نتیجه گیری‏

مهم ترین بحث مرتبط با مبانی نظری برنامه ریزی طرح های شهری و شهرسازی ساختار و نظام ‏تصمیم گیری و مشروعیتی است که برنامه ریزان و مدیران شهری برای اعمال تغییرات و ‏مداخله در فضاهای شهری دارند. از سوی دیگر باید به این نکته توجه شود که مبنای نظری ‏این تغییرات و مداخلات خود بخش مهمی از مبانی نظری شهرسازی را تشکیل می دهند.
‏ حال می توان به این نکته توجه نمود که هم طرح های جامع و تفصیلی و هم طرح های پیشنهادی بعنوان جانشین آنها بدنبال ارتقاء محیط زیست انسان برای فراهم نمودن بهترین ‏شرایط برای زیست شهرنشینان بوده است. حتی تغییرات اعمال شده در طرح های جامع نیز، ضمنآ، مبتنی بر تحولات فکری بوده که در این عرصه حاصل شده است.
فصل چهارم
‏ارزیابی طرح ها و مدیریت توسعه شهری در ایران

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت zusa.ir مراجعه نمایید.

‏در این فصل به تاریخ اجمالی تحولات شهرسازی در ایران می پردازیم ؛ چرا که باید فضایی را درک کنیم که شهرسازی در ایران در آن قرار دارد . شاید مهم ترین این موضوع آنست که برنامه ریزی های شهری دنباله تاریخی و طبیعی شهرسازی در ایران نبودند. به ‏عنوان مثال حتی در زمان مطرح شدن طرح های جامع و تفصیلی سعی نشد که شرایط خاص داخلی ایران نیز برای پذیرش و بکارگیری آنها مد نظر قرار بگیرد.
‏توصیف و معرفی برنامه توسعه شهری تحت عنوان برنامه یا طرح ساختاری – راهبردی، به عنوان جانشین مناسبی برای برنامه های ناکارآمد جامع – تفصیلی در ایران، نمی تواند ‏کامل باشد، مگر اشاره ای، هرچند اجمالی، در مورد تاریخ تحول بردمه ریزی شه ی در ایران ‏هم مطرح گردد. بنابراین در دنباله این مقدمه این موضوع مورد بحث قرار گرفته است.

‏ در تقسیم بندی سیر تحول برنامه ریزی طرح های شهری در ایران، دوره های چهارگانه ای در توصیف فرایند شکل گیری آن به صورت زیر پیشنهاد شده اند (بنکدار و دیگران 1386؛ براتی و دیگران 1388)
دوره اول: دوره آشنایی با شهرنشینی جدید در اروپا ، از اواسط دولت قاجار تا اواسط ‏دولت پهلوی اول، (1310) را در بر می گیرد. اولین تحولات مدیریتی‏کالبدی در شهرهای بزرگ ایران، مانند تصویب اولین قانون شهرداری ها در سال 1286، ‏بلوارسازی، خیابان کشی، کوشک سازی، احداث پارک و غیره دراین د‏وره به وقوع می پیوند‏. به ویژه شهر تهران به عنوان پایتخت کشور ، در دوره حکومت ناصرالدین شاه قاجار ، با تقلید ‏از الگوی پاریس و دیوار آن، رو به توسعه و نوسازی می گدارد. نقطه اوج این دوران تصویب قانون بلدیه و به دنبال آن تشکیل سازمان بلدیه و انجمن شهر بوده که مداخلات در برنامه ریزی و مدیریت شهری بر عهده بخش عمومی گذارده می شود(مرادی 1384،بنکدار ودیگران 1386)
‏دوره دوم: این دوره با اولین اقدامات مدرن در شهرسازی مقارن می گردد ( 1310-1345) ‏احداث و توسعه معابر و خیابان ها در آبان ماه 1312 جنبه قانونی به خود می گیرد. در ‏تیرماه 1320 ‏قانون اصلاحیه ای تحت عنوان قانون توسعه معابر تهیه گردید؛ ولی به دلیل ‏شروع جنگ جهانی دوم مسکوت ماند. بعد از تثبیت دولت پهلوی دوم، پس از کودتای ٢٨ ‏مرداد 1332، لایحه قانونی تملک زمین برای اجرای طرح های توسعه شهری و اقدامات ‏عمرانی از قبیل احداث تاسیسات شهری و تجدید بنای محلات قدیمی در نحوه تصرف ‏زمین در سال ١٣٣٩ ‏به تصویب رسید. قانون یاد شده به شکلی جامع تر و تحت عنوان ‏طرح های گذربندی و شبکه بندی شهرها مطرح و به مدد گروه صلح، که از کشورهای غربی ‏دعوت شده بودند، برای اکثر شهرهای کشور طرح گذر بندی و شبکه بندی تهیه گردید. در‏آن زمان، یک تفکر جامع و همه سو نگر در پس طرح های اجرایی بکارگرفته شده در مقوله ‏توسعه شهری در ایران وجود نداشته و اغلب هدف سیاست مداران و دست اندرکاران، انطباق ‏دادن بافت های شهری برای پذیرش هر چه بیشتر امکانات و تجهیزات حاصل از صنایع و ‏زندگی مدرن در جهان غرب بوده است.
‏دوره سوم: برنامه ها، یا اصطلاحآ، طرح های شهری با عنوانی که هم اکنون در کشور ‏متداول است، ( یعنی طرح های جامع، هادی و تفصیلی )، در ابتدای برنامه سوم، در دوره ‏حکومت یهلوی دوم، شکل می گیرد و دوره زمانی بین سال های ١٣٣۵ ‏تا زمان حاضر را ‏شامل می شود. بندر لنگه اولین شهری است که برای آن طرح جامع تهیه می گردد و متعاقبآ ‏بسیاری از شهرهای ایران در این دوره دارای طرح جامع می شوند. از جمله آن ها می توان به ‏تهران، تبریز، رشت، اصفهان و بندرعباس اشاره کرد.
‏ در دنباله این تحولات قانون اصلاح پاره ای از مواد و الحاق چند ماده به قانون ‏شهرداری ها در اسفندماه 1345به تصویب می رسد. قانون نوسازی و عمران شهری نیز در‏سال ١٣4٧ ‏تصویب شده و طی آن مقرراتی در مورد ضوابط نوسازی شهری وضع می گردد. تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در اسفند ماه ١٣۵١ ‏، و همینطور تعیین ‏حدود و حریم نظارت بر فعالیت ها و ساخت و سازها در شهرها نیز از جمله اقداماتی است ‏که در این دوره شکل می گیرد و عملی می شود. (بنکدار و دیگران).
‏ با تدوین و ابلاغ قرارداد تیپ 12 از جانب سازمان برنامه و بودجه، تهیه طرح های شهری‏(جامع و تفصیلی) دارای قرارداد و شرح خدمات یکسان می شود. در سال 1352، قانون نظارت بر گسترش شهر تهران و در سال 1353، قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به ‏وزارت مسکن و شهرسازی به تصویب رسید که در قانون اخیر از طرح های جامع، تفصیلی و ‏هادی شهری و همینطور برای نخستین بار، طرح جامع، یا برنامه آمایش سرزمین تعاریف ‏کاملی ارائه و مقررات کلی احداث بناهای شهری در خارج از محدوده قانونی و حریم شهرها تعیین شده است. در سال ١٣۵۵ ‏آئین نامه اجرایی مربوط به استفاده از اراضی و احداث بنا و تاسیسات در خارج از محدوده قانونی و حریم شهرها به تصویب می رسد (بنکدار و دیگران).
‏ در نهایت، در برنامه عمرانی پنجم در زمان حکومت پهلوی، دستگاه های دولتی به طور ‏کامل عهده دار تهیه طرح های شهری بر اساس شرح خدمات همسان (تیپ) شدند. تصویب ‏اینگونه طرح ها نیز بصورت کاملا متمرکز انجام می شد. بدین ترتیب طرح های جامع در ‏وزارت مسکن و شهرسازی و طرح های هادی در وزارت کشور بررسی و تصویب گردیدند. ‏بکارگیری این روش ها و جهت گیری ها، بطور طبیعی، باعث شدند که طرح های شهرسازی کاملآ بصورت شهرسازی آمرانه، و با روش از بالا به پایین، به مرحله اجرا درآ یند (مهدیزاده و ‏دیگران 1385). این شرایط تا زمان وقوع انقلاب اسلامی در ایران ادامه یافت.

1. برنامه ها و طرح های توسعه شهری در ایران بعد از انقلاب اسلامی

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

فرم در حال بارگذاری ...

فید نظر برای این مطلب