• شناخت پدیده بزهکاری و بیان ویژگی های آن؛

• بررسی عوامل مختلف بزهکاری جهت وقوف به علل و انگیزه هایی که فرد را به سوی ارتکاب جرم سوق می دهد؛

• بررسی و نقد سیاست کیفری و ارائه طریق در جهت اصلاح آن به منظور وصول به اهداف خود؛

• بررسی و پیشنهاد بهترین راه های اصلاح بزهکاران فعلی و بازگرداندن آنها به آغوش جامعه؛

• بررسی و ارائه راه حل های مناسب برای پیشگیری از ارتکاب جرائم با امحاء علل و زمینه های جرم زای موجود با استفاده از تجارب حاصله از مطالعات انجام شده بر روی بزهکاران گذشته.

شناخت کامل پدیده بزهکاری و بزهکار، علل و عوامل سقوط یک انسان چگونگی درمان وی و در نهایت پیگیری بزهکاری و در یک کلام سالم سازی جامعه از جمله رسالت های عظیم و انسانی این علم مقدس است که قطع نظر از شخصیت و جهت های فکری متفکرین آن، هدفمندی بسیار والایی داشته و شاید تنها علمی در میان علوم مختلف است که تا بدین حد جامع و پر ثمر عوارض انحطاط، انحراف سقوط، بیماری، فساد انسان، مبارزه مثبت و مفیدی را که اثرات عینی آن به وضوح در جوامع مختلف محسوس است دنبال می نماید.
افزایش جرایم در جوامع مختلف بویژه در کشور ما تنوع آن از یک طرف و ناتوانی و ناکارآمدی سیاست کیفری مبتنی بر مجازات صرف در جوامع مختلف از طرف دیگر باعث شده که رویکرد جدید به مقوله بزهکاری الزماً علمی تر شود و مدیران جوامع با مطالعه و بررسی علل پیدایش این رفتارهای غیر متعادل کوشش نمایند تا راهکارهای مناسب در کنار استفاده پیشگیرانه از مجازات به کار برند. قطعاً مدیران کشور در سه قوه به این مهم توجه خواهند نمود در غیر این صورت وضعیت بحرانی بزهکاری در کشور بالاخص در قشر جوان آینده این مملکت را دچار مشکل و جبران گذشته را غیر ممکن می سازد.
اصطلاح جرم شناسی ترجمه تحت اللفظی کلمه فرانسوی LA Criminologie و انگلیسی Criminology است اولین بار این عنوان به وسیله «توپینار» فرانسوی در سال ۱۸۷۹ به کار رفت و چند سال بعد نیز توسط «گاروفالو» ایتالیایی در کتابی تحت عنوان Criminology بکار برده شد. به تدریج این عنوان در تمام دنیا به یک اعتبار کم و بیش مشابه مورد استفاده قرار گرفت. (نجفی توانا ۱۳۹۰، ۲۳)
معنای لغوی کلمه جرم شناسی را باید در دو کلمه لاتین و یونانی “Crimen” به معنی «اتهام» و یا «جرم» و کلمه Logos «به معنای علم» جستجو نمود. بنابراین تعریف لغوی این علم بررسی و شناخت پدیده
بزهکاری می باشد. (نجفی توانا ۱۳۹۰، ۲۳)
در اصطلاح جرم شناسی را می توان رشته ای از «علوم جنایی»[۱۵] که درباره «عوامل جرم زا»[۱۶] و کیفیت و امور و مقتضیات و شرایط فردی و محیطی و اجتماعی موثر در بروز رفتار جنایی یا «علل»[۱۷] وقوع جرم و صور گوناگون بزه و جنبه های کمی و کیفی آن و از پیدایش حالت خطرناک در انسان یا انسان های تبهکار و معمای تشکیل گروههای جامعه ستیز در میان جوامع انسانی با روش عینی و علمی یا مشاهده و آزمون و مقایسه و استـقراء کافی به بررسی و تحـقیق مداوم می پردازد تا مگر با استـمداد و استفاضه از تمام تخصص های علمی بر طرق پیشگیری مستقیم یا غیر مستقیم از حدوث جرائم و روش های درمان و اصلاح و تربیت بزهکاران یا کسانی که در اثر عوامل جرم زای فردی (تن و روان) و محیط طبیعی و اجتماعی بدی را برگزیده اند و از خود روبرتافته و از انسانیت گریخته اند و پرورش دوباره و از نوسازگار ساختن آنان با جامعه و نظام اجتماعی دست یابد. (کی نیا ۱۳۸۸، ۳ : ۱)
این تعریف، جرمشناسی را آنچنان که هست به وجهی کامل معرفی می نماید و بنا به گفته منطقیون تعریفی است جامع و مانع.
۳-۱-۲- مفاهیمی در علل سنجی جرایم
جرم شناسی در شناخت چگونگی ایجاد جرم از مفاهیمی استفاده می نماید که هر چند ظاهراً مترادف و بعضاً دارای معنی واحد ولی کاربرد هر یک با دیگری متفاوت و در حقیقت معانی و محتوای مختلفی دارند. این مفاهیم را جرم شناسان به چهار دسته تقسیم می نمایند: ۱- علت ۲- شرط ۳- انگیزه ۴- عامل (کی نیا ۱۳۸۸، ۵۶ : ۱)
۳-۱-۲-۱- علت
علت و معلول دو مفهوم شناخته شده در علوم می باشند، برای علت تعاریف گوناگونی وجود دارد که عمدتاً نقاط مشترک فراوانی دارند. در فرهنگ اصطلاحات فلسفی آن را چنین تعریف نموده اند: « علت چیزی است که چیز دیگر بر آن متوقف باشد و از وجود امر دیگری و از عدم آن عدم امر لازم آید، معلول در اثر عدم علت ممتنع می شود، از رفع علت و عدم آن عدم معلول لازم می آید به هر حال هرگاه میان دو امری بستگی وجود داشته باشد آن را که محتاج الیه است علت نامند و دیگری را که محتاج است معلول گویند» (کی نیا ۱۳۸۸، ۵۶)
علت که یکی از قدیمی ترین مفاهیم در علوم مختلف پزشکی، روان پزشکی و فلـــسفه می باشد از
قرن نوزدهم مورد مطالعه عمیق قرار گرفته است در علوم جنایی نیز از این مفهوم استفاده فراوان برده اند و حتی بدلیل اهمیت در سومین گنگره بین اللملی جرم شناسی به عنوان یک موضوع علمی مطرح و مورد توجه قرار گرفته است. (نجفی توانا ۱۳۹۰، ۱۳۸)
امروزه جرم شناسان «علت» را برای توجیه پدیده بزهکاری فراوان مورد استفاده قرار می دهند و هر یک از روزنه های علمی مخصوص بزهکاری را معلول علل مختلف می دانند روان شناس کمبودهای روانی، عاطفی و کند ذهنی یا کودکی را علت جرم،‌جامع شناس گاهی فقر و تهی دستی و استضعاف مادی، زمانی فقر فرهنگی و استضعاف معنوی و حتی نامناسب بودن محیط خانوادگی و مشکل مسکن وغیره را علت بزه تلقی می نمایند. با وصف اختلاف در داده ها تمام متفکرین حول محور مشترکی با اعتقاد به وجود مفهوم «علت» و رابطه آن با «معلول» متفق القولند و آن ضرورت وجود «رابطه علیت» در بزهکاری است. (نجفی توانا ۱۳۹۰، ۱۳۹)
گاه منظور از علت علت تامه است و گاه منظور علت ناقصه است منظور از علت تامه آن چیزی است که با بودن آن معلول هم لزوماً و صد در صد محقق خواهد شد. امّا منظور از علت ناقصه به شئی و یا امری دارد که تحقق معلول می تواند مؤثر باشد امّا لزوماً و با بودن او معلول محقق نمی شود در جرم شناسی واقعاً هنوز ما به علت تامه جرم نرسیده ایم: یعنی نمی توان گفت که فقر حتماً باعث وقوع جرم می شود بیسوادی علت تامه است که با تحقق جرم رابطه دارد افسردگی لزوماً علت محقق جرم است. خیر در واقع ما در جرم شناسی از علل ناقصه جرم حرف می زنیم. از تاثیر آن عامل در افراد عادی باشد علت نامـــــیده می شود. آن چه که مهم است این است که به هر حال ما در جرم شناسی از علت های ناقـــــصه حرف می زنیم هیچ گاه جرم شناسی به صورت قطعی و صد در صد شئی در علــــت یک جرم خاص معرفی نمی کند به این معنا که با بودن او هم لزوماً جرم محقق می شود.
۳-۱-۲-۲- شرط
در فرهنگ و ادبیات اسلامی مکرراً به این کلمه بر می خوریم در حقیقت باید گفت که در فقه شرط دارای معنای مشخص بوده و به صراحت با علت قابل تمیز می باشد. شرط کلمه ای است عربی و دارای معانی عدیده می باشد:
۱- شرط امری است که در ایجاد شی دیگری تاثیر داشته باشد به طوری که از وجودش وجود آن شی لازم نیاید ولی از عدمش عدم آن لازم آید شرط در اصطلاح معقول در این معنی استعمال می شود.
۲- شرط در مقابل جزا می باشد و آن کلمه ای است که پس از ادوات شرط در جمله قرار می گیرد شرط در اصطلاح نحویین در این معنی بکار می رود.
۳- شرط به معنی عهده و التزام می باشد. (کی نیا ۱۳۸۸، ۶۱)
آنچه که مربوط به علم جرم شناسی است مربوط به معنای اول است بنابراین می توان گفت شرط زمینه را برای انجام اعمال ناسازگارانه فراهم نموده و یا عوامل موجود را تقویت کرده و وقوع بزهکاری را باعث می گردد. در نتیجه شرط در بعضی موارد که عوامل جرم موجود می باشند ولی در حدی نیستند که ارتکاب جرمی را سبب شوند می تواند با تقویت آنها اثر گذاری عوامل افزایش داده و وقوع بزهکاری را تسریع بخشیده و سطح آن را فزونی دهد استنتاج منطقی این بحث این است که شرط در مواردی مؤثرتر از عوامل می باشد چرا که عدم وجود آن باعث عدم وجود بزهکاری در شرایط خاص خواهد گردید. (نجفی توانا ۱۳۹۰، ۱۴۳)

1. مفهوم مضیق

نگاه دقیق تر به مفهوم کلمه پیشگیری، معنای آن را نیز به ذهن متبادر می کند منطقاً پیشگیری اقدامی فعالانه و حاصل بررسی روابط علت و معلولی میان پدیده ها و سپس آن گونه مداخله ای در علل است که مانع تحقق معلول گردد. بنابراین می توان گفت پیشگیری در مفهوم مضیق واجد خصوصیات زیر است:
اول آگانه و هدفمند بودن: برای انجام اقدامات پیشگیرانه ابتدا باید علل و عوامل مؤثر بر تحقق یک معلول را شناسایی کرد، جمعیت هدف اقدام پیشگیرانه را به درستی مورد ارزیابی قرار داد، مبنایی نظری را برای اتخاذ تدابیر لازم در نظر گرفت و برنامه هایی را که متناسب است انتخاب و اجرا نمود.
دوم فعالانه و کنشی بودن: مداخله پیشگیرانه پس از شناسایی علل، به انتظار تعامل و عوامل و وقوع معلول و آن گاه واکنش در مقابل آن نمی نشیند، بلکه با مداخله به موقع بر روند تعامل علل تاثـیرگذاشته و از طریق خنثی سازی یا حذف علل و عوامل مؤثر مانع تحقق نتیجه می شود.
سوم تقدم بر وقوع جرم: اقدامات پیشگیرانه چنان که از معنای لغوی پیشگیری پیداست مقدم بر وقوع جرم اند و بنابراین هر چند اقدامات دستگاه قضایی یا انتظامی نیز دارای آثار پیشگیرانه است ولی به دلیل واکنشی بودن این اقدامات از یک سو و از سوی دیگر به دلیل خارج بودن بحث جرم شناسی حقوقی از بحث جرم شناسی پیشگیرانه از مفهوم مضیق و تخصصی پیشگیری خارج است.
رویکرد که اکثر مولفان جرم شناسی و نهادهای ملی و بین اللملی ذیربط در مورد تعریف پیشگیری از جرم در پیش گرفته اند نیز مبتنی بر تعریف مضیق پیشگیری از جرم است. پیشگیری از جرم در این مفهوم عبارت است از مجموعه وسایل و ابزارهایی که دولت برای مهار بهتر بزهکاری مورد استفاده قرار می دهد از طریق حذف یا محدود کردن عوامل جرم زا و یا اعمال مدیریت نسبت به عوامل محیط فیزیکی و محیط اجتماعی که فرصت ارتکاب جرم را ایجاد می کند. مطابق لایحه پیشگیری از وقوع جرم، پیشگیری از وقوع جرم عبارت است از: «پیش بینی، شناسایی و ارزیابی وقوع جرم و اتخاذ تدابیر و اقدامات لازم برای جلوگیری از وقوع آن» هر چند سیاق نگارش عبارات ماده ۱ لایحه مجمل و مبهم است لکن رویکرد اتخاذ شده در این تعریف تاکید بر مفهوم مضیق پیشگیری از وقوع جرم است. (نیازپور ۱۳۸۲، ۴۵)
۴-۱-۲- انواع پیشگیری از جرم
پس از تعریف پیشگیری باید تمامی اقداماتی را که برای پیشگیری از جرم لازم است و در دایره شمول تعریف مورد نظر قرار می گیرد، تقسیم بندی کرد. (البته ممکن است این تقسیم بندی ها در مفهوم موسع یا مضیق قرار گیرد).
بررسی جرم شناسی پیشگیری نشان می دهد که هر چه از عمر این شاخه نو رسته جرم شناسی کاربردی می گذرد، بر تنوع تقسیم بندی انواع پیشگیری از جرم افزوده می شود. این تقسیم بندی بر اساس معیارهایی چون سن، طرق پیشگیری، عمومیت و اختصاصی بودن و سایر معیارهای دیگری شکل گرفته اند. در این گفتار به اختصار انواع تقسیم بندی مورد بررسی قرار می گیرد.
دانشمندان علوم اجتماعی و جرم شناسی، پیشگیری از جرم را به انواع مختلفی تقسیم کرده اند. اما با وجود اختلاف نظرها، اغلب اندیشمندان در تقسیم بندی بر پیشگیری کیفری و غیر کیفری اتفاق نظر دارند. در پیشگیری کیفری با تکیه بر اثرات اعمال کیفری، اجرای سریع و حتمی آن سعی می نمایند که بر افکار عمومی جامعه تاثیر گذارند تا از ارتکاب جرایم پیشگیری شود. اما در پیشگیری غیر کیفری بعلت اینکه در پیشگیری کیفری (رسمی، دولتی) اثرات محدودتری در پیشگیری داشته است جرم شناسان و صاحب نظران برای پیشگیری از جرایم، فعالیت های خود را بر منابع غیر رســمی و غیر متمرکز کرده اند. به طور کـــلی
پیشگیری غیر کیفری دارای ویژگی های زیر است:

• قبل از ارتکاب جرم پیش بینی و تدارک شده باشد.

• ناظر بر شرایط و عوامل نوعی جرم باشد و به اتفاق و فرد خاصی بستگی نداشته باشد.

• از آنجا که این اقدامات قبل از وقوع جرم، مورد استفاده قرار می گیرد، باید فاقد خصیصه کیفری و قهر آمیز باشد.

• عدم توجه به هر یک از اقدامات پیشگیرانه، زنگ خطر و هشداری است که خبر از وقوع جرایم در آینده دارد.

اکنون به اختصار به تعدادی از تقسیم بندی های پیشگیری از جرم می پردازیم :
۴-۱-۲-۱- پیشگیری های متداول

• پیشگیری از بزهکاری اطفال و پیشگیری عمومی که قدیمی ترین نوع پیشگیری بوده و بر اساس معیار سن می باشد. طبق این تقسیم، در مورد اطفال و جوانان بزهکار باید از تدابیر پرورشی و بازپروی استفاده کرد ؛ حال آن که در مورد بزهکاری عمومی (بزهکاران بزرگسال) باید از تدابیر ارعاب انگیزه و اقدامات تهدید آمیز نظیر مجازات استفاده کرد. طبق این تقسیم بندی پلیس و نمودهای خارجی آن به عنوان یکی از ارکان نظام کیفری نقش مهمی در پیشگیری از جرایم را ایفا می نمایند.

• پیشگیری عمومی و اختصاصی که در پیشگیری عمومی اقدام علیه عوامل بزهکاری عمومی مورد توجه است و بدیهی است نهادهای مردمی و خود مردم از جمله خانواده، مدرسه، محله و غیره در این نوع پیشگیری نقش عمده ای دارند. حال آنکه پیشگیری اختصاصی شامل اقداماتی است که برای یک جرم خاص به کار می رود.

• پیشگیری انفعالی و پیشگیری فعال از دیگر تقسیم بندی هاست. در نوع انفعالی هشدار دادن و اخطار کردن به جامعه برای جلوگیری از قربانی شدن و بزه دیدگی مورد نظر است و در نوع فعال عملاً برای اجتناب از وقوع جرم اقدامات مثبتی انجام می پذیرد.

• پیشگیری اولیه شامل اقداماتی می شود که جهت گیری آن بر هم زدن اوضاع و احوال جرم زا در محیط فیزیکی و اجتماعی است. پیشگیری ثانویه یا سطح دوم عبارت است از مداخـــــله در حالت های خطرناک و وضعیت هایی که در آستانه وقوع جرم قرار دارند و نهایتاً پیشگیری سطح سوم که برای مهار آثار انفجار و بحران حالت خطرناک باید اعمال شود یعنی زمانی که جرم محقق و حالت خطرناک به حالت مجرم تبدیل شده است. از این سه سطح، گونه اول و دوم در جرم شـناسی پیشـگیرانه مـطرح می شـوند و نوع سـوم مربـوط به جرم شنـاسی بالـینی اسـت. ( خلعتبری و دیگران ۱۳۸۴، ۱۹۸)

۴-۱-۲-۲- پیشگیری های جدید

نمودار ۱-۳ وضعیت جسمی مجرمین
همان گونه که مشاهده می شود بعد از افرادی که دارای بدن معمولی بوده کشیده تنان یا لاغر اندامان بیشترین فراوانی را در بین نمونه ها برخوردار می باشند. بنابراین چنانچه بتوان نظریات تیپ شناسی را در حال حاضر از نظر علمی معتبر دانست یافته ها، وجود رابطه میان تیپ بدنی کشیده تن و ارتکاب سرقت را به نوعی نشان می دهد آن گونه که در تقسیم بندی کرچمر تیپ بدنی کشیده تن دارای آمار بزهکاری بیشتری نسبت به دیگر تیپ ها داشته و به ویژه گرایش به جرایم مالی از جمله سرقت را از خودشان نشان می دهد.
وضعیت سلامتی انسان واکنشی متناسب با ساختار شخصیتی وی و ناشی از تاثیرات عوامل دورنی و محیط بیرونی می باشد به عبارت دیگر انسان موجودی است متاثر از سه عنصر جسم و روان و اجتماع؛ و رفتارها و هنجارهای او تبلور این عناصر است. بنابراین پدیده بزهکاری به مثابه یک عمل انسانی معلول عللی است که ریشه های آن در شخصیت روانی، ویژگی های جسمی و یا در محیط زندگی افراد باید جستجو گردد. تعدد سرچشمه عوامل ناسازگاری و بزهکاری باعث شده است که از قدیم الایام تا کنون هر محقق با اقتضای تخصص و دید علمی و اعتقادی خود بزهکاری را معلول یکی از عناصر فوق بداند گروهی عوامل مرتبط با شخصیت بزهکار اعم از روانی و زیستی را موجب بزهکاری دانسته و معتقدند که ویژگیهای روانی مانند پریشانی های عاطفی، اختلالات روحی، کند ذهنی، کژخویی و خصوصیات جسمی، اختلالات در دستگاههای مختلف بدن، امراض، نقص عضو، نقص در اختلالات کروموزمی علت اصلی بزهکاری بوده و در صـورت وجـود چنین عـدم تعادلی در جسـم یا روان فرد، احتـمال سقوط وی بسوی بزهکاری وجود
خواهد داشت. (نجفی توانا ۱۳۹۰، ۱۴۵)
اصولاً امروزه از توصیف های زیست شناسی در خصوص پدیده جنایی به صورت کامل روگردان نشده و گاه و بیگاه این توصیف ها در قالب های متفاوت و نگارش های جدید آشکار می شود. لذا در کنار توجه به ساختمان و تیپ بدنی مجرمان، سلامت یا نقیصه های جسم و روان آن ها مورد توجه و مبنا و کانون تحلیل برخی نظریات قرار گرفته است. بر مبنای این توجه جرم شناسان به این جنبه وجودی افراد، سلامت یا بیماری جسمی و روانی و نیز نقص عضو نمونه های آماری مورد سنجش قرار گرفته تا وضعیت آن ها در این زمینه بررسی و رابطه آن با جرم تبیین شود.
۱-۱-۲-۱- وضعیت جسمانی
آن گونه که از قدیم بیان می شده، تا حدی که به مثابه ضرب المثل در بسیاری از فرهنگ ها تلقی می شود عقل در بدن سالم است. بنابراین سلامت بدن مبنای تعادل عقلی و روحی و بازدارنده از بسیاری از ناهنجاری ها می باشد. در سنجش به عمل آمده در این تحقیق مراد از بیماری بیان شده در مقابل سلامت جسمانی هرگونه بیماری جسمی است که فرد از وجود آن در خود رنج برده و این بیماری در دسته بیماریهای مزمن جسمی شناخته شده است همانند بیماری کلیوی، قند خون، کمردرد، رماتیسم و غیره
در کنار این گونه از دردمندی جسمانی وضعیت نقص عضو افراد نیز مورد سنجش قرار گرفته است که فقط یک نفر از یکصد نفر مورد آزمایش دارای نقص عضو و یک نفر دارای بیماری روماتیسم بوده اند. بنابر آمار به دست آمده ۹۸ درصد از افراد مورد نظر از لحاظ جسمی سالم و ۲ درصد دارای بیماری جسمی بوده اند. آنچه باید بدان توجه شود میانگین سنی افراد نمونه می باشد. همان گونه که قبلاً در جداول مربوط به سن نشان داده شد، بیشتر این افراد بین ۲۶ تا ۳۰ سال (یعنی ۴۰ درصد از کل) قرار داشتند و این سن به نوعی سن سلامت و نشاط جسمانی فرد محسوب می شود.
۱-۱-۲-۲- وضعیت روانی
وجود رابطه میان بیماری روانی و بزهکاری از ابتدا مورد بحث و تبادل نظر محققان و جرم شناســان
بوده است تا جایی که تجزیه و تحلیل این مبانی، برخی از جرم شناسان را به سوی تحلیل روانکاوی رفتار جنایی سوق داده است. در نگاه این گروه از مولفان برخی بیماری های روانی خود می تواند علت ارتکاب جرم از سوی مجرمان باشد.
آمار به دست آمده در میان نمون ها نشان دهنده وجود ۱ نفر دارای بیماری روانی و عصبی از میان یکصد نفر است. اظهار نظر در خصوص رابطه مستقیم بین بیماری روانی در شخص و ارتکاب سرقت بسیار
دشوار است، لاکن در این حد می توان گفت قطعاً داشتن سابقه بیماری روانی می تواند تصمیم گیری فرد را
را دچار اختلال نماید[۳۲].
نمودار شماره ۱-۴ وضعیت جسمی و سلامت مجرمین
۱-۱-۳- میزان تحصیلات
اگر چه نداشتن سواد نمی تواند عامل مستقیم در ارتکاب بزه باشد، ولی سواد و آموزش نقش موثر و تعیین کننده ای در پیشگیری از وقوع جرم دارد.
به دلیل فراوانی علم در پرورش شخصیت فرد وضعیت تحصیلی نمونه های آماری در نمودار ۱-۵ نشان داده می شود.
نمودار ۱-۵ وضعیت تحصیلات مجرمین
با نگاه به آمار به دست آمده در مورد سطح تحصیلات نمونه های آماری این حقیقت تلخ نمــایان می شود که ۳۵ درصد نمونه های بی سواد محسوب می شوند. (با توجه به این که سواد خواند و نوشتن به جهت عدم ارتقاء قوه درک و شعور فرد سواد به حساب نمی آید)
همچنین بررسی و مطالعه پرونده ۲۰۰ تن از متهمین سرقت که نتایج آن در جدول شماره ۱-۶ آمده نشان می دهد که ۵/۱۰ درصد متهمین در اظهارات خود بیان داشته اند که فاقد سواد می باشند.

۱-۲- وضعیت خانوادگی
خانواده شخص را در طول زندگی می توان به خانواده اصلی (پدری) و خانواده شخصی تقسیم نموده که هر کدام وضعیت و اثر خاص به خود را دارد.
۱-۲-۱- خانواده اصلی (پدری)
خانواده اصلی نقش اساسی در شگل گیری شخصیت بزهکار ایفا می کند. پژوهشهای متعدد ثابــــت
کرده اند وقتی که فسادی موجب بروز اختلال در عمل طبیعی خانواده نسبت به طفل شود، در غالب موارد و پس از مدتی شاهد بروز بزهکاری خواهیم بود. نفوذ خانواده اصلی در شکل گیری شخصیت کودک بزهکار به دو نحو مختلف مستقیم یا غیر مستقیم صورت می گیرد.
نفوذ مستقیم از میان تمام نفوذهای خارجی که گرایش به تقلید را در کودک تجریه می کند، نفوذ کانون خانوادگی زیادتر و قوی تر از همه است. همچنین خانواده هنگامی که والدین بزهکار یا فاقد اخلاق هستند تاثیری جرم زا و مستقیم روی اطفال اعمال می کند. به نحوی دقیق تر، به نظر می رسد که این نفوذ اصولاً از دو منبع ناشی می شود: یکی یادگیری خشونت در خلال خشونت های داخل خانواده و دیگری اکتساب از راه تقلید بزهکار از سبک زندگی والدین یا یکی از آن دو پدیده را با این نظر تبیین می کنند که به دلیل عدم تطابق بین قانون اخلاقی که به طفل تعلیم داده شده و ارزشهای حمایت شده حقوق کیفری، تعارضی ایجاد می شود که انطباق با جامعه را مختل می سازد و در مورد بروز بحران به وسیله فرد تربیت شده در چنین شرایطی، قاعده رفتار محیط ابتدایی گرایش به تحمیل خود بر قاعده اخلاقی دارد که قانون کیفری برای آن ضمانت اجرا تعیین کرده است[۳۳].
نفوذ غیرمستقیم، تعداد بزهکارانی که شکل گیری ضد اجتماعی مشخصی در خانواده اصلی خـود یافته اند اندک است. در بیشتر موارد نفوذ جرم زدایی خانواده اصلی به نحوی غیر مستقیم بر کودک اعمال می شود در واقع در کانون خانوادگی است که در سالهای نخست زندگی ساختار شخصیت کودک شـکل می گیرد و والدین نقش اساسی به خصوص در شکل گیری وجدان اخلاقی («فراخود یا من برتر» روان کاوی) و رشد استعدادهای عاطفی کودک ایفا می کنند. (گسن ۱۳۸۸، ۱۸۴)
از آنجا می فهمیم که محیط خانوادگی اگر اخلاقاً سالم باشد مع ذلک می تواند تاثیر قاطعی در شکل گیری شخصیت نوجوان بزهکار داشته باشد آن در صورتی است که خانواده حداقل محّبت و تربیت لازم برای اجتماعی شدن بهنجار را به کودک ندهد.
خلاصه خانواده می تواند در فرضهای زیر موجبات بدبختی کودک را فراهم سازد:

1. رها کردن کودک از زمان ولادت و عدم مراقبتهای مستمر (از آنجا اهمـیت فرزند خواندگی به مشابه

یک نهاد پیشگیری از بزهکاری آشکار می شود)؛

1. جدایی مادر از کودک بر اثر قوه قهریه؛

1. غیبت پدر در زمانی که قدرت او باید قدرت مادر را تعدیل کند؛

1. نفاق بین والدین که به حد وخامت گراییده باشد؛