در حالی که ارزش افزوده بازار تأثیر اقدامهای مدیریت را از زمان شروع فعالیت شرکت اندازهگیری میکند، ارزش افزوده اقتصادی بر اثربخشی مدیریت در یکسال معین تاکید دارد. ارزش افزوده اقتصادی شاخص بنیادین برای اندازهگیری عملکرد و ارزش شرکت بوده و نشان دهنده برآورد سود اقتصادی واقعی یک شرکت در طی سال بوده و از حاصل ضرب تفاوت بین نرخ بازده ® و نرخ هزینه سرمایه © در مبلغ سرمایه (خالص ارزش دفتری دارایی) بدست میآید.
(۲-۵)
مبلغ سرمایه × (نرخ هزینه سرمایه – نرخ بازده سرمایه)= ارزش افزوده اقتصادی

 

۲-۵-۴-۲-۲ ارزش افزوده بازار (MVA)

 

هدف اولیه بیشتر شرکتها افزایش ثروت سهامداران است. بدیهی است که این هدف منافع سهامداران را تامین میکند. همچنین این هدف برای اطمینان از تخصیص منابع کمیاب به طور کارا کمک میکند. ثروت سهامداران از طریق به حداکثر نمودن تفاوت بین ارزش بازار سهام شرکت و مقدار سرمایه تامین شده توسط سهامداران به حداکثر میرسد. این تفاوت، ارزش افزوده بازار نامیده میشود. ارزش افزوده بازار نشان دهنده این موضوع است که چگونه شرکت به طور موفقیت آمیزی سرمایه اش را بکار گرفته و فرصتهای سودآور آتی را پیش بینی و برنامهریزی کرده است. ارزش افزوده بازار میتواند از رابطه زیر بدست آید:
(۲-۶)
ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام– (قیمت بازار هر سهم ) تعداد سهام منتشره شده)MVA=
گاهی اوقات MVA به عنوان کل ارزش بازار شرکت منهای کل مقادیر سرمایه عرضه شده توسط سرمایهگذاران تعریف میشود. برای اکثر شرکتها منابع تامین مالی شامل سهام عادی، بدهیها و سهام ممتاز میباشد. لذا میتوان کل مقدار سرمایه عرضه شده توسط سرمایه گذاران را مستقیماً از ارزش ارائه شده در صورتهای مالی محاسبه نمود. کل ارزش بازار یک شرکت مجموع ارزش بازار سهام شرکت در دسترس میباشد ولیکن محاسبه ارزش بازار بدهی به سادگی امکان پذیر نمیباشد. از این رو بیشتر تحلیلگران ارزش بدهی گزارش شده در صورتهای مالی یا ارزش دفتری بدهی ها را به عنوان برآورد ارزش بازار آن به کار میبرند. بنابراین به شرط تساوی ارزش بازار بدهی با ارزش دفتری آن، نتیجه هر دو روش فوق یکسان خواهد بود:
(۲-۷) ارزش دفتری بدهی + ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام= سرمایه عرضه شده سرمایه گذاران
سرمایه عرضه شده توسط سرمایه گذاران – (ارزش بازار بدهی + ارزش بازار سهام) MVA=
هدف اولیه و اصلی هر واحد انتفاعی به حداکثر رساندن MVA است. از آنجا که ارزش فعلی EVA های آتی مبنای ارزیابی و ارزشگذاری شرکت در بازار میباشد. لذا میتوان MVA را بشرح زیر محاسبه نمود:
(۲-۸)
در صورتی که EVA های آتی مثبت باشد، سهام شرکت در بازار به صرف فروخته خواهد شد و اما اگر EVA های آتی منفی باشد، سهام شرکت در بازار به مبلغی کمتر از ارزش دفتری (به کسر) فروخته میشود. در حقیقت با تغییر ارزش افزوده اقتصادی، ارزش افزوده بازار نیز تغییر مییابد. اگر تغییر درEVA مثبت باشد، ارزیابی بازار نیز مثبت خواهد بود. (جهانخانی، ۱۳۷۴)

 

۲-۵-۴-۲-۳ ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده (REVA)

 

به منظور محاسبه ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده لازم است به جای ارزش دفتری خالص داراییهای شرکت از ارزش بازار آن استفاده شود. بر این اساس شکل تعدیل شدهای از EVA بنام REVA بدست میآید که بصورت زیر قابل محاسبه است:
(۲-۹)
منظور از ارزش بازار خالص دارائیها، ارزش بازار سهام عادی و ممتاز شرکت بعلاوه ارزش دفتری بدهیهای آن میباشد. با وجود آنکه EVA از اطلاعات قابل اتکاءتری استفاده میکند ولی این اطلاعات لزوماً اطلاعات مربوطی نیستند. در حالی که در روش REVA به جای تأکید بر قابلیت اتکاء اطلاعات (ارزش دفتری دارائیها) به مربوط بودن اطلاعات (ارزش روز دارائیها) تأکید شده است و با توجه به اینکه برای محاسبه بازده از مبلغ سود خالص سال جاری استفاده میشود و اطلاعات سود خالص نیز (مثل بهای تمام شده کالای فروش رفته و مبلغ فروش) عمدتاً مربوط به دوره جاری هستند. بنابراین در نظر گرفتن ارزش روز دارائیها در مخرج کسر محاسبۀ بازده، مطلوبتر بنظر میرسد.
معیارهای استفاده شده جهت ارزیابی عملکرد نباید در ازای روشها و انتخابهای حسابداری حساس باشد، بلکه اصولاً معیارهای مزبور باید توان ارزیابی تصمیمات مدیریت را دارا بوده و ریسک تصمیمات سرمایهگذاری را مورد توجه قرار دهد.در عین حال این معیارها نباید مدیران را به لحاظ قرار گرفتن در موقعیتهایی که خارج از کنترل و اراده آنها بوده، جریمه کرده یا مقصر نشان دهد (داموداران [۲۳]، ۲۰۰۲) با وجود آنکه معیارهای بیان شده در فوق از جمله معمولترین معیارهای حسابداری سنجش عملکرد میباشد، اما برخی از محققین از معیارهای حسابداری دیگری نیز نظیر نسبت فروش به دارائیها (یا میسری ، ۲۰۰۲) و بازده فروش (بوبکری، ۲۰۰۴) در مطالعات خود استفاده کردهاند.

 

۲-۶ سود؛ مفاهیم، تفاوت هاد، تئوری ها

 

یکی از مهمترین منابع اطلاعاتی برای ارزیابی عملکرد واحد اقتصادی سود است که شاخص مناسبی برای تصمیمات سرمایهگذاران به حساب میآید. به رغم کاربردهای وسیعی که برای مفهوم سود ارائه شده ولی بر سر تعریف جامعی از آن توافق کامل وجود ندارد.

 

۲-۶-۱ مفهوم سود و کاربردهای آن

 

مفهوم سود از جمله مفاهیم کاربردی در یک واحد اقتصادی است. از این رو، با توجه به اهداف مختلف استفاده کنندگان، تعاریف و روشهای اندازهگیری متفاوتی برای آن ارائه شده است. بکارگیری سود برای اهداف خاصی ه

 

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید.

مچون معیار سنجش کارایی مدیریت، معیار پیش بینی عملکرد آتی شرکت و یا سود تقسیمی در آینده، معیار سنجش میزان موفقیتهای شرکت، مبنای تعیین مالیات، مبنای تدوین مقررات شرکت جهت تأمین منافع عموم مردم و سرانجام معیار ارزیابی و قضاوت درباره چگونگی تخصیص منابع توسط اقتصاددانان برای سود قابل ترسیم است (کلاید، ۲۰۰۷)
با توجه به اهداف استفاده کنندگان سود میتوان سه رویکرد ساختاری، تفسیری و رفتاری را مورد توجه قرار داد.

 

۲-۶-۱-۱ مفهوم سود از دیدگاه ساختاری:

 

در این دیدگاه، عرف، سنت و مقررات، اموری معقول، منطقی و با هم سازگار به شمار میآیند که بر پایه مفروضات، مفاهیم و اصولی که حسابداران در عمل به آنها رسیده و ارائه کردهاند قرار میگیرند. ولی، مفاهیم یا اصولی مانند تحقق بخشیدن به یک رویداد مالی، تطابق، روش تعهدی و روشهای تخصیص هزینهها را میتوان فقط از دیدگاه مقررات خاص تعریف کرد، زیرا نمیتوان نسخه دومی از آنها را در دنیای واقعی مشاهده نمود.( پارسائیان به نقل از هندریکسن، ۱۳۸۵؛۳۸۰)

 

۲-۶-۱-۲ مفهوم سود از دیدگاه تفسیری:

 

در این دیدگاه برای ارائه تعریفی از سود بر دو مفهوم اقتصادی تغییر میزان رفاه و حداکثرسازی سود تکیه میشود.
هیئت استانداردهای حسابداری مالی نیز به صورت تلویحی به این دو مفهوم در قالب «حفظ سرمایه» و « به حداکثر رساندن سود» اشاره کرده است. حفظ سرمایه یکی از اصلیترین مفاهیم سود است، زیرا این مفهوم بر پایهی تئوری اقتصادی قرار دارد.این دیدگاه مبتنی بر تغییرات ارزش فعلی وجوه نقد مورد انتظار است؛ ولی قیمت فعلی بازار و گزینههای مشابه را نیز میتوان از این دیدگاه توجیه کرد و مدعی شد که اقلام مزبور میتوانند جایگزین مناسبی برای ارزش جاری باشند (پارسائیان به نقل از هندریکسن،۱۳۸۵؛۳۴۲)

 

۲-۶-۱-۳ مفهوم سود از دیدگاه رفتاری

 

(عملگرایی): این مفهوم مواردی نظیر فرآیندهای تصمیمگیری سرمایهگذاران و بستانکاران، واکنشهای قیمت اوراق بهادار در برابر گزارش دهی سود، تصمیمات مدیریت در مورد هزینه سرمایه و واکنش مدیران و حسابداران در برابر بازخورد اطلاعات را در بر میگیرد. یکی از ویژگیهای رفتاری این است که میتوان سودهای آتی را پیشبینی نمود. اگر سایر عوامل تأثیرگذار با دقت کامل در نظر گرفته شوند، میتوان با استفاده از سودهای خالص چند دوره، عملیات آینده شرکت را پیشبینی کرد (پارسائیان به نقل از هندریکسن،۱۳۸۵؛۳۴۲)
با این وصف، همهی مفاهیم سود از جنبههای عملی و نظری نمیتواند در ارائه اطلاعات اثرگذار بر سرمایهگذاران و دیگران معقول باشد. به عبارت دیگر، از دیدگاه دنیای واقعی فاقد تفسیر لازم هستند و یا نمیتوانند بر تصمیمات سرمایهگذاران و دیگران اثرگذار باشند. زیرا فاقد هر گونه ویژگی رفتاری هستند.

 

۲-۶-۲ سود حسابداری و نحوه محاسبه آن