مقایسه نیمرخ آنتروپومتریکی و آمادگی جسمانی مردان تیم ملی قایقرانی کایاک ایران با نخبگان جهان
علیرضا محمدی |
چکیده
نیمرخ آنتروپومتریکی، آمادگی‌جسمانی و قابلیت‌های مرتبط با آن، در ورزش قهرمانی نقش به سزایی داشته و شاخص‌های متعددی چون سن، قد و… می‌تواند در میزان این متغیرها تأثیر گذار باشند. در این تحقیق بر اساس پژوهشی توصیفی– میدانی و با استفاده از چک لیست اندازه‌گیری شاخصها، سعی شده است که نیمرخ آنتروپومتریکی و آمادگی‌جسمانی مردان تیم ملی قایقرانی کایاک ایران با نخبگان جهان مورد مقایسه قرار گیرد. جامعه آماری تحقیق حاضر را قایقرانان مرد رشته کایاک تیم‌ملی (8 =n) در سال 93-92 تشکیل دادند. بنابراین، نمونه آماری برابر با جامعه آماری مورد نظر بود. نتایج پژوهش حاضر نشان داده است که بین طول قد، طول دو دست، توده بدن، توده بدون چربی، شاخص توده بدنی، درصد چربی، VO2max مطلق، VO2max نسبی، مقدار آستانه لاکتات، مقدار نسبت ضربان قلب به VO2max و میانگین توان مطلق نخبگان جهان و مردان تیم ملی قایقرانی کایاک ایران تفاوت معنیداری وجود دارد (05/0 (P≤ به گونه‌ای که شاخص‌های یاد شده در نخبگان جهان بیش از مردان تیم ملی قایقرانی کایاک ایران میباشد. همچنین بین متغیر سن و طول قد نشسته نخبگان جهان و مردان تیم ملی قایقرانی کایاک ایران تفاوت معنیداری مشاهده نشد (05/0 .(P≥این تفاوت‌ها نشان میدهد که برنامه تمرینی برای تقویت قدرت، استقامت، توان هوازی و بی‌هوازی باید در نظر گرفته شود.
کلید واژه‌ها: نیمرخ آنتروپومتریکی، نیمرخ آمادگی‌جسمانی، کایاک
فصل اول
طرح تحقیق
1-1. مقدمه
برای ارتقای ورزش قهرمانی نخست لازم است که از عوامل مؤثر در افزایش کارایی و عملکرد ورزشکاران در هر رشته ورزشی و حتی مادههای مختلف یک رشته ورزشی آگاهی پیدا کرد تا بدین ترتیب با شناخت تفاوتهای فردی و انتخاب افراد مستعد از اتلاف وقت، هزینه و سرمایههای مالی و انسانی جلوگیری نمود. امروزه متخصصین علوم ورزشی بوسیله تحقیقات علمی به دنبال یافتن علل موفقیتهای ورزشی میباشند تا عوامل مؤثری که به مربیان در جهت به اوج رساندن ورزشکاران کمک میکند را بیابند. از آنجایی که معیار اصلی استعدادیابی و طراحی تمرینات آگاهی از نیازهای اصلی رشتههای ورزشی مختلف میباشد، بنابراین بایستی شناخت ویژگیهای آنتروپومتریکی و آمادگی‌جسمانی هر رشته ورزشی به طور ویژه مورد توجه قرار گیرد. با انتخاب افراد مستعد برای رشتههای ورزشی ویژه علاوه بر جلوگیری از اتلاف هزینه میتوان پیشرفتهای چشمگیری در زمینه ورزش قهرمانی به دست آورد. بنابراین استعدادیابی طبق نظر بسیاری از متخصصان امور ورزشی یکی از اجزای اصلی برنامههای توسعهی رشتههای مختلف ورزشی در سطوح حرفهای به شمار میرود.
برای رسیدن به اوج اجرا در صحنههای بینالمللی نیز بررسی ویژگیهای آنتروپومتریکی و آمادگی‌جسمانی ضروری به نظر میرسد. اطلاعات موجود نشان میدهد که در اکثر رشتههای ورزشی بین ویژگیهای آنتروپومتریکی و آمادگی‌جسمانی ورزشکاران یک رابطه تنگاتنگ وجود دارد. هرچه این رابطه بیشتر و قویتر باشد، با استفاده از تجربیات و مهارتهای فنی میتوان پیشرفت ورزشکاران را در آن رشته تضمین کرد؛ رشته کایاک در قایقرانی نیز از این قاعده مستثنی نیست. شناخت و آگاهی از این مطالب به مربیان و دستاندرکاران ورزش کمک میکند تا با برنامهریزی درست قدم مؤثری در راستای کشف و استعدادیابی و سوق دادن ورزشکاران به سمت قهرمانی بردارند. در پژوهش حاضر سعی بر آن شده تا با آگاهی از نیمرخ‌های آنتروپومتریک و آمادگی‌جسمانی گامی در راستای توسعه و بهبود شرایط فعلی ورزش قایقرانی مردان و مخصوصاً رشته کایاک برداشته شود.
1-2. بیان مسئله
عوامل متعددي براي موفقيت در ورزش مدرن وجود دارد كه يكي از اين عوامل شناسايي استعداد ذاتي است، شناسايي و رشد استعدادهاي ورزشي به همان اندازه‌اي كه چالش برانگيز است، غيرممكن نيست. استعداديابي از نظر تامسون و بويس[1] (1985) فرآيندی است كه به وسيله‌ی آن كودكان تشويق مي‌شوند تا در ورزش‌هايي شركت کنند كه براساس نتايج آزمون‌هاي منتخب آن ورزش، احتمال موفقيت آنها وجود داشته باشد. برنامه‌هاي نظام‌مند استعداديابي از دهه 1960 شروع شده است و كشورهاي بلوك شرق مانند آلمان‌شرقي سابق، اتحادجماهيرشوروي سابق، بلغارستان و روماني از كشورهايي بوده‌اند كه برنامه‌هاي استعداديابي را با جديت دنبال كرده‌اند، به عنوان مثال،80% از ورزشكاران مدال‌آور بلغاري از طريق روش نظام‌مند برنامه‌هاي استعداديابي انتخاب شده بودند. نتايج طرح استعداديابي به شكل كاملاً آشكاري، در موفقيت ورزشكاران نخبه كشورهاي مختلف بروز كرده است. به عنوان نمونه، بيشتر مدال‌آوران رومانيايي و آلمان‌شرقي در المپيك‌هاي 1972، 1976 و 1980 محصول طرح استعداديابي ورزشي بوده‌اند.
استعداد به دو بخش دروني و بيروني تقسيم مي‌شود، بخش اول مربوط به وراثت و بخش دوم مربوط به محيط مي‌باشد. همچنين متغيرهاي رواني عامل مهمي هستند كه نتايج را تحت تأثير قرار مي‌دهند. البته مدل تكامل يافته‌ی ديگري نيز توسط گيمبل[2] در سال1982 ارائه گرديد، كه در آن از اطلاعات مورفولوژيكي ورزشكاران نخبه استفاده مي‌شد. توماس بومپا منبع فایل کامل این پایان نامه این سایت pipaf.ir است
.org/wp-admin/post-new.php#footnote-3″>[3]، وراثت ورزشكاران را در استعداديابي مهم می‌داند، زيرا عوامل ارثی (قد، طول اندام‌ها، سرعت، هماهنگي) تحت تأثير محيط يا تمرين قرار نمي‌گيرند و اگر ورزشكاري در فاكتورهاي وراثتي داراي محدوديت براي رشته‌اي خاص باشد، اقدام براي افزايش سطح عملكرد او بيهوده است. البته همه‌ی ويژگي‌هايي كه جنبه‌ی ارثي دارند، بطور بالقوه داراي اين قابليت نيز هستند كه تحت تأثيرات تمرين قرار میگیرد و می‌توانند توسعه پیدا کنند. هار[4] محقق آلماني (1982)، الگوي استعداديابي ورزشي خود را بر اين پايه بنا نهاد كه استعدادها فقط در شرايط واقعي مسابقه مي‌توانند شناسايي شوند (9). به عقيده هار اولين گام در استعداديابي وارد كردن تعداد زيادي نوجوان در برنامه‌هاي تمريني است. تمرينات ورزشي فرآيند رشد را در نوجوانان جهت مي‌دهد و بروز خلاقيت‌ها و استعدادهاي آنها را مقدور مي‌سازد. به عقيده هار، علاوه بر محيط تمرين شرايط بيروني اجتماعي نيز مي‌تواند بر استعداديابي و پرورش آن اثر بگذارد. در واقع استعداد ورزشي همان‌گونه كه بلوم فيلد[5] (1995) اشاره كرده است، بايد توسط والدين و دوستان تشويق گردد و پرورش داده شود (21). در کشور رومانی در سال 1976 گروهی از کارشناسان و متخصصان قایقرانی، دختران جوانی را برای این رشته انتخاب کردند، ابتدا 100 دختر از میان 2700 دختر انتخاب شدند، تا سال 1978 این گروه 100 نفری به 25 نفر کاهش یافتند. این 25 نفر در واقع تشکیلدهنده اکثر اعضای تیم اعزامی به بازیهای المپیک مسکو بودند که نتیجه آن یک مدال طلا، دو نقره و دو برنز بود. سازمان ورزش استرالیا، برنامههای گستردهای را برای استعدادیابی در ورزش دنبال میکند. در رشته قایقرانی و در دو بخش کانو و کایاک نیز این برنامهها در حال اجراست و عموماً در مراکزی که بدین منظور طراحی شده است از نوجوانان 12-17 سال، آزمونهای مربوطه به عمل میآید و سپس به رشد و توسعه مهارتهای تخصصی قایقرانی پرداخته میشود. نتایج این تحقیق که در سال 2002 در مجله تحقیقات ورزشی آفریقای‌جنوبی به چاپ رسید، نشان داد که بین برخی از فاکتورهای آنتروپومتریکی از جمله قد، طول بازو و همچنین بعضی از آزمونهای آمادگی‌جسمانی از جمله درازونشست با عملکرد قایقرانان کایاک ارتباط معنیداری وجود دارد و بر اساس معادلات رگرسیون میتوان تا حدی عملکرد ورزشکاران را پیشبینی کرد. محققین این طرح پیشنهاد دادهاند که میتوان از این عوامل در برنامههای استعدادیابی رشته کایاک بهره برد و با توجه به این شاخصها، نفرات مستعد برای این رشته را انتخاب نمود (9).
