانک ها، تولید کنندگان خودرو و بسیاری از صنایع ارتباطات و … از جمله نمونه هایی از این شرکت ها می باشند ( Meyer, 1994).
با توجه به مباحث فوق مسأله اصلی تحقیق این است که:
آیا برای تبیین حسابرسی در شرکت های سرمایه گذار مدار در ایران می توان از تئوری نمایندگی استفاده کرد؟
1-3: اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
چالش اساسی مدیریت بنگاه های تجاری ارزش آفرینی برای سهام داران خود می باشد. از این رو شفاف بودن گزارش های مالی آن ها از مهمترین عواملی است که علاقمندان به سرمایه گذاری را در جهت خرید سهام این بنگاه ها ترغیب می نماید. یکی از مهمترین عوامل مورد استفاده جهت شفاف سازی اطلاعات مالی در حوزه بازار سرمایه استفاده از حسابرسی می باشد. استفاده از مکانیزم های حسابرسی موجب می شود شک و تردید هایی که در رابطه با کیفیت اطلاعات مالی گزارش شده در صورت های مالی وجود دارد، مرتفع گردد. در عمل می توان به حسابرسی به عنوان یک داور برای تعیین میزان ثبات رویه ی به کار رفته در تهیه صورت های مالی توسط مدیریت (وکیل) نگریست. یکی از ابزارهای مهم حسابرسی استفاده از تئوری نمایندگی می باشد، این تئوری می تواند بر کیفیت اطلاعات مالی ارائه شده بیافزاید. از این رو در این پژوهش سعی بر آن شده است تا به بررسی استفاده از تئوری نمایندگی برای تبیین حسابرسی در شرکت های سرمایه گذار مدار در ایران پرداخت. تحقیق حاضر با توجه به اهمیت انجام حسابرسی در شرکت ها، به تبیین حسابرسی با استفاده از تئوری نمایندگی می پردازد.
1-4: اهداف تحقیق
هدف علمی این تحقیق توجیه تئوری های حسابرسی با استفاده ازچارچوب تئوری نمایندگی می باشد.
هدف کاربردی تحقیق کمک به تدوین کنندگان استانداردهای حسابداری در تدوین استاندارد و کمک به حسابرسان برای انتخاب یک تئوری جهت تفسیر حسابرسی می باشد.
1-5: فرضیه های تحقیق
حسابرسان حرفه ای در ایران، حسابرسی را بر اساس تئوری نمایندگی تفسیر می کنند.
متخصصان حسابرسی در ایران وجود حسابرسی را براساس تئوری اطلاعات توضیح می دهند (اعتبار اطلاعات مالی).
1-6: روش های انجام تحقیق
این تحقیق بر اساس هدف از نوع کاربردی و از لحاظ ماهیت در گروه تحقیقات توصیفی می باشد. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه های تحقیق از مدل مفهومی زیر استفاده شده است.
تطابق کلی تئوری ها تطابق بخشی تئوری ها عوامل محرک

/strong>.
یک راه کار نهایی، راه حل خروج است. واضح است که خروج سهامدار اصلی موجب نگرانی بازیگران بازار سرمایه می شود و در پی آن سهام داران بیشتری نگران افت شدید قیمت شده و با فروش سهام خود، کاهش شدید قیمت سهام را موجب خواهند شد، در نتیجه منافع مدیران را متاثر خواهد نمود (حساس یگانه، 1392).
حاکمیت شرکتی (Corporate governance Theory):
فدراسیون بین المللی حسابداران در سال 2004 حاکمیت شرکتی را چنین تعریف کرده است: “حاکمیت شرکتی عبارت است از تعدادی مسئولیتها و شیوه های به کار برده شده توسط هیأت مدیره و مدیران موظف با هدف مشخص کردن مسیر استراتژیکی که تضمین کننده دستیابی به هدفها، کنترل ریسک ها و مصرف مسؤلانه منابع است” (میرآقایی، 1391).
سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در سال 2004، حاکمیت شرکتی را به این صورت تعریف میکند: “حاکمیت شرکتی مجموعهای از روابط بین مدیریت، هیأت مدیره، سهام داران و سایر ذینفعان شرکت است. همچنین حاکمیت شرکتی، ساختاری را فراهم می کند تا هدفهای سازمان و ابزار دستیابی به این هدف ها تعیین گردد و بر عملکرد مدیران در شرکت نظارت شود.” به طور جامع می توان گفت که حاکمیت شرکتی، قوانین، مقررات، ساختارها، فرایندها، فرهنگها و سیستم هایی است که موجب دستیابی به هدفهای پاسخگویی، شفافیت، عدالت و رعایت حقوق ذینفعان می شود (میرآقایی، 1391)
فرضیه بیمه (Insurance hypithesis):
فرضیه بیمه در ارتباط با تبیین تصمیم مدیران برای استفاده از خدمات حسابرسی ارائه شده است. بر پایه ی این فرضیه، استدلال می شود که تقاضا برای خدمات حسابرسی با میزان دعاوی (ادعاهای) حقوقی که مدیران را تهدید می کند، رابطه ای مستقیم دارد. بر اساس قوانین و مقررات حاکم بر بازارهای اوراق بهادار، حسابرس و صاحب کار در قبال هر گونه زیان وارده به اشخاص ثالث به علت وجود اطلاعات گمراه کننده در صورت های مالی، مسئولیت مشترک دارند. این وضعیت سبب می شود تا توجه به دامنه ی مسئولیت حسابرس، از اهمیت زیادی برخوردار باشد (والاس، 1390).
بیمه مسئولیت حرفه ای (insurance):
بیمه از جمله مهمترین ابزارها در برخورد با ریسک است. بنابراین، بیمه مسئولیت حرفه ای می تواند در امر مدیریت ریسک حرفه ای افراد، از جمله حسابرسان، کمک شایانی کند (امیرخسرو، 1384).
بیمه ی مسئولیت حرفه ای حسابرسان را موجب افزایش دقتشان در انجام دادن مسئولیت خود می دانند.
اغلب حسابرسان و مدیران مؤسسات حسابرسی معتقدند که بیمه ی مسئولیت حرفه ای حسابرسان، به جلوگیری از توقف فعالیت آنان منجر میشود
از نظر حسابرسان و مدیران حسابرسی این بیمه به افزایش آگاهی جامعه از حرفه ی حسابرسی منجر میشود و باعث جلب اعتماد گروه های ذی نفع از گزارش های حسابرسی شده و در نتیجه موجب نیل به جامعه ی مدنی به عنوان یکی از اهداف دولت قرار دارد.
بیمه ی مسئولیت حرفه ای حسابرسان، به جسارت و آزادی عمل بیش تر آن ها منجر می شود و عاملی برای تأمین امنیت شغلی حسابرسان در جامعه و کاهش ریسک عملکرد حسابرسی است (محمودی، 1389).

می‌رود حسابرسی به خوبی نقش خود را در فرآیند نمایندگی اعمال کند.
تا جایی که به استقلال حسابرس مربوط می‌شود, در یک موقعیت نمایندگی پیچیده، بیشتر موارد به شایستگی و صداقت حسابرسی، بستگی دارد.
بنابراین بر شایستگی فنی و استقلال به عنوان ویژگی‌های جدایی ناپذیر حسابرس تاکید شده است .اما بیان صرف، داشتن شایستگی و استقلال حسابرس کافی نیست.
عدم وجود استقلال حسابرسی می‌تواند برای جامعه و حسابرس آسیب‌هایی را به دنبال داشته باشد(حساس یگانه، 1392).
2-4-5: شک گرایی
یکی از مکاتبی که در سال های اخیر در حوزه روانشناسی و حسابرسی مورد توجه قرار گرفته و تأثیرات ویژگی های شخصیتی در روانشناسی را بر حسابرسی مطرح کرده، مکتب شک گرایی (تردیدگرایی) است (یعقوب نژاد و همکاران، 1391). در مطالعه هرت (2008) در دانشگاه بایلور بر ارتباط مثبت شک گرایی (تردیدگرایی) و کیفیت حسابرسی تأکید شده است. واژه شک گرایی (تردیدگرایی) در متون حسابرسی به اشخاصی اطلاق می شود که شک و تردید را ترویج کرده و در قضاوت های خود سعی می کنند عجله نکنند و تصمیم گیری خود را به تعویق می اندازند (یعقوب نژاد و همکاران، 1391).
هرت و همکاران (2003) و ووگل (2010) تأکید کردند که شک گرایی (تردیدگرایی) منجر به تعلیق قضاوت و تصمیم گیری فرد شده و وی را وادار می سازد تا به دنبال کشف شواهد و مدارک بیشتر، تحقیق اطلاعات و مشاوره می باشد (یعقوب نژاد و همکاران، 1391).
برخي از فيلسوفان به شک گرايي (ترديد گرايي) آن چنان بها مي دهند که نمي خواهند چيزي را باور کنند. همواره اين امکان وجود دارد که حقايق ادعا شده درست باشند. مونتاگوا : عقيده دارد که ذهن انسان نمي تواند در هر زمينه پژوهشي اطمينان کامل حاصل کند لیکن اين امر منجر به ترديد کامل نمي شود (حساس یگانه، 1392).
حرفه ی حسابرسی باید با حرکت به سوی تردیدگرایی بیشتر، همچنان موضع خدمت به جامعه را حفظ کند (حاجیها، 1388).
2-4-6: تأییدپذیری
ویژگی تائید پذیری با مفهوم مورد نظر نظریه پردازان حسابداری و تصمیم گیرندگان وارد ادبیات حسابرسی شده است و تا اکنون دربسیاری از نوشته ها بعنوان یک فرض حسابرسی در نظر گرفته می شود (حساس یگانه، 1392).
تأییدپذیری، آن ویژگی اطلاعات حسابداری است که بدون آن انجام حسابرسی میسر نیست. اهمیت تأییدپذیری به دلیل ارتباط نزدیک آن با وجود تضاد منافع در فرآیند گزارشگری است. هدف حسابرسی تأیید اطلاعات مالی است و اگر اطلاعات مالی تأیید پذیر نباشد دلیلی برای حسابرسی وجود ندارد پس تأیید پذیری وسیله است جهت اطمینان بخشی به استفاده كنندگان اطلاعات در رابطه با مطالبی كه به آنان گزارش می شود و این اطمینان می تواند مثبت یا منفی باشد (حساس یگانه، 1392).
ویژگی تأییدپذیری، اساساً با دسترسی به شواهد کافی مرتبط است و بر معتبر بودن اطلاعات مورد بررسی دلالت دارد. بدین معنی است که دو یا چند نفر از افراد متخصص، اطلاعات را آزمون می کنند، به نتایج و اندازه‌گیری‌های مشابهی دست می یابند. این ویژگی از آن رو اهمیت دارد که اطلاعات حسابداری به طور کلی به وسیله افرادی استفاده می‌شود که به طور مستقیم دسترسی محدودی به آن اطلاعات دارند. هرچه دسترسی مستقیم به اطلاعات محدودتر باشد، اهمیت تأییدپذیری اطلاعات، افزایش می‌یابد. تأییدپذیری، همچنین به دلیل عدم همسویی یا تنوع منافع استفاده‌کنندگان اطلاعات حسابداری حائز اهمیت است (حساس یگانه، 1392).
FASB (1980) تأییدپذیری را بعنوان ویژگی کیفی اولیه صورتهای مالی ندانسته و آن را در ارتباط با ویژگی کیفی قابل اعتماد بودن مطرح میکند:
« ویژگی تأییدپذیری در جهت حصول اطمینان نسبت به مربوط بودن اطلاعات یا به تصمیمات کمک نمی کند یا کمک کمتری می کند»
ولنایزر(1987): اطلاعات حسابداری به منظور قابل اعتماد بودن نه تنها باید تأییدپذیر باشند بلکه باید بصورت مستقل قابلیت تأیید داشته باشند
2-4-7: قراردادهای انگیزشی
یکی از یافته های مهم تئوری نمایندگی به منظور کاهش اثرات عدم تقارن اطلاعات و جلوگیری از منافع شخصی مدیر، انتخاب روش های کنترل مناسب می باشد. سه نوع راهکار جهت کنترل نماینده وجود دارد که یکی از آن ها تنظیم قراردادهای انگیزشی می باشد (نوروزی سیگارودی، 1391).
قراردادهای انگیزشی، سومین راه کنترل در راستای انطباق اهداف به شمار می روند. در این گونه قراردادها پاداش مدیر بستگی به ارزیابی عملیات وی دارد؛ هرچه پاداش بیشتر وابسته به معیارهای اندازه گیری عملیات مدیر باشد، انگیزه مدیر برای دسترسی به معیارهای از قبل تعیین شده ارزیابی عملیات بیشتر است. در نتیجه احتمال رسیدن به انطباق اهداف نیز بیشتر می گردد (نمازی، 1384).
مثال: شرکت CBS جهت محافظت در مقابل ریسک گریزی احتمالی مدیر عامل، عبارتی را در قرارداد مدیر عامل گنجانیده بود که به موجب آن در صورتی که شرکت به شرکت های دیگر واگذار می گردید به مدیر عامل مبلغ 5 میلیون دلار پرداخت می شد. چند ماه بعد از آنکه مدیر عامل وارد شرکت CBSگردید، شرکت وستینگهاوس، CBS را خرید و تعهد بالا اعمال گردید (نمازی، 1384).

otnote-39″>[39] که مدیران را تهدید می کند، رابطه ای مستقیم دارد. بر اساسی قوانین و مقررات حاکم بر بازارهای اوراق بهادار، حسابرس و صاحب کار در قبال هر گونه زیان وارده به اشخاص ثالث به علت وجود اطلاعات گمراه کننده در صورت های مالی، مسئولیت مشترک دارند. این وضعیت سبب می شود تا توجه به دامنه ی مسئولیت حسابرس، از اهمیت زیادی برخوردار باشد (والاس، 1390).
بر مبنای حقوق عرفی حسابرس تنها در برابر اشخاص ثالث مسئول است. اشخاصی چون مدیران به دلیل ارتباط با اطلاعات افشا شده در صورت های مالی در برابر آحاد جامعه مسئول هستند. به همین دلیل این افراد انگیزه لازم برای ایجاد پوشش بیمه ای از طریق حسابرسان مستقل در فرآیند گزارشگری را دارند (والاس، 1390).
2-5-1: بیمه مسئولیت حرفه ای
به علت وجود تضاد منافع بین تهیه کنندگان و استفاده کنندگان صورت های مالی، که باعث مهم تر شدن نقش اعتباردهی حسابرسان شده است و با عنایت به اینکه گزارش های حسابرسان مورد استفاده سرمایه گذاران و سهام داران در تصمیم گیری اقتصادی آنها قرار می گیردو ممکن است به خسارت های مالی جبران ناپذیر مؤسسات حسابرسی و حسابرسان منجر شود، بیمه مسئولیت حرفه ای جسابرسان ضرورت و اهمیت پیدا می کند. بیمه مسئولیت حرفه ای حسابرسان، به افزایش کارایی و دقت در فعالیت های حسابرسی و بهبود تخصیص منجر می شود (امیرخسرو، 1384).
بیمه از جمله بهترین ابزارها در برخورد با ریسک است. بنابراین، بیمه مسئولیت حرفه ای می تواند در امر مدیریت ریسک حرفه ای افراد، از جمله حسابرسان، کمک شایانی کند (امیرخسرو، 1384).
بیمه ی مسئولیت حرفه ای حسابرسان را موجب افزایش دقتشان در انجام دادن مسئولیت خود می دانند.
اغلب حسابرسان و مدیران مؤسسات حسابرسی معتقدند که بیمه ی مسئولیت حرفه ای حسابرسان، به جلوگیری از توقف فعالیت آنان منجر میشود
از نظر حسابرسان و مدیران حسابرسی این بیمه به افزایش آگاهی جامعه از حرفه ی حسابرسی منجر میشود و باعث جلب اعتماد گروه های ذی نفع از گزارش های حسابرسی شده و در نتیجه موجب نیل به جامعه ی مدنی به عنوان یکی از اهداف دولت قرار دارد.
بیمه ی مسئولیت حرفه ای حسابرسان، به جسارت و آزادی عمل بیش تر آن ها منجر می شود و عاملی برای تأمین امنیت شغلی حسابرسان در جامعه و کاهش ریسک عملکرد حسابرسی است (محمودی، 1389).
2-6: حاکمیت شرکتی
موضوع حاکمیت شرکتی از اوایل دهه 1990 در انگلیس، کانادا و امریکا در پاسخ به مشکلات ناشی از فقدان اثربخشی هیأت مدیره شرکت های بزرگ دنیا مطرح گردید. مبانی اولیه حاکمیت شرکتی با تهیه گزارش کادبری[40] در انگلیس، گزارش دی[41] در کانادا و مقررات هیأت مدیره در جنرال موتورز امریکا شکل گرفت که بیشتر بر موضوع راهبری شرکت ها[42] و حقوق سهام داران متمرکز بود و بعدها با طرح موضوعات و پدید آمدن مشکلات ناشی از فعالیت نادرست شرکت های بزرگ، با توجه جدی به حقوق ذینفعان[43] و سایر مسائل مربوط به جامعه تکامل پیدا کرد (بنویدی، 1385).
فدراسیون بین المللی حسابداران[44] در سال 2004 حاکمیت شرکتی را چنین تعریف کرده است: “حاکمیت شرکتی عبارت است از تعدادی مسئولیت ها و شیوه های به کار برده شده توسط هیأت مدیره و مدیران موظف با هدف مشخص کردن مسیر استراتژیکی که تضمین کننده دستیابی به هدف ها، کنترل ریسک ها و مصرف مسؤلانه منابع است” (میرآقایی، 1391).
سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در سال 2004، حاکمیت شرکتی را به این صورت تعریف می کند: “حاکمیت شرکتی مجموعه ای از روابط بین مدیریت، هیأت مدیره، سهام داران و سایر ذینفعان شرکت است. همچنین حاکمیت شرکتی، ساختاری را فراهم می کند تا هدف های سازمان و ابزار دستیابی به این هدف ها تعیین گردد و بر عملکرد مدیران در شرکت نظارت شود.” به طور جامع می توان گفت که حاکمیت شرکتی، قوانین، مقررات، ساختارها، فرآیندها، فرهنگها و سیستم هایی است که موجب دستیابی به هدف های پاسخگویی، شفافیت، عدالت و رعایت حقوق ذینفعان می شود (میرآقایی، 1391).