• احتمال نگری محیطی: این دیدگاه در واقع حد وسط دیدگاه های جبری نگری واختیار نگری است. در این دیدگاه فرض بر این است که هر ارگانیسمی در هر موقعیت محیطی ممکن است پاسخ های گوناگونی برگزیند . البته هر رفتاری واجد درجه ای از احتمال است که این درجات احتمالی ناشی از تاثیر عوامل غیر معماری و هم ناشی از تاثیر عوامل معماری و طراحی است . با این فرض می توان بروز بعضی رفتارها را در برخی محیط محتمل تر دانست.(آتش پور،1386، ص.4‏)احتمال گرایان به عدم قطعیت نظام وقوع رفتارهای انسان ومحیط عمل طراحان معتقدهستند.ولی فرض میکنند که اساس رفتار انسان متغیر نیست.

12-6-4- امکان گرایی محیطی:این رویکرد محیط را شامل مجموعه ای از فرصت های رفتاری می داند که بر طبق آن ممکن است عملی رخ داده یا رخ نداده باشد . تحلیل ‏رفتارهای انسان نشان می دهد که مردم به اندازه ای که امکان گرایان فرض می کنند در رفتار خود آزادی عمل ندارند هر فردی مجموعه ای از انگیزه ها و شایستگی ها را در خود دارد که حداقل بخشی از آن توسط محیط های جغرافیایی ، اجتماعی وفرهنگی تعیین می شود.(لنگ، 1381 ‏، ص. ٨٧ ‏)

•  

  1. تاثیر برخی عوامل محیطی در رفتار

   

   

‏ فرض براین است که محیط در سطوح مختلفی رفتار را تحت تاثیر قرار می دهد، رفتارهای آنی تابعی از وضعیتی هستند که در آن اتفاق می افتند. شخصیت مردم یک کشور، ‏توسط طبیعت و نوع محیطی که برای مدت طولانی در آن زندگی می کنند، شکل میگیرد. تفاوت های نژادی در شخصیت، تا حد زیادی، به تفاوت محیط هایی که مردم برای چندین نسل در آن زیسته اند، بستگی دارد.
شخصیت عامل مهمی در نحوه ادراک محیط به شمار می رود. شخصیت الگوی ویژه یک شخص واحد است. گیفورد پنج ارتباط بین محیط و شخصیت بر شمرد :

1. در برخی تئوری های رفتاری که حتی گمان می رود نقش محیط نادیده گرفته شده به برخی از فاکتورهای ارتباط بین محیط و شخصیت توجه شده مانند خصوصیاتی که باعث درون گرایی یا برون گرایی فرد می شود. هر دو این تقسیم بندی ها به گونه ایی به رابطه فرد با محیط اطراف می پردازد .

1. شناخت خصوصیات فردی موجب می شود که رفتارهای آشکار محیطی را حدس بزنیم .

1. جدا از رفتارهایی که توسط تئوریسین های سنتی روانشناسی ارائه شده برخی رفتارها نتیجه بارز محیط است.

1. بسیاری از رفتارها نتیجه قابلیت تطابق فرد- محیط است، مانند سازگار شدن با سر وصدای محیط

‏ بسیاری از روش ها و رویکردهایی که در طول ماه ها توسط روانشناسان شخصیتی برای فهم انسان ها تکامل یافته است می توان با تغییرات چندی، جهت شناخت محیط به کار برد. (آتش پور،1386،ص.6)
‏ حال نمونه هایی از پژوهش هایی گزارش می شود که نشان می دهند رفتار تحت تاثیر عوامل محیطی زیر نیز قرار می گیرد :
‏الف:داده های فیزیکی محیط
‏ب: داده های نمادی
‏ج: داده های معماری
‏د:جو محیط.(مرتضوی، ١٣٨٠ ‏،ص. ٣٢ ‏)
‏12-7-1- تاثیر داده های فیزیکی محیط در رفتار
‏تاثیر برخی جنبه های فیزیکی – مادی محیط در رفتار بسیار آشکار است . برای مثال ‏فرض بر این است که آب و هوا بر روی خلق و خو انسان تاثیر می گذارد . آب و هوای سرد مردم ‏را فعال و سخت کوش می کند. در نقطه مقابل، مردمی که در آب و هوای گرم زندگی می کنند ، ‏معمولا آدم هایی غیر فعال و کم توجه هستند، این نوع آب و هوا گرایش به تسلیم شدن، دست ‏برداشتن و پذیرفتن را تقویت می کند.
‏ آب و هوای معتدل. مردمی با خلق و خوی خالص و معتدل بار می آورد، ویژگی خلق و‏خوی معتدل، کل گرایی، متوازن بودن است.
‏12-7-2- تاثیر داده های نمادی محیط
‏انسان طی مراحل اجتماعی شدن، علاوه بر اکتسابات دیگر، در مورد نحوه استفاده از برخی فضاها و برای پاسخ گویی به معانی نمادی محرک های محیط، الگوهای رفتاری مشخصی فرا می گیرد. .بنابراین انسان، بسته به ارزش های فرهنگی خود، به برخی فضاها، محرک ها و رویدادها معنی می بخشد و متناسب با آنها رفتار می کند.
‏12-7-3- تاثیر شرایط معماری و جو محیط
‏ همه ما کم و بیش شرایط کلی محیط و فضاهایی را که به انسان احساس شادی ، غم یا خفگی می دهند ، تجربه کرده ایم . در کتاب کروزه ( ١٩٧۴ ‏) نیز مثال های متعددی از مواردی که شرایط کلی محیط از طریق تحریک احساس های ویژه موجب دگرگونی رفتار می شوند آمده است . به طور مثال، یک کلاس درس ممکن است سرد و بی روح باشد . این نوع جو معمولا دراثر جمع شدن عوامل بازدارنده مختلف (مانند روابط عاطفی- اجتماعی نامناسب بین شاگردان و اولیا و نیز به دلیل وجود شرایط فیزیکی- معماری نامناسب مانند نور کم ، رنگ نامناسب دیوارها یا وسایل و غیره) به وجود می آید. پس شرایط فیزیکی معماری نیز در پیدایش جو های مختلف موثر واقع می شود ورفتار را به طور غیر مستقیم تحت تاثیر قرار می دهد.

در شکل شاخص های اثرمحور، واکنش های ادراکی و عاطفی برانگیخته ‏شده از شرایط محیط سکونتی هستند . معیار اندازه گیری این تاثیرات، سنجش میزان رضایتمندی و یا احساس آزردگی شخص نسبت به ‏شرایط سکونتی احساس نارضایتی ، همراه با هر عامل تعریف شده است. (Van poll,1997, P.7)

•  

  1. ‏متغیرهای تاثیر گذار بر رضایتمندی سکونتی

   

   

‏پژوهشگران مختلفی تاثیر این را بر روی میزان ادراک رضایتمندی بررسی کرده اند. ازجمله خصوصیات فردی موثر بر رضایت می توان به عوامل مانند: جمعیتی، شخصیتی، ارزش ها، انتظارات، مقایسه با سایر سکونتگاه ها و امید به آینده اشاره کرد (گیفورد، 1378،ص.٧٠ ‏) .
از ویژگی های شخصی و خانوار همچون سن، جنسیت و مالکیت بر روی ادراک کیفیت محیط تاثیر می گذارند . به طور کلی ، افراد سالخورده بیش از افراد جوان از شرایط سکونتی شان راضی بوده اند. ساکنان با وضعیت اجتماعی اقتصادی بالاتر بیش از ساکنان با موقعیت اجتماعی اقتصادی پایین تر از شرایط سکونت یشان رضایت داشته اند. همچنین به نظر می رسد که مالکان از مستاجران راضی تر بوده اند اما درهرحال تاثیر این ویژگی ها ناچیز بوده است. ( van poll,1997, p.163).
‏کارپ در سال 1966 ‏کشف کرد که ویژگی های همسایه بیشتر از ویژگی های فیزیکی واحد همسایگی در تعیین رضایتمندی ساکنان سالخورده نقش دارند . در مواردی که همسایه رضایت بخش بود، رضایتمندی از محیط سکونتی بهتر بوده حتی در شرایطی که سایر موارد در محل سکونت رضایت بخش نباشد دیگر پژوهشگران به آن دست یافتند ، نشان از آن داشت که ویژ گی های همسایه ها مرکز رضایت مندی از محله و یا واحد همسایگی است. (carp,1966) .
رضایت مندی از محیط سکونتی به میزان رضایت در دو معیار واحدهای مسکونی و محله یا واحدهای همسایگی به طور مستقیم و ویژگی های شخصی ، فرهنگی ، و اجتماعی وی به طور غیر مستقیم بستگی دارد

•  

  1. ‏.تعریف و مفاهیم رویکرد CPTED

   

   

‏در این چارچوب با توجه به نقش عوامل محیطی در بروز جرایم و براساس استراتژی جلوگیری از جرم مکان – محور، رویکرد جلوگیری از جرم از طریق طراحی محیطی CPTED ، به عنوان تئوری مستقلی پدیدار شده و امروزه بعنوان رویکردی در حال توسعه و در حال اجرا در مقیاس جهانی شناخته می شود ‏.
‏این نوع رویکرد جدید محیطی جرم، بر این مدار است که بتوان از طریق ساختارکالبدی شهری و طراحی محیط های مصنوع از ارتکاب به جرایم جلوگیری نمود. این امر از طریق کاهش پتانسیل طبیعی و کالبدی مناطق شهری در جرم خیزی یا کاهش امکان دهی به وقوع جرم ممکن می شود ( محمودی نژاد و تقوایی، ١٣٨5 ‏: ص.٩٠ ‏).
‏مرکز بین المللی جرایم NICP,2006 ) ( آن را طراحی و استفاده مناسب از محیط ساخته شده برای کاهش یا جلوگیری از جرایم و بهسازی کیفیت زندگی می داند.
‏انجمن بین المللی (ICA,2005) CPTED نیز آن را استفاده هوشمندانه از فضای ساخته شده در ‏ جلوگیری از جرایم د‏ر فرایند طراحی و برنامه ریزی محیط مصنوع تعریف می کند. (Cozens,2001) .

•  

  1. راهبردهای جلوگیری از جرایم از طریق طراحی محیطی CPTED

   

   

برای کاهش و جلوگیری از جرایم شهری از طریق طراحی محیطی، نظریه پردازان به راهبردهای مختلفی اشاره کرده اند NICP,2006 ) (. این راهبردها را می توان چنین بیان نمود:
‏تعریف فضاهای کنترل شده ‏در ساختار شهری؛
‏افزایش نظارت طبیعی در معابر و فضاهای شهری؛
‏ایجاد و یا امکان دهی به رفتارهای امن در مناطق نا امن شهر؛

‏نیومن ( ١٩٧3 ‏) و موفات ( ١٩٨3 ‏)، شش خصوصیت اصلی را به مفاهیم اولیه CPTED پیشنهاد دادند که در اینجا به عنوان مفاهیم اصلی این رویکرد مورد بررسی قرار می گیرند. همچنین در هر مورد به پیشینه ای از نظریات وتحقیقات صورت پذیرفته اشاره شده است که میزان تاثیرات آنها را بر کاهش جرم نشان می دهد. این اصول شامل قلمروگرایی، نظارت، کنترل دسترسی، حمایت از فعالیت، خوانایی مدیریت، مستحکم سازی هدف می باشد.

•  

  1. نتیجه گیری

      

     1. هرچه مقیاس اندازه فضا( اعم از پارک، میدان و …)، و اندازه تقسیمات فضائی انسانی تر باشد. به نحوی که حد و مرز آن قابل احساس و ادراک گردد و نیز فضاهای فرعی و پرت کمتری در اطراف وجود داشته باشد، فضا از طرف شهروندان، امن تر احساس می شود.

      

      

   

   

13-11-2- هرچه جریان فعالیت ها در فضا در طول همه اوقات روز حتی ایام تعطیل ( با عملکردهای روز فعال) و اوقات شب ( باعملکردهای شب فعال) نیز مستمرتر گردد، به نحوی که مانع از خالی شدن (متروک شدن موقتی) گردد. آن فضا از احساس امنیت بیشتری برخوردار می شود.
مردم وقتی شاهد حضور دیگر شهروندان خود در شهر هستند احساس ایمنی بیشتری دارند. یکی از فاکتورها برای دستیابی ، به ‏فعالیت مستمر و پایدار در طول روز، فراهم نمودن ترکیبی از کاربری ها در امتداد خیابان می باشد.
تاسیسات تجاری و نیز ساختمان های مسکونی برای برطرف نمودن نیازهای ساکنین در طول خیابان واقع شده اند. واحدهای مسکونی در بالای واحدهای تجاری در طبقات دوم و سوم جای دارند.
13-11-3- هرچه شکاف و محل های غیرقابل رویت؛ که امکان مخفی شدن در آنها وجود دارد، در فرم کالبدی فضا کمتر شود و هرچه موانع کاهش دهنده دید در سطح فضا کمتر شود، به نحوی که قابلیت رویت فضا بیشتر گردد و یا هرچه کاربرد عناصر غیرکالبدی اعم از درخت و پوشش گیاهی در سطح محوطه سامان یافته تر و طراحی شده تر شود و تحت نظارت و نگه داری بهتری قرار گیرد، فضا از ضریب امنیت بیشتری برخوردار خواهد شد. در این صورت امکان اجرای اعمال مجرمانه اعم از دزدی و تعرض به شهروندان کاهش می یابد.
فصل چهاردهم
امنیت اجتماعی لازمه ی تحقق شهر پایدار

•  

  1. مقدمه

   

   

‏ امنیت امانت پیشینیان و ارمغان ما به آیندگان است. امنیت از اولین نیازهای آدمی است و انسان ها همواره در تلاش بوده اند تا به نوعی امنیت خود را تامین کنند . امنیت در گذشته های دور مفاهیم و مصادیق محدودتر و ابتدایی تری را شامل می شد و به مرور زمان با افزایش منازعات و چالش های اجتماعی به صورت وسیع تری در حوزه های مختلف مطرح شده است. از آن جایی که امنیت از اولین و مهم ترین نیازهای شهروندان درهمه ی زمان ها و اساسی ترین دغدغه ی حاکمان عادل بوده است، پرداختن به این موضوع ضروری به نظرمی رسد. امام علی (ع) در نامه ی خود به مالک اشتر نوشته است که: و به تحقیق خداوند عهد و پیمان را وسیله ی امنیتی قرار داد که آن را با مهربانی و رحمت خود در میان بندگان منتشر ساخت و حریمی نمود که مردم در سایه ی استحکام و استواری آن آرامش بیابند و شتابان در جوار و همسایگی آن پناه بگیرند پس در عهد و پیمان نباید تباهی و فساد و خیانت و خدعه و فریب باشد .
‏ امنیت در شهرها را در حالت کلی با این میزان می سنجند که مجموعه ی شهری، مدیریت و مدیران شهری تا چه میزان در برقرای امنیت نقش داشته اند؟ شهروندان به چه میزان از اجرای قوانین شهروندی اطمینان خاطر وآرامش روانی دارند، در واقع مشارکت آنان نمودی از آرامش خاطر و رضایتشان از کارکرد مجریان قوانین شهروندی می باشد. با این وجود افزایش جمعیت شهری و گسترش محدوده ی شهرها سبب مشکلات زیادی شده است که در چنین وضعیتی آنان توانایی رسیدن به امکانات برابر را ندارند، در این شرایط مبحث عدالت اجتماعی در فضای شهری به وجود می آید. که عدم توجه به آن تبعات بسیار بدی را در پی خواهد داشت. با فرا رفتن میزان اعتماد از محدوده ی خانواده و نظام خویشاندی به حوزه های بسیط تر در مقیاس فرا محلی در قلمروهای روستایی، شهری و ملی میزان مشارکت اجتماعی به تبع افزایش میزان اعتماد اجتماعی تعمیم یافته، فراوانی می یابد. افزایش میزان مشارکت نیز در در باز تولید وارتقای اعتماد اجتماعی تعمیم یافته در قالب گسترش صداقت، وفاداری، حسن نیت، وظیفه شناسی، وفای به عهد، و ثبات در اندیشه و عمل موثر خواهد بود. (زکیا، ١٣٨٣ ‏، ٢٨١ ‏)

•  

  1. حوزه های معنایی امنیت اجتماعی

رویکرد جدیدی که در سالهای اخیر بر مدیریت عملیات حاکم میشده، رویکرد مدیریت زنجیرۀ تأمین[1] است. زنجیرۀ تأمین شبکهای از تسهیلات و مراکز توزیع است که وظایف تهیه و تدارک مواد خام، تبدیل آن به محصولات نهایی و واسطهای و توزیع این محصولات نهایی به مشتریان را انجام میدهد. زنجیرههای تأمین در سازمانهای تولیدی و خدماتی وجود دارند، هرچند که پیچیدگی زنجیره ممکن است از صنعتی به صنعت دیگر و از شرکتی به شرکت دیگر شدیداً تغییر کند. در رقابت‌هاى جهانى موجود در عصر حاضر، بايد محصولات متنوع را با توجه به درخواست مشترى، در دسترس وى قرار داد. خواست مشترى بر كيفيت بالا و خدمترسانى سريع، موجب افزايش فشارهايى شده كه قبلاً وجود نداشته است، در نتيجه شركت‌ها بيش از اين نمى‌توانند به تنهايى از عهده تمامى كارها برآيند. مديريت زنجيرۀ تأمين فعاليتها را طوري هماهنگ ميكند كه مشتريان بتوانند محصولات را با كيفيت بالا و با حداقل هزينه به دست آورند. مديريت زنجيره تأمين ميتواند براي شركت مزيت رقابتي فراهم سازد. مزیت رقابتی، ارتباط مستقیم با ارزشهای مورد نظر مشتری دارد، به نحوی که در یک طیف مقایسهای هر چه قدر ارزشهای عرضه شده یک سازمان به ارزشهای مورد نظر مشتری نزدیکتر یا با آن منطبقتر باشد میتوان گفت که سازمان، نسبت به رقبای خود در یک یا چند معیار رقابتی دارای برتری و مزیت است.
رویکرد انجام این تحقیق بررسی ارتباط کارکردهای مدیریت زنجیرۀ تأمین، مزیت رقابتی و عملکرد سازمانی در سازمانهای تولیدی میباشد. از آنجایی که قبل از هر چیز لازم است تا در ابتدایی ترین فصل، کلیاتی دربارۀ طرح تحقیقی مورد نظر ارائه گردد، از اینرو در این فصل سعی برآن شده است که با بیان مسأله اصلی تحقیق و تشریح مختصر موضوع و همچنین بیان ضرورت تحقیق، سوالات یا فرضیات تحقیق که در واقع راهنمای اجرایی ما در مسیرتحقیق میباشد به کلیات تحقیق اشاره نمود. همچنین برای تمرکز تحقیق لازم است که قلمرو تحقیق از بعد موضوعی، مکانی و زمانی بیان شود تا تحقیق در همین راستا پیش رود و در پایان فصل نیز با تعریف اصطلاحات و واژه های تحقیق به رفع ابهامات و روشنتر شدن هرچه بهتر موضوع سعی شده است.

•  

  1. بیان مسأله تحقیق:

   

   

رقابت گسترده شرکتها را ناچار به گروهبندی و همکاری در زنجیرۀ تأمین جهت افزایش چابکی، انعطافپذیری و عملکرد آنها نموده است (ماری آننا[2]،2008). تغييرات و تحولات عميق دنياي كسب و كار و الزامات جديد توليد و تجارت در عصر كنوني، زمينه ظهور و بروز نگرشهاي جديدي را فراهم ساخته است كه ضروري است مورد توجه دستاندركاران عرصه توليد و تجارت قرارگيرد. در همين راستا رويكردها و نگرشهاي جديدي پيرامون موضوع تأمين تحت عنوان مديريت زنجيره تأمين گسترش يافته، به نحويكه زمينه خلق نگرشي جديد در حوزه مديريت تأمين را فراهم ساخته است (معبودي و همكاران، 1388).
شركتها ديگر قادر نيستند به صورت مستقل فعاليت كنند، بلكه هر كدام از آنها، بخش مهمي از يك زنجيره تأمين هستند. در اين حالت موفقيت نهايي يك شركت بستگي به توانايي مديريتي آن در انسجام بخشيدن و هماهنگي شبكه پيچيدهاي از روابط تجاري ميان اعضاي زنجيره عرضه دارد. در شرايط جديد افزايش روابط با تأمين كنندگان و توسعه روابط مشاركتي و پايدار با آنها براي كاهش هزينهها و افزايش انعطافپذيري در برابر تغييرات بازار ضروري است (رحمانسرشت، افسر، 1387). هدف نهايي اين شركتها براي مديريت عرضهكنندگان آنها در سرتاسر زنجيره تامين، تحويل سريعتر، كاهش زمان تأخير توليد، كاهش هزينه، افزايش كيفيت و رضایت مشتریان است (معبودي و همكاران، 1388). در اين راستا برخي از شركتهاي بزرگ جهان با ارائه راه حلهاي جامع و مؤثر به نام مديريت روابط تأمينكنندگان در اين زمينه، بهبودهاي چشمگيري را باعث شدهاند. البته پديد آمدن چنين سيستمهايي بواسطه افزايش وابستگي به پيمانكاران و تأمينكنندگان در سازمانها بوده است. براي افزايش سود،شركتها بايد بتوانند در حداقل زمان ممكن، تأمينكننده مناسب را انتخاب نمايند، روابط استراتژيك را با تأمينكنندگان افزايش دهند و به صورت مؤثر با آنها در تعامل باشند. سيستمهاي مديريت روابط تأمينكنندگان ابزارهايي را ارائه ميكنند كه بواسطه آنها ميتوان روابط تعاملي، گسترده و استراتژيكي را با تأمينكنندگان توسعه داد. اين سيستمها فرآیند تداركات و تأمين استراتژيك درون سازمانها و بين چند سازمان را مديريت مينمايند (معبودي و همكاران، 1388). مديريت زنجيره تأمين در واقع كنترل كردن جريان مواد از ميان تأمينكنندگان، توليدكنندگان، انبارها و مشتريان ميباشد (حيدري قره بلاغ، 1388). مديريت زنجيرهْ تأمين شکل جدیدی از مدیریت کسب و کار و روابط میان اعضای مختلف زنجیرۀ تأمین را ارائه میدهد. اگرچه توافق جمعی نسبت به تعاریف و مفاهیم آن بسیار کم است، فعالیتهای مديريت زنجیرۀ تأمین به عنوان مجموعهای از فعالیتها در راستای ارتقای مدیریت اثربخش زنجیرۀ تأمین تعریف میشود.
نگاهي نافذ به جهان پيرامون اين حقيقت را آشکار ميکند که «جهان امروز بسيار متفاوت از گذشته است» که در اين راستا از ويژگيهاي مسلط جهان امروز ميتوان به جهاني شدن اقتصاد، توليد انبوه و ظرفيت مازاد در اکثر بازارها، رقابت برمبناي زمان، انبوه اطلاعات و کارآيي ارتباطات و دانش، اطلاعات و قدرت روزافزون مشتري اشاره کرد و اين همه بيانگر يکپارچگي بازارهاي جهاني و پيچيدگي روزافزون بازارها و پويايي محيط فرا روي شرکتها و مؤسسات توليدي و خدماتي است. در چنين فضايي اين سوال اساسي قابل طرح است که: راز بقا و موفقيت سازمانها در بازار فرارقابتي امروز چيست؟
(لی[3] و راگو[4] و سوبا[5]2006) با نگاهي به ادبيات مربوطه و بررسي نظريات متخصصان مديريت استراتژيک پاسخ سوال را در ايجاد، حفظ و تداوم مزيت رقابتي پايداردر مييابيم، به اين معنا که صاحبنظران معتقدند سازمانها براي مصون ماندن از امواج سهمگين محيطي و نيز سازگاري با الزامات رقابتي چارهای جز کسب و تداوم ضربت رقابتي پايدار ندارند. بديهي است که رسيدن به اين هدف مستلزم طراحي مسير رقابتي بسيار هوشمندانه است که از نظر علّی مبهم و از نظر اجتماعي و و مديريتي پيچيده است. از زمان انقلاب صنعتی شرکتها همواره در صدد بودهاند تا مزیت رقابتیشان را برای افزایش سودآوری و سهم بازار ارتقا دهند.
امروزه مسائلی چون افزایش فشارهای رقابتی؛ دشواریهای کسب و کار؛ محدودیت منابع؛ پیچیدگی فناوری؛ تخصصی شدن کارها؛ شتاب تحولات محیطی؛ عدم اطمینان به آینده و افزایش هزینه باعث شده است که افزایش مزیت رقابتی از اهمیت ویژهای در بین شرکتهای هر صنعت برخوردار باشد. مؤسسات و شرکتها برای پیشرفت در محیطهای رقابتی کسبوکار باید دید وسیعتری به خود و محیط اطرافشان داشته باشند.بسیاری از سازمانها در پی آن هستند که در الگوهای مدیریتی خود تجدید نظر کرده جهت دستیابی به مزیت رقابتی به دنبال راهکار اساسی میباشند. یکی از راههای نوین جهت کسب مزیت رقابتی، رویکرد مدیریت زنجیره تأمین میباشد که در دهههای اخیر توجه بسیاری از صاحب نظران؛ محققان؛ مدیران منابع را به خود جلب کرده و کاربرد آن روز به روز بیشتر شده است (چشم براه، مرتضوي، 1386).
مبتنی بر ادبیات فوق، فعالیتهای مدیریت زنجیرۀ تأمین از دیدگاههای مختلفی با هدف مشترک ایجاد بهبود در عملکرد سازمانی گرفته شده است. میگوئل و بریتو بر این عقیده هستند که ادبیات مدیریت زنجیرۀ تأمین از زمان تأثیرگذاری مثبت آن بر عملکرد زاده شده است. تحقیقات اخیر حاکی از آن است که سازمانها با رویکرد مدیریت زنجیرۀ تأمین سازگار شدهاند و چگونه این نتایج برای سازمان و دیگر اعضای زنجیره سودمند و اثربخش بوده است
. تأثیر مثبت مدیریت زنجیرۀ تأمین بر روی عملکرد با در نظر گرفتن ساختارهای مدیریت زنجیرۀ تأمین بهتر خواهد شد. تسهیم اطلاعات بر تبادل دانش تأثیر مستقیم میگذارد. روابط بلندمدت با تأمینکنندگان بر کاهش هزینه از طریق افزایش اعتماد و اعتبار و همچنین به تبادل دانش و سرمایهگذاری مطمئن در زمینههای خاص کمک میکند (Migue, Brito, 2011). کوه و همکارانش در مطالعهشان در شرکتهای کوچک و متوسط ترکیه یافتند که کارکردهای مدیریت زنجیرۀ تأمین اثر معنادار و مستقیمی بر عملکرد سازمان دارد.این مطالعات ارتباطات صریح و روشن بین کارکردهای مدیریت زنجیرۀ تأمین و عملکرد سازمان را نشان دادهاند (Koh et al, 2007). همچنین الاین و همکارانش در سال 2011 به بررسی ارتباط کارکردهای مدیریت زنجیرۀ تدمین با عملکرد نوآورانه و عملکرد سازمانی پرداختند و در نهایت ارتباط مستقیم و معنادار کارکردهای مدیریت زنجیرۀ تأمین با عملکرد سازمانی را نشان دادند (Alain etal, 2011).
با توجه به تفاسير فوق ميتوان ادعا كرد كه مديريت زنجيره تأمين، راههاي با ارزش بالقوهاي را براي مزاياي رقابتي و عملكرد سازماني بوجود مي آورد. منظور از فعاليتهاي مديريت زنجيره تأمين، مجموعه فعاليتهايي است كه يك سازمان براي پيشبرد موثر مديريت زنجيره تأمين بايد نسبت به اجراي آنها متعهد گردد.
بنابراین محقق در نظر دارد در یک مطالعه موردی به بررسی تأثیرپذیری مزیتهای رقابتی سازمان و عملکرد سازمانی از کارکردهای مدیریت زنجیرۀ تأمین بپردازد. سوال اصلی تحقیق حاضر این است که آیا کارکردهای مدیریت زنجیره تأمین بر مزیت رقابتی و عملکرد سازمانی اثرگذار هستند؟ مدل پیشنهادی محقق بر اساس مطالعه ابتدایی ادبیات موضوع به شرح ذیر می باشد. پس از مطالعه وسیعتر پیرامون موضوع مورد بحث، به بسط مدل مطالعاتی خواهیم پرداخت.
عملكرد سازماني
مزيت رقابتي
كاركردهاي مديريت زنجيره تأمين
شکل (1-1): مدل مفهومی پژوهش

•  

  1. اهمیت و ضرورت انجام تحقیق:

   

   

امروزه با وجود پيشرفت علوم مديريت و به خصوص شيوههاي مديريت زنجيره تأمين، اما فقدان مهارت و تجربه كافي در پيادهسازي مناسب آن ميتواند تبعات زيانباري را به دنبال داشته باشد كه از آن جمله ميتوان به افزايش سطح موجودي، افزايش اتلافها، افزيش هزينهها، افز ايش زمان توليد، كاهش رضايت مشتريان، كاهش توان رقابتي، كاهش بهرهوري، كاهش سهم بازار و سود حاصله براي تمامي شركاي زنجيره تامين و در كل عملكرد نامناسب و ناكارآمد زنجيره تأمين اشاره نمود. همانطور كه قبلاً ذكر شد، فقدان آگاهي كافي از جنبه هاي مختلف مديريت زنجيره تامين و فقدان مهارت، تخصص و تجربه كافي در نحوه مديريت آن و مسائلي مانند فقدان روابط قوي و درست ميان اعضاء زنجيره، عدم صلاحيت زنجيره، ضعف در اجراي صحيح عمليات و لجستيك و… باعث عدم دستيابي به نتايج واقعي و برخورداري از مزاياي آن مي شود. در راستاي حل اين مسائل و مشكلات، مديريت صحيح و موثر زنجيره تامين و كسب مهارت كافي در پيادهسازي آن، برقراري روابط مناسب، تقويت توانمنديهاي زنجيره و دقت و تلاش در جهت اجراي هر چه بهتر عمليات لجستيك مي تواند موثر واقع شود. همچنين انجام تحقيقات گوناگون در اين زمينه و استفاده از نتايج آنها مي تواند باعث ارتقاء سطح آگاهي و مهارت مديران سازمانها در رابطه با موضوع مورد نظر شود. طبيعي است كه مديريت زنجيره تامين در كشورهاي جهان اول متولد شده است. اگر مديريت زنجيره تامين يك نگرش باشد و در نتيجه به شرايط محيطي و بازار وابسته باشد، طبيعتاً جوابي است كه براي حل مشكلات آن كشورها و براي شرايط آنها (مانند رقابتپذيري، انعطافپذيري و تنوع) طراحي شده است. بنابراين انجام تحقيقات و پژوهشهاي گوناگون از جنبههاي مختلف اين موضوع در كشورمان براي پرداختن به مسائل و مشكلات خاصي كه ممكن است فقط مختص شرايط سازمانهاي كشورمان باشد لازم به نظر مي رسد (پوراحمدی، 1392).
با مرور ادبیات موضوعی تحقیق، محققان زیادی به اهمیت بررسی فعالیتها و کارکردهای مدیریت زنجیره تأمین و همچنین مزیت رقابتی اشاره نمودهاند. (والمحمدی 2013) در پژوهش خود سه هدف عمده بررسی میزان کاربرد کارکردهای مدیریت زنجیره تأمین، شناسایی موانع و مزایای اجرای مدیریت زنجیره تأمین و همچنین بررسی ارتباط کارکردهای مدیریت زنجیره تأمین و عملکرد سازمانی را دنبال میکند. در پایان وی معتقد است، پرداختن به کارکردهای مدیریت زنجیره تأمین میتواند در بهبود فرآیندهای سازمان مؤثر باشد. لی و همکاران (2006) معتقدند که فعالیتهای مدیریت زنجیره تأمین به طور مستقیم و بطور غیر مستقیم از طریق مزیت رقابتی بر بهبود عملکرد سازمانی اثرگذار میباشد. (میگوئل[6] و بریتو[7] 2011) در پژوهش خود ارتباط مثبت و معنادار فعالیتهای مدیریت زنجیره تأمین و عملکردهای عملیاتی را تأیید کردند، همچنین بر این عقیده هستند که قابلیتهای عملیاتی در ارتباط میان این دو متغیر نقش واسطهگری ایفا میکند. مورالي[8] و همكاران (2008) بر اين عقيده هستند كه زنجيره تأمين اثربخش موجب فرصتهاي ايجاد مزيت رقابتي پايدار و افزايش موقعيتهاي رقابتي سازمانها ميشود. در پژوهش آنها بهبود رضايت مشتريان، انتخاب درست تأمينكنندگان، بهبود اثربخشي عمليات و اجراي فعاليتهاي كيفي درست، تأثير معناداري بر جايگاه رقابتي سازمان ايفا ميكنند.
با توجه به بازار رقابتی کنونی علیالخصوص در صنعت خودروسازی، توجه به عوامل اثرگذار بر کسب مزیت رقابتی حائز اهمیت فراوان میباشد. بدین منظور به بررسی صنعت خودروسازی یکی از صنایع مهم بخش تولیدی کشور است خواهیم پرداخت. شرکت پایا کلاچ با بیش از 20 تأمین کننده در داخل کشور با توجه به زنجیره تأمین داخلی استراتژیک به دنبال استفاده از حداکثر کارایی این زنجیره و به دنبال آن بهره گیری از این زنجیره جهت تقویت مزیت های رقابتی خود میباشد. به دلیل شرایط خاص کنونی کشور و همراستایی عوامل انتخاب شده در مدل تحقیق حاضر و نیازمندیهای شرکت پایاکلاچ، انجام این تحقیق میتواند به عنوان راهنمایی در انتخاب استراتژی های سازمان در جهت تعیین چشماندازهای آتی آن باشد.
بر اين اساس ضرورت بررسي ارتباط کارکردهای مدیریت زنجیرۀ تأمین، مزيت رقابتي و عملکرد سازمانی در فضاي توليدي نمايان ميگردد.

•  

  1. اهداف تحقیق:

   

   

هدف اساسی تحقیق پیش رو عبارت است از بررسی رابطه کارکرد های مدیریت زنجیره تأمین با مزیت رقابتی و عملکرد سازمانی
اهداف فرعی پژوهش عبارتند از: