چکیده

در این پایان نامه تلاش شده است تا به داوطلبان آزمون ریاضی و فنی در رتبه بندی «رشته دانشگاه»های تحصیلی پیش رویشان کمک شود. این پایان نامه به دنبال ارائه یک الگوریتم جهت شناسایی علایق کاربر و رتبه بندی گزینه های وی می باشد. به اختصار می توان گفت که در انتخاب رشته دانشگاه, مثلا «مدیریت دانشگاه شهید بهشتی» ما با انتخاب دو مقوله رشته تحصیلی و دانشگاه مورد نظر مواجهیم. بنابراین با عنایت به این موضوع که داوطلب نیازمند مرتب سازی توامان دانشگاهها و رشته های تحصیلی است، نگارنده تلاش نموده است تا الگوریتمی ارائه نماید که به کمک روشهای تصمیم گیری چند معیاره به شناسایی معیارهای انتخاب رشته و معیارهای انتخاب دانشگاه و محاسبه وزن آنها برای کاربر بپردازد. اگرچه همچنانکه از عنوان پایان نامه پیدا است در این نوشته بنابر ارائه الگوریتم است و اطلاعات ورودی این الگوریتم در واقع خود، خروجی پایان نامه های متعدد آماری می تواند باشد. با این همه سعی شده است تا با تهیه پرسشنامه هایی به صورت پیمایشی در خصوص رتبه بندی معیارها اقدام گردد. لازم بذکر است که دو برنامه رایانه ای به زبان پاسکال و در محیط اکسل با استفاده از این الگوریتم نوشته شده است.

در رتبه بندی دانشگاهها به معیارهای اعتبار علمی دانشگاه، فاصله جغرافیایی از محل زندگی کاربر، اشتراکات فرهنگی و زبانی کاربر با محیط اجتماعی شهری که دانشگاه در آن واقع است، ظرفیتهای اجتماعی دانشگاه و شهر مزبور، وضعیت آب و هوای محل تحصیل و نهایتا دلایل شخصی کاربر جهت ترجیح یک دانشگاه توجه شده است. همچنین در رتبه بندی رشته ها معیارهای علاقه کاربر به رشته ها، بازار کار رشته ها، شانس ادامه تحصیل در هر رشته، متوسط رضایت شغلی و دریافتهای ریالی فارغ التحصیلان سطح بالای رشته ها، استعداد کاربر در رشته های مختلف با توجه به سطح نمره وی در دروس مختلف و نهایتا پرستیژ و جایگاه اجتماعی هر رشته از نگاه مردم مد نظر قرار گرفته است. نگارنده امیدوار است نرم افزار تهیه شده براساس این الگوریتم بتواند به انبوه متقاضیان شرکت درآزمون ریاضی و فنی در زمان محدود چند روزه انتخاب رشته حداقل یک طرح ابتدایی ورتبه بندی اولیه ارائه نماید.

کلیدواژه ها : تصمیم گیری چند معیاره، تحلیل سلسله مراتبی، رشته دانشگاه، علاقه، کیفیت اشتغال، جایگاه اجتماعی، استعداد، شانس ادامه تحصیل، اعتبار علمی، بعد جغرافیایی، اشتراکات فرهنگی، ظرفیتهای اجتماعی، شرایط اقلیمی

مقدمه

روانشناسان بر این عقیده هستند که هر فردی ذاتاً قابلیت مقایسه دو گزینه و یا رتبه بندی گزینه ها را بطور هم زمان نسبت به یک ایده­ال ذهنی دارا می باشد. مقایسه یک نتیجه بر اساس یک معیار نسبت به نتایج ممکن دیگر و یا با نگاه کردن به یک ایده­ال شناخته شده واقعی و یا ذهنی یعنی توصیفی و یا دستوری صورت می گیرد . از آنجائی که ذهن نیازمند به تجربه برای خلق ایده­الهاست، مقایسات بایستی مقدم بر رتبه بندی باشد. چرا که ایده­ال­ها تنها از طریق تجربه ایجاد می شوند. بنابراین انجام مقایسات اساسی و ذاتی است، بعلاوه رتبه بندی گزینه ها با توجه به یک ایده­ال نیازمند ایجاد شدت یا سطوحی برای بیان نزدیکی هر گزینه به ایده­ال می باشد.

در رتبه بندی گزینه ها نسبت به یک ایده ال، هر گزینه با توجه به تخصیص مقداری کمی به هر معیار ارزیابی می گردد. در این حالت گزینه های دیگر، چه مرتبط و چه غیر مرتبط در تصمیم گیری، تاثیری در رتبه بندی آنها نخواهند داشت. این نوع رتبه بندی گزینه ها نسبت به یک ایده­ال (بعنوان یک نقطه مرجع) را اندازه گیری مطلق می نامیم.

بر خلاف رتبه بندی گزینه ها نسبت به یک ایده­ال، مقایسه گزینه ها نیازمند مقایسه مستقیم و یا غیر مستقیم هر گزینه با گزینه های دیگر است. در این حالت یک گزینه که روی یک ویژگی ضعیف است، وقتی که با گزینه های ضعیف تر روی آن ویژگی مقایسه می شود می تواند دارای اولویت نسبتاً بالائی باشد ولی در مقایسه با ویژگی های دیگر هر چند که به طور ایده­ال خوب است ولی می تواند دارای اولویت پائین تری باشد. به این ترتیب رتبه نهائی هر گزینه بستگی به کیفیت گزینه­هائی دارد که با آنها مقایسه می شود. در مقایسه گزینه­ها، معروف به اندازه گیری نسبی، اولویت هر گزینه نه تنها متاثر از تعداد گزینه­ها است بلکه بستگی به تعداد گزینه­های مشابه نیز دارد.

روش­های تصمیم­گیری چند معیاره به دو دسته تقسیم می­شوند. مدل­های تصمیم­گیری چند هدفه ((MODM که در آن اولویت­ بندی بر اساس اندازه­گیری مطلق با توجه به گزینه ایده­ال صورت گیرد، و مدل­های تصمیم­گیری چند شاخصه MADM که گزینه ها نسبت به یکدیگر و بر اساس اندازه­گیری نسبی اولویت بندی می­شوند. درمجموعه حاضر با توجه به اینکه محتوای پایان نامه همانطور که در قسمت (2-7) توضیح داده خواهد شد مرتبط با مدل­های تصمیم­گیری چند شاخصه MADM است به ذکر انواع مدلهای MODM اکتفا نموده و درخصوص مدلهای MADM توضیح داده خواهد شد. تصمیم گیری چند هدفه شامل برنامه ریزی هدف، روش مطلوبیت چندگانه و روش تحلیل پوششی داده ها است. در بخش تصمیم گیری چند شاخصه روش مجموع ساده وزین، روش TOPSIS  و در انتها روش AHP یا فرایند تحلیل سلسله مراتبی به عنوان موضوع اصلی این پایان نامه به اختصار توضیح داده می شوند.

 برای دانلود متن کامل پایان نامه اینجا کلیک کنید.