۳- نگرش [۲۴]
پژوهشگران، نگرش را زمینه رفتار می دانند. نگرش را می توان آمادگی ویژه فرد از نظر روانی در رویارویی با پدیده ها، مسائل، وقایع و بروز عکس العمل توام با هیجان نسبت به آن‏ها دانست. نگرش از واژه لاتین (Attitude) سرچشمه گرفته است و به معنای گرایش در راستای یک کنش می باشد نگرش با واژه هایی همانند گرایش، وجه نظر، شیوه تلقی، وضع روانی، وضع رفتار، بازخورد، شیوه ی اندیشه، باور و رویه مترادف گرفته شده است. نگرش ها در زندگی افراد اهمیت بسزایی دارند تا آن جایی که برخی از صاحبنظران همچون توماس[۲۵]، موضوع اصلی روان شناسی اجتماعی را “نگرش”می دانند و آن را علم مطالعه نگرش افراد تعریف می کنند. (رضایی، جعفر، ۱۳۸۸) بخشی از این اهمیت ناشی از آن است که این صاحبنظران مطالعه نگرش را برای درک رفتار اجتماعی حیاتی می دانند. در پژوهش حاضر منظور از رفتار اجتماعی همان چیزی که تحت عنوان مشارکت جمعی آمده است و ما در پی بررسی نگرش های دانشجویان در ارتباط با روحیه مشارکت جمعی هستیم. بخش دیگری از این اهمیت مبتنی بر این فرض است که نگرش ها تعیین کننده رفتارها هستند و این فرض به طور ضمنی دلالت بر این امر دارد که با تغییر دادن نگرش های افراد می توان رفتارهای آن‏ها را تغییر داد. از فواید دیگری که برای نگرش ذکر شده است، این است که با افزایش نگرش‏های شخص در مورد مسائل مختلف، احتیاج او به تفکر و اخذ تصمیم های تازه کم می شود. و رفتار او نسبت به آن چیز ها عادتی، قالبی، شخصی و قابل پیش بینی می گردد. و در نتیجه زندگی اجتماعی او آسان می گردد. آگاه بودن از نگرش افراد دارای اهمیت زیادی می باشد. که ما در این تحقیق در پی آگاهی از نگرش دانشجویان نسبت به فعالیت های فرهنگی و هنری هستیم. اگر نگرش های افراد را بدانیم، می‏توانیم رفتار آنان را پیش بینی کنیم و بر رفتار آنان کنترل داشته باشیم. مثلا اگر سازمانی از نگرش های افراد خود در باره مسائل مختلف آگاهی درستی داشته باشد بهتر می تواند رفتار آن‏ها را پیش بینی کند. بنابراین ما در این تحقیق در پی آگاهی از نگرش های دانشجویان نسبت به فعالیت های فرهنگی و هنری هستیم تا با استفاده از این آگاهی هایی که نسبت به نگرش آنان بدست می آوریم بتوانیم از نتایج حاصله در فرایند برنامه ریزی فرهنگی جهت غنای این فعالیت ها به نحو احسن سود جوییم. تعاریف متعددی از نگرش ارائه شده است که ما در اینجا به تعدادی از آن‏ها اشاره می کنیم:
-ازدیدگاه اسمیت[۲۶]، نگرش یک پیش آمادگی برای تجربه کردن و برانگیخته شدن برای عمل در یک جهت به شیوه ای قابل پیش بینی است.
-ازدیدگاه کرچ، کراچفیلد، و بالاکی ترکیب شناخت ها، احساس ها و آمادگی برای عمل نسبت به یک چیز معین را نگرش شخص نسبت به آن چیز می گویند.
-کرچ، کراچفیلد، بالاکی[۲۷]، در تعریف دیگری نگرش را نظام با دوامی از ارزشیابی مثبت یا منفی، احساسات عاطفی و تمایل به عمل، مخالفت یا موافقت نسبت به یک موضوع اجتماعی می دانند.
-از نظر راکیج[۲۸]، نگرش سازمان با دوامی از باورهاست که حول یک شی یا موقعیت که فرد را آماده می کند تا به صورتی ترجیحی نسبت به آن واکنش نشان دهد. (کریمی، ۱۳۷۹، به نقل از رضایی، ۱۳۸۱، ص۹۰)
، -آلپورت[۲۹]معتقد است که می توان در تعریف های ظاهرا متفاوت نگرش، فصل های مشترکی پیدا نمود. هرکدام از این تعریف ها به صورتی خصوصیت اصلی نگرش را آمادگی برای پاسخ دادن می دانند. نگرش به جای اینکه علنی و عملی باشد حالت درونی و آمادگی است. یعنی نگرش رفتار نیست بلکه پیش شرط رفتار است. نگرش ممکن است به صورت تمام درجات آمادگی از پنهانی ترین و مسکوت ترین عادات فراموش شده گرفته تا تنش ها و جنبشی که فعالانه تعیین کننده یک رشته رفتارهای در حال ظهور باشد. (کریمی، ۱۳۷۹)
گوردون آلپورت (۱۹۷۳) در بررسی خود درباره نگرش اشاره می کند که نگرش می تواند به عنوان یک گرایش و آمادگی برای پاسخ گویی مطلوب یا نا مطلوب نسبت به اشیاء، اشخاص و مفاهیم یا هر چیز ی تلقی می شود. بنا براین تعریف، فرض های زیر مهم است.
۱-نگرش با رفتار رابطه دارد. شخص بر اساس نگرش خود نسبت به چیزی، این آمادگی را دارد که به گونه‏ای خاص رفتار کند.