– مفاهیم اساسی فناوری اطلاعات و ارتباطات

آشنایی با این مفاهیم در حکم پیش نیاز است. و از آن به منظور ایجاد یک زمینه نظری یاد می شود. کارکنان باید بتوانند کارکردهای عمده محیط های نرم افزاری فهمیده و از جنبه های گوناگون کاربرد استفاده کنند. کارکنان باید بتوانند:

• اجزای اصلی سخت افزار مورد استفاده را تعیین و تشخیص دهند.
• درک درستی از عملکرد اصلی سخت افزاری در عمل داشته باشد.
• انواع تجهیزات جانبی از قبیل مودم‌، فکس، ‌اسکنر، ‌دوربین دیجیتالی و… را تشخیص دهند.
• درک روشن و عملی از ارتباط شبکه های محلی،شبکه های خارجی (مانند اینترنت) و استفاده از پست الکترونیکی داشته باشید.
• فهم درست از کار اصلی محیط نرم افزارهای سیستمی نشان بدهند.
• درک صحیحی از جنبه های کاربردی هر نرم افزار در سیستم را به نمایش بگذارند.
• به طور کلی چگونگی کار رایانه و سیستم عامل آن را بفهمند یاد بگیرند که چگونه رایانه را تحت کنترل خود داشته باشند تا هنگام کارکردن با آن دچار سردرگمی نشوند.

پس باید بتوانند بین اجزای اصلی یک سیستم رایانه ای و اجزای جانبی آن تفاوت قائل شوند هم چنین بدانند که نرم افزار سیستمی چیست و از چگونگی اتصال رایانه به یک شبکه آگاه بوده و یا عملکرد متناظر با چنین شبکه ها  آگاه باشند (تأمینی، ۱۳۸۳،ص۷۶).

۳-۲-۲- نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات

در مفهوم کلاسیک، فناوری مجموع دانش تبلور یافته در ابزار و روش های تولید است. تأثیر فناوری بر رشد از قدیم مورد بحث بوده است که به سه دسته قابل تقسیم هستند. در حالت اول، تأثیر فناوری در قالب کالاهای سرمایه ای تجسم یافته و تحلیل شده که نتیجه آن افزایش بهره وری سرمایه بوده است. در حالت دوم، فناوری بهره وری نیروی کار را فزایش می دهد. در حالت سوم، فناوری بهره وری کل و نه لزوماً بهره وری کار یا سرمایه را افزایش می دهد. (ایمانی و همکاران، ۱۳۹۰، ص ۵۲)

بکارگیرى فناورى اطلاعات و کاربرد آن در سازمان­، موجب تحولات بزرگی در دنیای امروز شده است، که بسیاری از صاحبنظران آن را انقلاب دوم صنعتی نامیده­اند. (اکبری و اسماعیل زاده، ۱۳۹۲، ص ۶)

فن آوری اطلاعات دارای اهمیت حیاتی برای موفقیت استراتژیک سازمان ها است  و یک عامل مهم تمایز بین عملکرد با کیفیت بالا و پایین می باشد. (کالکان و همکاران، ۲۰۱۱، ص ۸۵۶)

تحقیقات نشان می دهند که یکی از مهمترین دلایل تمایز سازمانها از یکدیگر، درجه بکارگیری فناوری اطلاعات توسط آنها در فعالیت های سازمانی است. به عبارتی، سازمان هایی که از فناوری اطلاعات به طور گسترده و بهینه استفاده کرده اند، دارای مزیت رقابتی پایدار هستند و از دیدگاه ذینفعان نسبت به سایر سازمانها از تمایز بیشتری برخوردارند. عدم بهره گیری و تطبیق کم فناوری اطلاعات با نیازهای کاربران اغلب به عنوان مهمترین دلیل شکست در بسیاری از پروژه ها بیان شده است. (برزه کار و همکاران، ۱۳۹۲، ص ۱۲۴-۱۲۳)

عصرالکترونیک ابزار و فنون نیرومندی را در اختیار بشر قرار داده است و گسترش وسایل ارتباط جمعی، شبکه های تلفنی، ماهواره ها و بزرگ راه های اطلاعاتی، تمامی جنبه های زندگی انسان را بیش از پیش به خدمات و تکنولوژیهای اطلاعاتی و ارتباطی متکی کرده است. فناوری اطلاعات و اینترنت، اقتصاد و اوضاع اجتماعی و فرهنگی را به چالش کشیده است. در بسیاری از فعالیتهای خدماتی بویژه در حوزه فرهنگ نیز، مهم ترین تحول تحت تاثیر فناوری نوین ارتباطی، این است که عناصر مشترک فرهنگ های مختلف در حال آمیخته شدن است. (بهاری و همکاران، ۱۳۸۹، ص ۶-۵)

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید

مدیریت فناوری اطلاعات

عموماً منتقدان فناوری، به سه دسته بندی مختلف تقسیم می شوند:^[۱]

• افرادی که فناوری را در هر شکلی، افزایش تسلط انسان بر طبیعت می دانند.
• افرادی که از فناوری های جدید می نالند و آن را شکل خاصی از مذلت، و بی هویتی بشر می دانند.
• سرانجام،‌افرادی که به نظر آنها فناوری بی طرف است و معنادار بودن آن بستگی به استفاده و به کارگیری نوع بشر از آن دارد.

دیدگاه نویسنده به سومین دسته بندی گرایش دارد. به بیان دیگر ارزش های فناوری اطلاعات وارتباطات بستگی به نحوه استفاده انسان از آن دارد به طور طبیعی فناوری بر ارزش های سیاسی و اجتماعی جامعه ای که از آن فناوری استفاده می کند تأثیر می گذارد که به نوبه خود می تواند بر  بهره وری سازمان های آن جامعه نیز مؤثر باشد. به علاوه با فناوری سیستم های خبره، مدیران توانایی انجام کارهای مختلفی را دارند که در گذشته توسط دیگران انجام می شد. برای مثال سیستم های تشخیص خبره می توانند بهره وری تعمیر و نگهداری را افزایش دهند. هر فناوری جدید نیاز به آموزش و تعلیم دارد. سیستم های خبره هم به عنوان یک فناوری جدید از این قاعده مستثنی نیستند. آموزش و تعلیم کلید صنعتی شدن مبتنی بر دانش است. گرچه فناوری سیستم های خبره می تواند از امر آموزش خود نیز سهیم باشد. این فناوری می تواند شیوه های جدید آموزش یادگیری را معرفی کند. (تدین و تهرانی، ۱۳۸۰، ص ۵۲۳-۵۲۱)

فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) از جمله فناوری های نوینی محسوب می شود که فضای سازمانی، صنعتی و پیرامونی ما را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. تا چند دهه پیش تصور اینکه این فناوری تا این حد فضای کسب و کار و زندگی پیرامونی ما را تحت تأثیر قرار دهد، کمی دور از ذهن به نظر می رسید،  اما هم اکنون با گسترش روز افزون این فناوری حتی در جامعه ای مانند ایران که هنوز تا رسیدن به استانداردهای لازم بهره گیری از فناوری اطلاعات فاصله زیادی دارد، مشاهده می کنیم که این فناوری وارد حوزه زندگی روزانه ما شده است و روز به روز تدثیرپذیری ما از این فناوری افزایش پیدا می کند. (ایمانی و همکاران، ۱۳۹۰، ص ۵۲)

در بیست سال اخیر، فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش قابل توجهی را در بهبود امور حرفه ای و شغلی ایفا کرده است. بشرامروز جامعه ای مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات را تجربه می کند که از           ویژگی­های خاص خود برخوردار هستند.زندگی در دنیای جدید نیازمند شناخت کامل و کسب مهارتهای استفاده از این تکنولوژی هاست و بدون داشتن چنین ابزاری، رقابت و زندگی بسیار مشکل خواهد بود و منجر به از دست رفتن فرصتهای فراوانی در زندگی روزانه افراد و جوامع می شود. سازمانها نیز باید جهت بکارگیری و استفاده بهینه از فناوری اطلاعات و ارتباطات زمینه سازی لازم و مطلوب را داشته باشند تا بتوانند در این راه، گامهای مهم و صحیح را در عرصه پیشرفت و ترقی طی نموده و موجبات ادامه حیات سازمانی را فراهم نمایند. (بهاری و همکاران، ۱۳۸۹، ص ۲)

در دنیای فعلی، فناوری اطلاعات خمیرمایه توسعه انسانی در سازمان و جامعه است و محورهای اساسی توسعه منابع انسانی و ماهیت آن را نیز متناسب با نیاز جامعه و انسانها تعیین می کنند. در فرآیند فناوری اطلاعات، دائماً اطلاعات تولید، پردازش، توزیع و مدیریت می شود. بنابراین فناوری اطلاعات زمانی حلال مشکلات خواهد بود که در خدمت توسعه و پرورش انسانها قرار گرفته و  قابلیت های انسانی با هم تلفیق و به توسعه و بهره وری منجر گردد. (ایمانی و همکاران، ۱۳۹۰، ص ۵۷)

کاربرد فناورى اطلاعات در سازمان ها نیازمند ملاحظات مختلفی مى باشد که در این میان مى توان به ملاحظات فرهنگی، فنی، مدیریتی و شغلی اشاره نمود. در بسیاری از شرکت هاى پیشرو در زمینه به کارگیرى فناورى اطلاعات، در درون سازمان و در سیستم روابط برون سازمانی خود، قبل از فراهم نمودن زیرساخت هاى فنی دست به فراهم نمودن زیرساخت هاى انسانی و سازمانی زده اند. زیرساخت هاى انسانی و سازمانی شامل فرهنگ مناسب به کارگیرى فناورى اطلاعات در سازمان، مدیریت و راهبری مناسب فناورى اطلاعات، ساختار سازمانی کارا و تناسب شغل و ویژگى هاى حرفه ای کارکنان با استفاده از فناورى اطلاعات مى باشد. (اکبری و اسماعیل زاده، ۱۳۹۲، ص ۶)

[۱] – zuboff

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید