در این فصل ابتدا، نتایج مربوط به پژوهش با توجه به فرضیه های ارائه مورد بحث و بررسی قرار می گیرد و سپس تبیین‌های نظری ممکن ارائه می شود و در انتها محدودیت‌ها و پیشنهادات پژوهش ارائه می گردد.

۵-۱ بحث و نتیجه گیری

فرضیه اول : بین سلامت روان و استرس شغلی در بین کارکنان اداره آموزش و پرورش شهر کرمانشاه رابطه وجود دارد.
نتایج نشان داد که بین سلامت روان و استرس شغلی در بین کارکنان آموزش و پرورش شهر کرمانشاه رابطه مثبت و معنادار وجود دارد به عبارتی هر چه نمره فرد در مقیاس استرس شغلی بالاتر رود، نمره فرد به همان تناسب در مقیاس سلامت روان بالاتر می رود و چون طیف نمره گذاری سلامت روان بر عکس است، افزایش نمره فرد در مقیاس سلامت روان به معنای کاهش سلامت روان فرد است. این نتایج با یافته های های پژوهش حائزی (۱۳۹۱)، اکبری (۱۳۸۲) و صدرا ( ۱۳۸۹) همخوان است. در همین راستا باکر و کاری[۶۱](۲۰۱۰) مطرح نمودند که در واقع یکی از مهم‌ترین عواملی که سلامت روان افراد را به مخاطره میاندازد، استرس (فشار روانی) و به خصوص استرس شغلی است و به باور روان‌شناسان وقتی فردی با فشار روانی مواجه میشود از سه مرحله «هشدار»، «مقاومت» و «فروپاشی» عبور می کند و فردی که قادر به رویارویی مناسب با انواع عوامل استرس‌زا نیست، تا سرحد آشفتگی و فروپاشی در سلامتی جسمی و روانی ممکن است پیش رود و سلامت او تهدید می شود. ساربان(۱۳۹۲) دریافت که افرادی که سلامت روانی بالاتری دارند، در شرایط شغلی استرس زا میزان شدت کمتری از استرس را متحمل می شوند.
عوامل استرس زا و به خصوص استرس در محل کار شامل مواردی هستند که باعث ایجاد تغییرات جسمی و روانی ناشی از انواع فشارهای روانی در انسان می شوند. عوامل استرس‌زا ممکن است ناچیز و گذرا باشند، مانند: بیماری خفیف جسمی خود یا اعضای خانواده، دیر رسیدن به سرکار، خلف وعده توسط دیگران، عصبانیت یا درگیری جزئی با مدیر، همسایه، همسر و… ممکن است این مشکلات شدید یا حاد باشند، مانند : مشاهده‌ی مرگ یکی از اعضای خانواده یا دوستان نزدیک، مشاهده یک تصادف دلخراش، حوادث طبیعی مثل: سیل و زلزله، حوادث ناشی از جنگ مثل : بمباران. در واقع استرس های شغلی تاثیراتی بسیار بر سلامت روان و سلامت جسمی فرد به جا می گذارند، چون افراد بخش زیادی از زمان و زندگی خود را در محیط کار سپری می کنند و طبیعی است که اثرات استرس های شغلی سلامت روان فرد را تحت شعاع خود قرار می دهد(اکبری، ۱۳۸۲).
فرضیه دوم : : بین سلامت روان و فرسودگی شغلی در بین کارکنان اداره آموزش و پرورش شهر کرمانشاه رابطه وجود دارد.
نتایج نشان دادکه بین سلامت روان و فرسودگی شغلی در بین کارکنان آموزش و پرورش رابطه مثبت معنادار وجود دارد. به عبارتی هر چه فرسودگی شغلی بیشتر باشد، کارکنان آموزش و پرورش از میزان سلامت روان پایین تری برخوردارند. این نتایج با یافته های کروسز[۶۲] (۲۰۰۸) و یافته های زنجانی، فیض آبادی، باغبانی و زرکار (۱۳۹۰) همخوانی دارد.
در تبیین نتایج به دست آمده می توان بیان نمود که آندرسون[۶۳] و رامو (۲۰۰۶) در پژوهشی در همین حیطه بیان نمودند که آنچه سلامت روان افراد را با خطر روبرو می سازد استرس و به خصوص استرس های شغلی است. همچنین محبی (۱۳۸۵) در بررسی خود بیان نمود که هرچه فرسودگی شغلی افراد بیشتر باشد، سلامت روان افراد کمتر خواهد بود و میزان استرس شغلی بالا تری را تجربه می کنند.
فرسودگی شغلی پیامدی از فشار شغلی دایم و مکرر است بدین ترتیب که شخص در محیط کارش به علت عوامل درونی و بیرونی احساس فشار می‌کند و این فشار، پیوسته و چندین‌باره بوده و سرانجام به احساس فرسودگی تبدیل می‌گردد. شخصی که مسئولیت‌های هم‌ستیزنده و هم‌زمانی دارد، این احساس را خواهد داشت که به چند جهت کشیده می‌شود این امر به خستگی از کار و سرانجام فرسودگی شغلی خواهد انجامید. اولین آسیب فرسودگی شغلی، رنج بردن از فرسودگی بدنی ‌همچون سردرد، تهوع، کم‌خوابی، و تغییراتی در عادات غذایی است. فرسودگی عاطفی همچون افسردگی، احساس درماندگی، احساس عدم کارآیی در شغل خود و همچنین ایجاد نگرش‌های منفی نسبت به خود، شغل، سازمان و به طور کلی نسبت به زندگی پیامدهای بعدی کارزدگی هستند و سلامت روان فرد را تهدید می کند و کارکنان آموزش و پرورش به دلیل کار بیش از حد و نداشتن حقوق مناسب و استرس های مکرر در محیط کار بیشتر در معرض فرسودگی شغلی و متعاقب آن از دست دادن و تهدید سلامت روان قرار دارند(موسوی، ۱۳۸۸).
فرضیه سوم : بین استرس شغلی و فرسودگی شغلی در بین کارکنان اداره آموزش و پرورش شهر کرمانشاه رابطه وجود دارد.
نتایج نشان داد که بین استرس شغلی و فرسودگی شغلی در بین کارکنان آموزش و پرورش شهر کرمانشاه رابطه وجود دارد. به عبارتی بین استرس شغلی و فرسودگی شغلی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و هرچه استرس شغلی افرادبیشتر شود، فرسودگی شغلی آنها بیشتر می شود و برعکس. این نتایج با یافته های عرفانی(۱۳۸۵)، سلطانی (۱۳۸۹) همخوان است و نیز با یافته های نشاط دوست (۱۳۸۷) ناهمخوان است.
در همین راستا سلیمانی(۱۳۹۲) عنوان نمود که معلمان آموزش و پرورش با توجه به نوع شغل و محیط کاری خود، بدلیل ساعات کاری طولانی و سخت بودن آن و فشارهای خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی در طول ساعات کاری خود استرس شغلی و افسردگی را تجربه می‌کنند و این استرس های شغلی به مرور زمان منجر به فرسودگی شغلی در آنها می شود. همچنین صادقیان (۱۳۸۷) مطرح نمود که استرس های وارد شده به معلمان آموزش و پرورش فراتر از افراد عادی است و دائما به دلیل استرسور های محیطی تحت شدت بالای استرس شغلی قرار می گیرند و این استرس های مداوم شغلی رفته رفته به فرسودگی شغلی منجر می شود و بنابراین بین استرس های شغلی و فرسودگی شغلی در کارکنان آموزش و پرورش رابطه وجود دارد.
افرادی که به طور طولانی مدت در معرض استرسهای شدید هستند، امکان دارد مبتلا به فرسودگی کاری شوند این پدیده سندرمی است که شامل فرسودگی فیزیکی، عاطفی و روانی است و توام با احساس شدید پایین بودن پیشرفت شخصی در فرد است ،‌بدین معنی که افراد درگیر با این مساله احساس می‌کنند هیچگونه پیشرفت و ترقی در زندگی حرفه‌ای و شخصی خویش ندارند. در محیط‌های صنعتی و سازمانی عوامل و علل مختلفی را می‌توان برای بروز فرسودگی کاری معرفی کرد که عمده‌ترین آنها روشی است که سرپرستان و مدیران سازمان به عنوان سبک رهبری و کنترل افراد و سازمان برای خود اتخاذ می‌کنند. اگر چه برخی از افراد از لحاظ شخصیتی بیشتر مستعد ابتلا به این عارضه هستند با این حال، فرسودگی شغلی با اتخاذ شیوه‌ها و تدابیر خاصی قابل اصلاح و برگشت‌پذیر است و می‌توان تدابیری را جهت درمان آن به کار برد. بنابراین کارکنانی در سازمان ها و ادارات به خلاقیت می‌رسند که از نظر روانی احساس امنیت کنند در ضمن مدیران متخصص آنها را هدایت کنند در بیشتر اداره‌های دولتی این موضوع به فراموشی سپرده شده و نتیجه این که سیمای یک کارمند فردی خواب آلوده و پشت‌میزنشین ترسیم می‌شود که می‌خواهد ساعت کاری‌اش را پر کرده و حقوق آخر ماهش را دریافت کند و طبیعی است هر روز بیش از خلاقیت وی کشته می‌شود. بنابراین استرس های محیط کار وقتی بیش از حد و مداوم باشد، رفته رفته فرسودگی شغلی را در فرد ایجاد می کند(آریایی، ۱۳۹۰).
فصل سوم:
روش شناسی
پژوهش
فرضیه چهارم : استرس شغلی و فرسودگی شغلی پیشبینیکننده های سلامت روان در بین کارکنان اداره آموزش و پرورش شهر کرمانشاه هستند.
نتایج نشان داد که استرس شغلی و فرسودگی شغلی پیشبینیکننده های سلامت روان دربین کارکنان اداره آموزش و پرورش شهر کرمانشاه هستند. این نتایج با یافته های عارضی (۱۳۹۲) همخوان است.
در همین راستا و همپای یافته پژوهش به دست آمده رضایی( ۱۳۹۲) مطرح نمود که استرس های شغلی در کارکنان آموزش و پرورش تا حد بسیاری با سلامت روانی آنها ارتباط دارد و به خوبی بر اساس میزان استرس های وارد شده و میزان مقیاس استرس شغلی، سلامت روان کارکنان را پیش بینی نمود و همچنین فاضلی (۱۳۹۰) به این نتیجه دست یافت که فرسودگی شغلی پیش بینی کننده خوبی برای سلامت روان در افراد است و هرچه میزان فرسودگی شغلی بیشتر باشد، به طبع آن می توان درصد پایین تری از سلامت روان را تخمین زد .
در تبیین نتایج بدست آمده از رگرسیون به شیوه همزمان برای بررسی پیش بینی سلامت روان توسط متغیرهای فرسودگی شغلی و استرس شغلی میتوان گفت این متغیرها ، با اطمینان ۹۹ در صد توان پیش بینی سلامت روان رادارند یعنی فرسودگی شغلی واسترس شغلی همزمان با هم بر سلامت روان تاثیر دارند بدین صورت که اگر نمره فرد در مقیاس استرس شغلی و فرسودگی شغلی بطور همزمان بالارود نمره سلامت روان هم بالا خواهد رفت یعنی فرد از سلامت روان پایین تری برخوردار است و بر عکس ، یعنی اگرنمره فرد درمقیاس استرس شغلی و فرسودگی شغلی بطور همزمان پایین بیاید نمره سلامت روان هم پایین خواهد رفت یعنی فرد از سلامت روان بالاتری برخوردار است .

۵-۲-محدودیت ها

1. این پژوهش روی کارکنان آموزش و پرورش شهر کرمانشاه ، انجام شده و در تعمیم یافته ها به سایر گروههای اجتماع باید احتیاط شود.

1. وجود متغیرهای کنترل نشده ای مانند استرس خارج از محیط کار کارکنان آموزش و پرورش بر میزان صحت نتایج به دست آمده تاثیر گذار است.

۵-۳-پیشنهادات

۵-۳-۱- پیشنهاد کاربردی

1. با توجه به پیامدهای منفی استرس شغلی و مشکلات کاری کارکنان آموزش و پرورش به مسئولین پیشنهاد می شود که با انجام برنامه ریزی های خاص و توجه به مشکلات این قشر آسیب پذیر در جهت کاهش اثرات مخرب استرس و سایر مشکلاتی که کارکنان آموزش و پرورش با آنها درگیر هستند، برآیند.

1. معرفی و اطلاع رسانی در مورد راهکارهای مناسب و توجه به محیط و راهکارهای آرامبخش تر کردن محیط و سایر راهکارهای مورد تایید متخصصان در رابطه با مشکلات کارکنان آموزش و پرورش .

1. ایجاد کارگاههای روان درمانی کنترل استرس و راهکارهای کاهش دهنده استرس شغلی مانند بیوفیدبک و ورزش های مناسب جهت رو به رویی و کاهش اثرات مخرب تنش های شغلی .

1. همکاری مستقیم متخصصان در زمینه آموزش و آگاه کردن کارکنان آموزش و پرورش در زمینه به کار گیری راهبردهای مقابله ای و سازوکار لازم مواجه با تنش های شغلی.

۵-۳-۲- پیشنهاد پژوهشی

پیشنهاد می شود در پژوهش های آتی به مقایسه و بررسی رابطه بین استرس شغلی و فرسودگی شغلی با سلامت روان در کارکنان سایر اداره های دولتی پرداخته شود.

1. پیشنهاد می شود در پژوهش هایی از این دست همراه با مقیاس های خود سنج ، مقیاس های غیر مستقیم هم به کار برده شود.

1. انجام پژوهش در موقیعت های آزمایشی و نیمه آزمایشی و آموزش سلامت روان پیشنهاد می شود.

اورنگی مریم؛ هاشم زاده ،ایرج و بهره دار، محمدجعفر . (۱۳۷۹). استرس شغلی و رابطه آن با سلامت روان در کارکنان بیمارستانهای شهر شیراز. اندیشه و رفتار، سال ششم، شماره ۸، -۶۲-۵۸٫
اقدامی باهنر، علی؛ نجارپور استادی، مریم؛ لیوارجانی، غزاله.(۱۳۹۲). بررسی میزان منابع استرس شغلی معلمان استان تهران ، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران .
اقدمی باهنر، علیرضا . نجارپور استادی ، سعید . لیوارجانی ، شعله (۱۳۹۲) . رابطه احساس خودکارآمدی و هوش هیجانی با فرسودگی شغلی در بین کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز . علوم تربیتی ، شماره ۷ ، .۱۹۹٫
ابطهی ، حسین والوانی ، مهدی (۱۳۸۹) پژوهش پیرامون فشارهای عصبی مدیران بخش صنعت در کشور ، فصلنامه مطالعات مدیریت ، سال دوم، شماره ۵٫ ۲۳-۱۲٫
ایزدی ، پروین (۱۳۹۰) فشار روانی ، مولف شفر مارتین ، انتشارات درخشش ، شماره هفتم .
اعتمادی، علیرضا. (۲۰۰۹). مقایسه و استرس شغلی رابطه با جنبه های رضایت شغلی در پرستاران شاغل در CCU و واحد های دیگر از بیمارستان قلب دانشگاه علوم پزشکی تهران و ایران ، پایان نامه برای کارشناسی ارشد در علوم ، دانشگاه الزهرا (س) .
آقا محمدیان. علیرضا. (۱۳۸۰). بررسی رابطه بین پنج عامل بزرگ ، سبک های مقابله ای و سلامت روانشناختی در دانشجویان کارشناسی دانشگاه تربیت معلم. پایان نامه کارشناسی ارشد منتشر نشده دانشگاه تربیت معلم تهران.
اکبری، علیرضا. (۱۳۸۲). بررسی رابطه سلامت روان و استرس شغلی در دانشجویان دانشگاه آزاد رودهن، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد رودهن.
آریایی، احمد. (۱۳۹۰). بررسی رابطه استرس و فرسودگی شغلی، بیماری و سلامت روان در دانش آموزان پیش دانشگاهی شهر البرز، یافته های نو در روانشناسی، سال دوم، شماره ۵، ۹۸-۳۳٫
بحری بیناباج، نرجس؛ مقیمیان، مریم؛ عطارباشی ،مریم و قرچه، معصومه. (۱۳۸۲). بررسی ارتباط فرسودگی شغلی و سلامت روانی در حرفه مامایی و پرستاری. مجله دانشکده پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد، سال دوم، شماره ۸، ۹۹-۱٫
بشارت، محمد علی.(۱۳۸۲). قابلیت اعتماد پایایی و درستی اعتبار مقیاس کمال گرایی مثبت و منفی. مجله علوم روان شناختی . سال دوم، شماره ۶، ۱۲-۵٫
بهنودی، زهرا .(۱۳۸۴) . بهداشت و استرس شغلی/ – تهران: نشر بشری ،چاپ سوم ، شماره دهم .
بردبار ، علیرضا . (۱۳۸۷) . فرسودگی شغلی و شیوه مقابله با آن . ماهنامه اصلاح و تربیت . شماره ۷۴ ، ۱۴ .
بهرامی ، فاطمه . مختاری ، سمانه. (۱۳۸۷). بررسی میزان فرسودگی شغلی و عوامل موثر بر آن در بین اساتید دانشگاه اصفهان . فصلنامه مشاوره شغلی سازمانی . سال دوم، شماره ۲ . ۵۷-۷۱٫
پورافکاری ، نصرت اله .(۱۳۸۸). خلاصه روانپزشکی جلد دوم، انتشارات رشد
پولادری، مریم؛ شهری، رضا ؛ نجاریان، ایثار وشکر کن، سعید. (۱۳۷۴). بررسی تاثیر منفی استرس بر عملکرد تحصیلی دانشجویان کارشناسی دانشگاه تربیت معلم .پایان نامه کارشناسی ارشد منتشر نشده دانشگاه تربیت معلم تهران.
جمشید نژاد،صادق.(۱۳۸۵). بررسی و مقایسه استرس شغلی و رضایت شغلی معلمان مدارس ابتدایی ،پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه ایلام منتشرنشده دانشگاه ایلام.
حسنی . رضا. (۲۰۰۵). بررسی میزان استرس در واحد های نا امن و بی خطر در هوای ایران در ۱۳۸۴-۱۳۸۵٫ مجله رهیافتی نو در روانشناسی، سال دوم، شماره ۸، ۱۲-۱۳٫
حائزی، الهه. (۱۳۹۱). بررسی رابطه سلامت روان و استرس شغلی در دانشجویان دانشگاه آزاد تهران، یافته های نو در رواشناسی، سال سوم، شماره ۱، ۲۵-۱۲٫
حافظی ، فریبا . احدی ، حسن . عنایتی ، میر صلاح الدین . نجاریان ، بهمن . رابطه ی علی استرس چالش ، استرس مانع پیشرفت ، فرسودگی و انگیزش و یادگیری با عملکرد تحصیلی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی اهواز . دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان) سال دوم. شماره ۳۲ ، ۱۶۶ .
خیر؛محمد ؛ سیف،دیبا.(۱۳۸۰). بررسی رابطه مهارت های مقابله با استرس و برخی از عوامل جمعیت شناختی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان. اولین سمینار بهداشت روانی دانشجویان دانشگاه تهران.
 

1. وضعیت خانوادگی که خود به دو قسمت خانواده پدری (اصلی) و خانواده شخصی تقسیم می شود.

1. وضعیت اجتماعی و اقتصادی

1. وضعیت جرم سرقت و سابقه کیفری مجرم

در بخش اول سوالات، یعنی وضعیت فردی نگاه به خود مجرم و ویژگی های فردی وی اعم از بدنی و روانی شده است چرا که کانون تحلیل تعداد زیادی از نظرات جرم شناسی خود مجرم است نه جرم همانند نظریه های اثبات گرایی(زیستی و روانی)
در بخش دوم وضعیت فرد مجرم در خانواده و جایگاه خانواده فرد در اجتماع مورد بررسی قرار گرفته است.
در بخش سوم وضعیت اجتماعی و اقتصادی مجرم مورد پرسش قرار گرفته است. سوالاتی از قبیل وضعیت شغلی و درآمد سارق، جایگاه اعتقادی، تابعیت و….
بخش دیگر پرسش نامه بررسی وضعیت سرقت و سابقه آن در خصوص پرسش شونده است این بخش آخرین قسمت پرسشنامه را به خود اختصاص داده است (از سوال ۴۸ تا ۶۸) و این بدین علت است که پس از فراغت از ساختن تصویری از پیشینه مجرم قبل از ورود وی به این جرم خاص، باید پیوندهای وی با جنبه های مهم این جرم سنجیده شود. لذا پرسش های اصلی و اساسی هم چون علل گرایش، شیوه انجام، عملی شدن تفکر مجرمانه و دیگر مولف هایی که مربوط به وقوع جرم سرقت می باشد در این بخش واقع شده است.
حال با توجه به توضیحات ارائه شده و در نظر گرفتن اهمیت فوق العاده علل ارتکاب جرم و نقشی که می تواند این عوامل در کاهش یا افزایش سرقت داشته باشد مسأله اصلی که ما در این پژوهـش به دنـبال آن هستیم بررسی این موضوع است که چه نوع علت یا عللی به همراه چه انـگیزه ای در ارتکاب جرم سرقت موثر می باشد؟
ب- اهمیت و ضرورت پژوهش
جرم سرقت یا دزدی یکی از جرایم مهم و پر تعدد جوامع و عملی است که تقریباً در کلیه جوامع دیده می شود آمارها نشان می دهد که جرم سرقت از نظر کثرت وقوع بعد از جرایم مربوط به مواد مخدر در صدر جرایم قرار دارد و بالاترین میزان را در بین زندانیان محکوم دارد طبیعی است که این میزان در کشور های مختلف با فرهنگ و اعتقادات گوناگون متفاوت است. بدین ترتیب گستردگی قدمت و کثرت این جرم نگارنده را بر آن داشت تا با وجود مشکلات عدیده در این راه قدم بردارد و اهمیت این موضوع به قدری است که خداوند کریم در قرآن مجید سوره مائده آیه ۳۸ می فرماید:
(( وَ السّارِقُ وَ السّارِقَهُ فَاقْطَعُوا اَیْدِیَهُما جَزاءً بِما کَسَبا نَکالاً مِن اللهِ وَ اللهُ عَزیزْ حَکیمْ ))
دست مرد و زن دزد را به کیفر عملی که انجام داده اند بعنوان یک مجازات قطع کنید و خداوند توانا و حکیم است.
و سرقت تنها جرمی علیه اموال است که در قرآن برای آن حد تعیین شده است. بنابراین اهمیت تحقیق را در یک جمله می توان خلاصه کرد مهم ترین جرم علیه اموال و مالکیت یعنی سرقت.
ج- پیشینه و سابقه پژوهش
هر چند جرم سرقت موضوع جدید و تازه ای نیست ولی تاکنون تحقیقی جامع پیرامون آن ازجنبه ای که به آن نگریسته شده است وجود ندارد الاّ تالیفاتی که اساتید محترم در زمینه جرایم علیه اموال و مالکیت نوشته و در فصلی از آن به جرم سرقت به طور عام اشاره کرده اند و برخی مقالات اندک که هم چون بررسی سرقت از اماکن تجاری (مغازه ها) و مانند آن که بیشتر جنبه های انتظامی موضوع را مورد بررسی قرار داده است و گریزهایی که در کتاب های جرم شناسی و پیشگیری به صورت متفرقه به این جرم زده شده است ندارد در جامعه آماری مورد نظر (شهر مشهد) تاکنون مشابه این گونه تحقیق،‌ تحقیقی در جرم سرقت ارائه نشده است با این اوصاف وادی، وادی بکری است که می تواند مسیرهایی را بگشاید در خصوص تحقیقات بعدی.
د- اهداف پژوهش
۱- هدف کلی پژوهش: بررسی علل و انگیزه ارتکاب جرم سرقت در مشهد و ارائه راهکارهای برای پیشگیری و کنترل آن در جامعه آماری مورد نظر است که می تـواند به دلیل وجود تـشابهات فـراوان با گروه های دیگر در مکان های مختلف در کشور ایران قابل تعمیم باشد.
۲- هدف های جزئی پژوهش: بررسی میزان تحصیلات، جنسیت و خانواده مجرمین سرقت و ارتباط اعتیاد با جرم سرقت می باشد.
ه-محدودیت ها و مشکلات در راه پژوهش
با توجه به اینکه این تحقیق از نوع پیمایش توصیفی محسوب می شود مشکلات خاص این نوع پژوهش پیش روی نگارنده بوده که با توسل به برخی سیاست ها کوشیده شده است تا هدف تحقیق هر چه روشن تر دنبال و از کاستی هایی که ممکن است در جریان پژوهش به ویژه تنظیم پرسشنامه پیش آید، پرهیز شود. در این بخش به تعدادی از این مشکلات اشاره می شود:
۱ – همکاری نکردن برخی از افراد گزینش شده به هر دلیلی، این موضوع در طرح مورد نظر چندین مرتبه دیده شد که تعدادی به این بهانه که این موضوع اقرار محسوب شده و تاثیر در پرونده دارد از پاسخگویی طفره می رفتند. برای خنثی کردن این خطا نگارنده ابتدا به مدت یک الی دو دقیقه کلیت طرح، چرایی و چگونگی آن را برای پرسش شونده بیان و به وی اختیار شرکت یا عدم شرکت در مصاحبه یا تنظیم پرسش نامه را داده ام.
۲- از جایی که پایه های طرح پژوهش بر مطالعه اشخاص (مجرمین سارق) بنا شده است، بنابراین گرفتن مجوز رودررو شدن با این افراد محافظت شده بخشی از مشکلات راه است که با توجه به حضور نگارنده در دادگستری این موضوع تا حدودی آسان و این افراد در دسترس بودند.
۳- در برخی پژوهش ها ممکن است نمونه گزینش شده باز نمود جمعیت مورد گزینش یا جمعیت با مقیاس بزرگتر نباشد که این خلاء با انتخاب پرونده ها در مرحله خاصی از دستگاه عدالت کیفری (دادگاه) به شرحی که قبلاً به تفضیل در خصوص آن توضیح دادیم، برطرف گردیده است.
۴- از جایی که پرسش شوندگان همگی در مقام مجرم و خطاکار بوده و این موضوع جنبه منفی برای آن ها محسوب می شود بنابراین بیان آن نزد دیگران در حکم ریختن آبرو و فاش شدن اسرار و رازهای آنها به شـــمار آمده و این موضوع منجر به ایراد پاسخ های غیر واقع و جدای از آن باعــث صـــدمه اجـتماعی – روحی می گردد. در این خصوص هر یک از متهمین به صورت جدا و دور از حضور دیگران مورد پرسش واقع شده تا مشکلاتی از این دست رخ ننماید.
۵- مشکل دیگر که ممکن است در پژوهش هایی از این دست (تنظیم پرسش نامه) رخ نماید این است که پاسخ ها جامعه پسند باشد (یعنی پاسخ هایی که پاسخگویان می دهند همان هایی است که به باور آنها پژوهشگر می خواهد بشنود) این ایراد با اتخاذ سیاست تبیین هدف و چرایی طرح برای پاسخگو در ابتدا و دادن اختیار به وی در شرکت یا عدم شرکت خنثی و رفع شده است.
و- فرضیه های پژوهش

1. مولفه هایی از جمله هوش، کمی استعداد تحصیلی، و موقعیت بد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در سارقین که عموماً انسان هایی عاقل و مختار هستند باعث می شود که این افراد برای رسیدن به آمال و آرزوهای طبیعی خود در جهت هم زیستی و اقتصادی با دیگران و یا به دلیل رفع نیازهای خاص به ویژه اعتیاد به مواد مخدر مرتکب سرقت گردیده و از این راه نیازهای خود را برآورده نمایند.

1. می توان گفت از نظر آسیب شناسی اجتماعی، بیکاری و فقر نیز می تواند عامل عمده ای در پیدایش کج رویهای اجتماعی بخصوص سرقت باشد.

1. بنظر می رسد هم نشینی با دوستان با تاکید بر مکتب آموزش جرم مهم ترین علل گرایش سارقین به ارتکاب سرقت پس از اعتیاد _ اگر بتوان آن را علت مستقم سرقت دانست- در جامعه آماری مورد پژوهش دانست.

1. می توان از طریق راه های پیشگیری به ویژه پیشگیری وضعی در حذف فرصت های منفی توفیق داشته وبا استفاده از برنامه های آموزشی و ارتقاء سطح اقتصادی و فرهنگی جامعه به ایجاد فرصت های جایگزین فرصت های جرم زا دست یافت.

1. بنظر می رسد انگیزه در ارتکاب جرم سرقت بی تاثیر باشد.

ز- روش پژوهش
تحقیق ارائه شده از نوع کاربردی و از نظر ماهیتی توصیفی – پیمایشی بوده ولی در آن از روش استنباط استفاده و در کنار آن برای تکمیل کردن بحث و غنی کردن آن به منابع کتابخانه ای مراجعه شده است جامعه آماری پژوهش حاضر شهر مقدس مشهد بوده و به عنوان نمونه آماری تعداد ۱۰۰ نفر از متهمین سرقت به صورت تصادفی احتمالی انتخاب می گردند و تعدادی از پرونده های سارقین نیز مورد بررسی و مطالعه قرار خواهد گرفت. جمع آوری اطلاعات میدانی و برای اندازگیری دقیق متغیرها موجود در تحقیق از ۲ ابزار سنجش (فرم اطلاعاتی پرونده و پرسشنامه) استفاده شده است:
۱-فرم بررسی و جمع آوری اطلاعات از پرونده های سرقت

• سرقت در شب واقع شده باشد؛

• سارقین دو نفر یا بیشتر باشند؛

• یک یا چند نفر از آنها حامل سلاح ظاهر یا مخفی بوده باشند؛

• از دیوار بالا رفته یا حرز را شکسته یا کلید ساختگی به کار برده یا این که عنوان یا لباس مستخدم دولت را اختیار کرده یا برخلاف حقیقت خود را مامور دولتی قلمداد کرده یا در جایی که محل سکنی یا مهیا برای سکنی یا توابع آن است سرقت کرده باشند؛

• در ضمن سرقت کسی را آزار یا تهدید کرده باشند. (گلدوزیان ۱۳۸۸، ۳۲۱)

ه- سرقت مقرون به آزار یا مسلح بودن سارق در حین سرقت
سرقت در شرایط ماده ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی انعکاسی است از ماده ۲۲۳ قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴ که لزوم عکس العمل در قبال سرقت های خشن روزافزون را ایجاب نموده است. ماده ۶۵۲ قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد: « هر گاه سرقت مقرون به آزار باشد و یا سارق مسلح باشد به حبس از سه ماه تا ده سال و شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم می شود. و اگر جرحی هم شده باشد علاوه بر مجازات جرح به حداکثر مجازات مقرر در قانون محکوم می شود. در واقع در اجرای مواد ۱۳۲ و ۱۳۴ قانون مصوب ۹۲ (ماده ۴۷ ق.م.ا مصوب ۱۳۷۰) قاعده جمع مجازات ها در ارتکاب جرایم مختلف نیز مطرح می گردد. با وجود این، ایراد ضرب شامل آزار و قتل مستوجب قصاص یا دیه است (قتل و سرقت مقرون به آزار).
و- سرقت تعزیری شبانه دسته جمعی با همراه داشتن سلاح (غیرمحاربه)
سرقت تعزیری در شرایط ماده ۶۵۴ قانون مجازات اسلامی انعکاسی از ماده ۲۲۵ قانون مجازات عمومی ۱۳۰۴ سابق است ماده ۶۵۴ قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد: «هر گاه سرقت در شب واقع شده باشد و سارقین دو نفر یا بیشتر باشند و لااقل یک نفر از آنان حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشد در صورتی که بر حامل اسلحه عنوان محارب صدق نکند جزای مرتکب یا مرتکبان از پنج تا پانزده سال و شلاق تا ۷۴ ضـربه می باشد».
ز- سرقت همراه با یکی از عوامل مشدده
مفاد ماده ۶۵۶ قانون مجازات اسلامی انعکاسی از ماده ۲۲۶ قانون مجازات عمومی سابق است که گستردگی و شیوع سرقت های تعزیری منتهی به تصویب مواد مختلفی در خصوص سرقت های تعزیری گردیده که از جمله این مواد ماده ۶۵۶ قانون مورد بحث است. ماده ۶۵۶ قانون مجازات اسلامی مــــقرر می دارد: «در صورتی که سرقت جامع شرایط حد نباشد و مقرون به یکی از شرایط زیر باشد مرتکب به حبس از شش ماه تا سه سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می شود:

• سرقت در جایی که محل سکنی و یا مهیا برای سکنی یا در توابع آن یا در محل های عمومی از قبیل مسجد و حمام و غیر اینها واقع شده باشد؛

• سرقت در جایی واقع شده باشد که به واسطه درخت و یا بوته یا پرچین یا نرده محرز بوده و سارق حرز را شکسته باشد؛

• در صورتی که سرقت در شب واقع شده باشد؛

• سارقین دو نفر یا بیشتر باشند؛

• سارقین مستخدم بوده و مال مخدوم خود را دزدیده یا مال دیگری را در منزل مخدوم یا منزل دیگری که به اتفاق مخدوم به آنجا رفته یا شاگرد یا کارگر بوده و یا در محلی که معمولاً محل کار وی بوده از قبیل خانه، دکان، کارگاه، کارخانه و انبار سرقت نموده باشد؛

• هرگاه اداره کنندگاه هتل و مسافرخانه و کاروانسرا و کاروان و به طور کلی کسانی که به اقتضای شغلی اموالی در دسترس آنان است تمام و یا قسمتی از آن را مورد دستبرد قرار دهند».

بنابراین مرتکبین سرقت با احراز یکی از شرایط، مستوجب حبس از شش ماه تا سه سال و تا ۷۴ ضربه شلاق می باشند. (گلدوزیان ۱۳۸۸، ۳۳۳)
ح- سرقت وسایل و تاسیسات عمومی
ماده ۶۵۹ قانون مجازات اسلامی انعکاسی از ماده ۳ قانون مجازات اخلال کنندگان در تاسیسات آب و برق و گاز مخابرات کشور مصوب ۱۲ دی ماه ۱۳۹۱ است که اکنون در ردیف سرقت های تعزیری ذکر شده است. ماده ۶۵۹ قانون مجازات اسلامی مقرر می دارد: «هر کس وسائل و متعلقات مربوط به تاسیسات مورد استفاده عمومی که به هزینه ی دولت یا با سرمایه دولت یا سرمایه مشترک دولت و بخش غیر دولتی یا به وسیله نهادها و سازمان های عمومی و غیر دولتی یا موسسات خیریه ایجاد یا نصب شده مانند تاسیسات بهره برداری آب و برق و گاز و غیره را سرقت نماید به حبس از یک تا پنج سال محکوم می شود و چنانچه مرتکب از کارکنان سازمانهای مربوطه باشد به حداکثر مجازات مقرر محکوم خواهد شد.»

• تعدد جرم در سرقت تعزیری

با توجه به ماده ۴۷ قانون مجازات اسلامی (مواد ۱۳۱ تا ۱۳۴ در قانون مصوب ۱۳۹۲ جایگزین این ماده شده است) در مورد تعدد جرم هرگاه سرقت ارتکابی همراه با ارتکاب جرایم دیگر باشد برای هر یک از جرایم مجازات جداگانه تعیین و اجرا می شود یعنی قاعده جمع مجازات ها به علت تعدد سبب قابل اعمال است. ولی اگر شخـصی مرتکب چنـدین فقره سرقت تعزیری شده باشد فقـط یک مجـازات تـعیین می گردد و در این قسمت تعدد جرم می تواند از علل مشدده کیفر باشد.

• تکرار جرم در سرقت تعزیری

در اجرای ماده ۴۸ قانون مجازات اسلامی (ماده ۱۳۷ در ق.م.ا مصوب ۱۳۹۲ جاگزین این ماده شده است) هر کس به موجب حکم دادگاه به مجازات سرقت تعزیری محکوم شده باشد چنانچه بعد از اجرای حکم مجدداً مرتکب جرم قابل تعزیر شود دادگـــاه می تواند مجازات تعزیری یا بازدارنده را در صورت لزوم تشدید نماید. با این وجود با ارتکاب جرم سرقت بعد از اجرای حکم اولیه سرقت در اجرای ماده ۶۶۶ قانون مجازات اسلامی در صورت تکرار جرم سرقت مجازات سارق حسب مورد حداکثر مجازات مقرر در قانون خواهد بود. به علاوه قانونگذار اعمال کیفیفات مخففه را با سه فقره محکومیت قطعی به اتهام سرقت منع نموده و در تبصره ماده ۶۶۶ ق.م.ا مقرر می دارد: «تکرار جرم سرقت در صورتی که سارق سه فقره محکومیت قطعی به اتهام سرقت داشته باشد دادگاه نمی تواند از جهات مخففه در تعیین مجازات استفاده نماید».
ن- محکومیت سارق به رد عین یا مثل یا قیمت مال مسروقه
برابر ماده۶۶۷ ق.م.ا در کلیه موارد سرقت و ربودن اموال مذکور در فصل بیست و یکم قانون مجازات
اسلامی دادگاه علاوه بر مجازات تعیین شده سارق یا رباینده را به رد عین و در صورت فقدان عین به رد مثل یا قیمت مال مسروقه یا ربوده شده و جبران خسارت وارده محکوم خواهد نمود.
س- تحصیل یا مخفی یا قبول یا معامله نمودن مال مسروقه
با توجه به نقشی که خریدار یا مخفی کننده اموال مسروقه در تشویق سارق به ارتکاب سرقت دارد جرم تحصیل یا مخفی کردن مال مسروق از اهمیت زیادی برخوردار است.
ماده ۶۶۲ ق.م.ا ناظر بر ارتکاب جرمی است که در اصطلاح حقوقی به «خرید مال مسروق» یا مخفی کردن مال مسروقه» اطلاق می گردد. ولی قانوناً جرم مزبور شامل تحصیل مال مسروق به هر نحوی از انحاء یا مخفی یا قبول نمودن و یا مورد معامله قرار دادن آن می باشد و اشتغال به معامله اموال مسروق نیز از کیفیفات مشدده است.
ماده ۶۶۲ ق.م.ا مقرر می دارد: « هرکس با علم و اطلاع یا با وجو قرائن اطمینان آور به این که مال در نتیجه ارتکاب سرقت بدست آمده است آن را به نحوی ار انحاء تحصیل یا مخفی یا قبول نماید یا مورد معامله قرار دهد به حبس از شش ماه تا سه سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد. در صورتی که متهم معامله اموال مسروقه را حرفه خود قرار داده باشد به حداکثر مجازات در این ماده محکوم می گردد».
ع- دخالت غیر مجاز در اموال توقیف شده
دخالت غیر مجاز در اموال توقیف شده ارتباطی با سرقت ندارد. زیرا توقیف مال موجب خروج مال از مالکیت صاحب آن نیست. چنانچه مال توقیف شده به کسی به عنوان امین سپرده شده باشد اغفال امین توسط مالک و تحصیل اموال مزبور کلاهبرداری هم نخواهد بود. زیرا با تعلیق مال به صاحب اصلی آن تحصیل مال دیگر منتفی است. وقوع جرم خیانت در امانت هم منتفی است به طوری که به فرض سپردن مال توقیف شده به خود مالک یا متصرف آن پنهان داشتن مال مزبور و تصاحب مجدد آن خیانت در امانت نبوده و می تواند قانوناً جرم دخالت غیر مجاز در اموال توقیف شده باشند. با وجود این چون جرم مــــورد
بحث در فصل بیست و یکم ق.م.ا تحت عنوان سرقت و ربودن مال غیر آمده است.(گلدوزیان ۱۳۸۸، ۳۴۷)
ماده ۶۶۳ ق.م.ا مقرر می دارد: « هر کس عالماً در اشیاء و اموالی که توسط مقامات ذی صلاح توقیف شده است بدون اجازه دخالت یا تصرفی نماید که منافی با توقیف باشد ولو مداخله کننده یا متصرف مالک آن باشد به حبس از سه ماه تا یک سال محکوم خواهد شد».
ف- ساخت کلید یا هر وسیله ای برای ارتکاب جرم
موضوع جرم مزبور ساخت کلید یا وسیله برای ارتکاب جرم از مصادیق معاونت در جرم است که در این جا به صورت جرم مستقل در ماده ۶۶۴ ق.م.ا مطرح گردیده است. با توجه به قید «عالماً عامداً» در ماده مزبور حکم قانون ناظر به تهیه کنندگان وسیله ارتکاب جرم غیر از مباشر اصلی جرم است.
برای تحقق معاونت در جرم وجود وحدت قصد بین معاون و مباشر جرم شرط است. حال اگر کسی با مباشر در قتل یا سرقت یا هر جرم معین دیگری همکاری و مبادرت به تهیه وسیله ارتکاب آن جرم معین را نماید معاون آن جرم نیز به حساب می آید که در اجرای ماده ۷۲۶ ق.م.ا معاونت در جرایم تعزیری مستوجب کیفر حداقل مجازات مقرر برای مرتکب آن جرم می باشد.
بدین ترتیب ممکن است درمواردی بزهکار به عنوان مرتکب جرم مستقل ساختن کلیدیا هروسیله ای برای ارتکاب جرم مستقلاً به عنوان مباشر مجازات شود و در مواردی هم که برای ارتکاب جرم معینی تهیه وسایل نموده باشد مجازات معاونت در جرم معین هم مطرح گردد. لذا در اینجا فعل واحد مشمول دو عنوان جزائی است یعنی مباشرت در جرم ساختن کلید یا هر وسیله ای برای ارتکاب جرم از یک طرف و معاونت در ارتکاب جرم معین با تفاهم و تبانی از سوی دیگر، که در این صورت کیفر اشد به مورد اجرا گذارده می شود. (گلدوزیان ۱۳۸۸، ۳۴۹)
ماده ۶۶۴ ق.م.ا می گوید: «هرکس عالماً عامداً برای ارتکاب جرمی اقدام به ساخت کلید یا تغییر آن نماید یا هر نوع وسیله ای برای ارتکاب جرم بسازد یا تهیه کند به حبس از سه ماه تا یک سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد».