R
R
R

 

T1
T1
T1

 

X
X
_____

 

T2
T2
T2

 

۳-۳- جامعه آماری
جامعه آماری این پژوهش را کلیه زوجینی که جهت مشاوره و آموزش به مراکز مشاوره و فرهنگسراهای شهر اصفهان مراجعه کرده بودند تشکیل می دهد. شهر اصفهان دارای ۲۲ مرکز مشاوره می باشد و طبق آخرین گزارش شهرداری در سال ۱۳۹۰، تعداد ۳۰ فرهنگسرا و خانه فرهنگ در سراسر شهر اصفهان وجود دارد که تعداد مراجعین به این مراکز بصورت تقریبی در ۳ ماهه تابستان ۱۲ تا ۱۵ هزار نفر می باشند.
۳-۴- نمونه و روش نمونه گیری
پس از اعلام زمان تشکیل گروه درمانی با رویکرد انسانگرایی جهت مشکلات زناشویی در مراکز مشاوره و فرهنگسراهای سراسر شهر اصفهان، تعداد ۱۱۴ نفر اعلام نیاز نمودند که با شرایط گروه درمانی موافق و متمایل به شرکت می باشند. شرایط عبارت بود از :
شرکت در گروه درمانی با یا بدون همسر خود به نسبت قرعه.
در طول دوره آموزشی و تا پایان دوره از هیچ گونه مداخله درمانی استفاده نمی کنیم.
سر ساعت مقرر و تا پایان در جلسات گروهی شرکت می کنیم.
سپس از بین افراد متقاضی ۳۰ نفر از زوجین بصورت تصادفی در گروه اول قرار گرفتند، همچنین ۱۵ نفر از زنان و ۱۵ نفر از مردان بصورت انفرادی بدون حضور همسرانشان در گروه دوم قرار گرفتند و ۳۰ نفر از زوجین نیز در گروه گواه(گروه انتظار) قرار گرفتند. از تمامی افراد شرکت کننده(۹۰نفر) پیش آزمون گرفته شد. گروه های آزمایش تحت آموزش گروهی با رویکرد انسانگرایی قرار گرفتند و گروه گواه هیچ گونه آموزشی دریافت ننمودند. سپس از تمامی افراد (۹۰نفر) ، پس آزمون گرفته شد.
۳-۵- ابزار اندازه گیری
ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از :
الف ) آزمون باورهایارتباطی(RBI)[654]
ب) آزمون رضایت زناشویی انریچ (ENRICH)[655] فرم کوتاه
پ) آزمون شادکامی آکسفورد(OHI)[656]
۳-۵-۱- مقیاس باورهای ارتباطی (RBI)
این مقیاس به منظور اندازه گیری باورهای ارتباطی در زندگی زناشویی توسط ایدلسون و اپشتاین (۱۹۸۲)، ساخته و توسط مظاهری و پوراعتماد(۱۳۸۰) به فارسی برگردانده شد. پرسشنامه دارای ۴۰ سوال است که هر سوال در طیف لیکرت به صورت دامنه ای از کاملا غلط تا کاملا درست پاسخ داده می شود. دارای ۵ خرده مقیاس است که پنج باور ارتباطی ناکارآمد( سه مفروضه و دو استاندارد) را می سنجد که عبارتند از : باور به “تخریب کنندگی مخالفت(مفروضه)” ، “توقع ذهن خوانی(استاندارد)”، “باور به ” تغییر ناپذیری همسر(مفروضه )”، ” کمال گرایی جنسی( استاندارد)”، و “باور در مورد تفاوتهای جنسیتی(مفروضه)”. همسانی درونی این مقیاس در پژوهش های متفاوت مورد بررسی قرار گرفته است. ایدلسون و اپشتاین (۱۹۸۲)، ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه را از ۷۲/۰ تا ۸۱/۰ گزارش کرده اند. پایایی این پرسشنامه با روش آزمون – آزمون مجدد ۸۱/۰ بدست آمده است( شایسته، صاحبی و علیپور، ۱۳۸۵). این مقیاس توسط صاحبی و همکاران(۱۳۸۲)، با روش آلفای کرونباخ هنجاریابی شده و نتاج نشان داد ضریب آلفا برای خرده مقیاس تخریب کنندگی مخالفت ۸۵/۰ ، توقع ذهن خوانی ۷۶/۰ ، تغییر ناپذیری همسر ۷۲/۰ ، کمالگرایی جنسی ۶۳/۰ و تفاوتهای جنسیتی ۵۶/۰ برآورد شد. در پژوهش حیدری ، مظاهری و پوراعتماد(۱۳۸۴) همسانی درونی خرده مقیاسها را ۴۷/۰ تا ۷۰/۰ گزارش شده است.
۳-۵-۲- مقیاس شادکامی آکسفورد
این پرسشنامه برای اندازه گیری شادکامی ساخته شد(آرجیل ، مارتین و کروسلند، ۱۹۸۹). پایه نظری این پرسشنامه تعریف آرجیل و کروسلند(۱۹۸۷) از شادکامی بود. به باور آرجیل، مارتین و کروسلند(۱۹۸۹) این پرسشنامه نقطه مقابل پرسشنامه افسردگی بک (BDI)[657] است. ۲۱ پرسش از پرسش های این پرسشنامه از BDI برگرفته شده و معکوس گردیده و یازده پرسش به آن افزوده شده است تا سایر جنبه های سلامت ذهنی را پوشش دهد. فرم نهایی پرسش نامه با ۲۹ پرسش چهار گزینه ای آماده شد که در هر پرسش فرد درباره خود از احساس ناشادی تا احساس شادی بسیار زیاد قضاوت می کند(فرانسیس[۶۵۸]، برو[۶۵۹]، لستر[۶۶۰] و فیلیپ چاک[۶۶۱] ، ۱۹۹۸).
آرگیل، مارتین و کروسلند(۱۹۸۹) پایایی پرسش نامه آکسفورد را به کمک ضریب آلفای کرونباخ ۹۰/۰٫ پایایی بازآزمایی آن را طی هفت هفته ۷۸/۰ گزارش کرده اند. روایی همزمان این پرسش نامه با استفاده از ارزیابی دوستان افراد درباره آنان ۴۳/۰ محاسبه شد. همچنین، از آنجا که شادمانی دارای سه بخش عاطفه مثبت، رضایت و نبود عاطفه منفی دانسته شده، همبستگی پرسش نامه شادکامی آکسفورد با مقیاس عاطفه مثبت برادبرن ۳۲/۰ ، با شاخص رضایت از زندگی آرگیل ۵۷/۰ ، و با پرسش نامه افسردگی بک ۵۲/۰ محاسبه شد(فرانسیس، براو، لستر و فیلیپچالک، ۱۹۹۸). پرسش نامه شادکامی آکسفورد در بسیاری از پژوهش های مربوط به شادکامی به کار برده شده و نسبت به BDI دارای پایایی بازآزمایی قوی تری گزارش شده است . همچنین ، افزون بر همبستگی بالا با ارزیابی دوستان ، با ابعاد شخصیتی، فشار روانی و حمایت اجتماعی رابطه قوی داشته است (آرگیل ،۲۰۰۱).
فرانسیس، براو ، لستر و فیلیپچالک(۱۹۹۸) در پژوهشی بین فرهنگی برای روایی و پایایی پرسش نامه شادکامی آکسفورد در دانشجویان انگلیسی، آمریکایی، استرالیایی و کانادایی ضریب آلفای این پرسش نامه را بین ۸۹/۰ تا ۹۰/۰ گزارش نمودند. در ایران پرسش نامه شادکامی آکسفورد توسط علی پور و نوربالا(۱۳۷۸) ترجمه شده و درستی برگردان آن توسط هشت متخصص تایید شده است. روایی صوری پرسش نامه و روایی پرسش نامه، با ۱۱۰ دانشجوی کارشناسی دانشگاه های علامه طباطبایی و شاهد تهران آزمون شدند. آلفای کرونباخ ۹۸/۰ و پایایی تنصیفی ۹۲/۰ بوده ، همچنین پایایی به روش بازآزمایی پس از سه هفته ۷۹/۰ بدست آمد .
۳-۵-۳- مقیاس رضایت زناشویی انریچ
السون و همکاران در سال ۱۹۸۹ از این پرسشنامه که توسط آنها ساخته شده بود برای بررسی رضایت زناشویی استفاده نموده و معتقدند که این مقیاس به تغییراتی که در طول حیات آدمی رخ می دهد مربوط می شود. پرسشنامه به صورت پنج گزینه ای(با نگرش لیکرت) در نظر گرفته شده است ؛ که به هر گزینه آن از یک تا پنج امتیاز داده می شود. البته دادن امتیاز بایستی بر اساس کلید پرسشنامه انریچ داده شود، چون برخی از سوالات از ۵ به ۱ نمره گذاری می شوند. در پژوهش مهدیان ضریب همبستگی پیرسون در روش بازآزمایی(به فاصله یک هفته) برای گروه مردان ۹۳۷/۰ ، برای گروه زنان ۹۴۴/۰ ، و برای گروه زنان و مردان ۹۴/۰ بدست آمد. ضرایب همبستگی پرسشنامه انریچ، با مقیاس های رضایت خانوادگی از ۴۱/۰ تا ۶۰/۰ و با مقیاس های رضایت از زندگی از ۳۲/۰ تا ۴۱/۰ است ؛ که نشان دهنده روایی آن است. ضریب آلفای فرم ۴۸ سوالی پرسشنامه در پژوهش میرخشتی(۱۳۷۵) ۹۲/۰ ، و در فرم ۴۷ سوالی پژوهش سلیمانیان(۱۳۷۳) ۹۵/۰ ، بدست آمده است. این پرسشنامه توسط سلیمانیان(۱۳۷۳) در ایران هنجاریابی شد و تعداد آن به ۴۷ رسید. فرم اصلی آن نیز معادل ۱۱۵ سوال بوده با آلفای کرونباخ معدل ۹۲/۰ معتبر گزارش شده و میزان ضریب آلفا برای فرم کوتاه شده ۹۵/۰ بوده است.
۳-۶- شیوه اجرا
پس از اجرای پیش آزمون باورهای ارتباطی، فرم کوتاه رضایت زناشویی انریچ و شادکامی آکسفورد، افراد در ۳ گروه(۲ گروه آزمایش و ۱ گروه کنترل) قرار داده شدند. پس از آن ۱۲ جلسه آموزش گروهی ۲ ساعته به شیوه انسانگرایانه در مورد ۲ گروه آزمایش اجرا گردید. جلسات بصورت گروهی و ۱ بار در هفته برگزار شد. در پایان، مجددأ سیاهه های باورهای ارتباطی، رضایت زناشویی انریچ(فرم کوتاه) و شادکامی آکسفورد به عنوان پس آزمون در هر سه گروه آزمایشی و گواه اجرا گردید.
۳-۷- روش های توصیف و تحلیل داده ها
در این پژوهش، محاسبات آماری لازم، به منظور تجزیه و تحلیل داده های خام با استفاده از نرم افزار SPSS-15 انجام گرفت. برای تحلیل داده ها به منظور مقایسه نمرات گروه آزمایش و گواه در پیش آزمون و پس آزمون، نتایج با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری و آزمون تعقیبی بولتونیمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

 

yle="box-sizing: inherit; width: 1104px;" width="531"> دانلود متن کامل پایان نامه در سایت jemo.ir موجود است

گروه آموزش زوج ها به صورت فردی

 

گروه کنترل

 

۲۸/۱

 

۱۳/۰

 

۰۰۰/۰

 

چنانکه در جدول(۴– ۱۱) مشاهده می شود، در رضایت از زندگی بین گروه آموزش زوج ها با هم و گروه آموزش زوج ها به صورت فردی با گروه کنترل تفاوت معناداری(۰۱/۰P<) وجود دارد، اما بین گروه آموزش زوج ها با هم و گروه آموزش زوج ها به صورت فردی تفاوت معناداری وجود ندارد(۰۵/۰P>). در لذت بین گروه آموزش زوج ها با هم و گروه آموزش زوج ها به صورت فردی با گروه کنترل تفاوت معناداری(۰۱/۰P<) وجود دارد، اما بین گروه آموزش زوج ها با هم و گروه آموزش زوج ها به صورت فردی تفاوت معناداری وجود ندارد(۰۵/۰P>). در عزت نفس بین گروه آموزش زوج ها با هم و گروه آموزش زوج ها به صورت فردی با گروه کنترل تفاوت معناداری(۰۱/۰P<) وجود دارد، اما بین گروه آموزش زوج ها با هم و گروه آموزش زوج ها به صورت فردی تفاوت معناداری وجود ندارد(۰۵/۰P>). در آرامش بین گروه آموزش زوج ها با هم و گروه آموزش زوج ها به صورت فردی با گروه کنترل(۰۱/۰P<) و گروه آموزش زوج ها با هم با گروه آموزش زوج ها به صورت فردی تفاوت معناداری(۰۵/۰P<) وجود دارد. در کنترل بین گروه آموزش زوج ها با هم و گروه آموزش زوج ها به صورت فردی با گروه کنترل تفاوت معناداری(۰۱/۰P<) وجود دارد، اما بین گروه آموزش زوج ها با هم و گروه آموزش زوج ها به صورت فردی تفاوت معناداری وجود ندارد(۰۵/۰P>). در کارآمدی بین گروه آموزش زوج ها با هم و گروه آموزش زوج ها به صورت فردی با گروه کنترل تفاوت معناداری(۰۱/۰P<) وجود دارد، اما بین گروه آموزش زوج ها با هم و گروه آموزش زوج ها به صورت فردی تفاوت معناداری وجود ندارد(۰۵/۰P>). در شادکامی کلی بین گروه آموزش زوج ها با هم و گروه آموزش زوج ها به صورت فردی با گروه کنترل تفاوت معناداری(۰۱/۰P<) وجود دارد اما بین گروه آموزش زوجها با هم و گروه آموزش زوجها به صورت فردی تفاوت معناداری وجود ندارد(۰۵/۰P>).
بر اساس آنچه که در جداول(۴–۱۰) و (۴–۱۱) ارائه شد، فرضیه اول پژوهش و شش فرضیه جزیی آن به این صورت مورد تایید قرار می گیرند: گروه آموزش زوج ها با هم و گروه آموزش زوج ها به صورت فردی بطور موثری نسبت به گروه کنترل موجب رضایت از زندگی، لذت، عزت نفس، آرامش، کنترل، کارآمدی و شادکامی کلی بیشتری در مردان شده اند. گروه آموزش زوج ها با هم بطور موثری نسبت به گروه آموزش زوج ها به صورت فردی فقط موجب آرامش بالاتری گردیده است.
فرضیه دوم : شادکامی زنانی(رضایت از زندگی، لذت، عزت نفس، آرامش،کنترل و کار آمدی) که بصورت مشترک(همراه با همسران خود) در آموزش های انسان گرایی شرکت نمو ده اند(گروه آزمایش ۱)، نسبت به شادکامی زنانی که بصورت فردی(بدون همسران خود) دراین آموزش ها شرکت نموده(گروه آزمایش ۲) و یا اصلا در این نوع آموزش ها شرکت نکرده اند(گروه کنترل) تفاوت(معناداری) دارند.
فرضیه۱-۲: رضایت از زندگی زنانی که بصورت مشترک(همراه با همسران خود) در آموزش های انسان گرایی شرکت نمو ده اند(گروه آزمایش ۱)، نسبت به رضایت از زندگی زنانی که بصورت فردی(بدون همسران خود) دراین آموزشها شرکت نموده(گروه آزمایش ۲) و یا اصلا در این نوع آموزش ها شرکت نکرده اند(گروه کنترل) تفاوت(معنا داری) دارند.
فرضیه ۲-۲: لذت زنانی که بصورت مشترک(همراه با همسران خود) در آموزش های انسان گرایی شرکت نموده اند(گروه آزمایش ۱)، نسبت به لذت زنانی که بصورت فردی(بدون همسران خود) دراین آموزش ها شرکت نموده(گروه آزمایش ۲) و یا اصلا در این نوع آموزشها شرکت نکرده اند(گروه کنترل) تفاوت(معنا داری) دارند.
فرضیه ۳-۲: عزت نفس زنانی که بصورت مشترک(همراه با همسران خود) در آموزش های انسان گرایی شرکت نمو ده اند(گروه آزمایش ۱)، نسبت به عزت نفس زنانی که بصورت فردی(بدون همسران خود) دراین آموزش ها شرکت نموده(گروه آزمایش ۲) و یا اصلا در این نوع آموزش ها شرکت نکرده اند(گروه کنترل) تفاوت(معنا داری) دارند.
فرضیه ۴-۲: آرامش زنانی که بصورت مشترک (همراه با همسران خود) در آموزش های انسان گرایی شرکت نمو ده اند(گروه آزمایش ۱)، نسبت به آرامش زنانی که بصورت فردی(بدون همسران خود) دراین آموزش ها شرکت نموده(گروه آزمایش ۲) و یا اصلا در این نوع آموزش ها شرکت نکرده اند(گروه کنترل) تفاوت(معنا داری) دارند.
فرضیه ۵-۲: کنترل زنانی که بصورت مشترک(همراه با همسران خود) در آموزش های انسانگرایی شرکت نموده اند(گروه آزمایش ۱)، نسبت به کنترل زنانی که بصورت فردی(بدون همسران خود) دراین آموزش ها شرکت نموده(گروه آزمایش ۲) و یا اصلا در این نوع آموزش ها شرکت نکرده اند(گروه کنترل) تفاوت(معنا داری) دارند.
فرضیه ۶-۲: کارآمدی زنانی که بصورت مشترک (همراه با همسران خود) در آموزش های انسان گرایی شرکت نمو ده اند(گروه آزمایش ۱)، نسبت به کارآمدی زنانی که بصورت فردی(بدون همسران خود) دراین آموزش ها شرکت نموده(گروه آزمایش ۲) و یا اصلا در این نوع آموزش ها شرکت نکرده اند(گروه کنترل) تفاوت(معنا داری) دارند.
در جدول(۴- ۱۲) میانگین و انحراف معیار شادمانی و ابعاد آن در گروه های سه گانه پژوهش در پیش آزمون و پس آزمون بصورت تعدیل شده(پس از کنترل اثرات پیش آزمون) ارائه شده است.
جدول(۴– ۱۲): میانگین و انحراف معیار شادکامی و ابعاد آن در گروههای سه گانه پژوهش(زنان) در پیش آزمون و پس آزمون در زنان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

yle="box-sizing: inherit; width: 1104px;"> ردیف شادکامی و ابعاد آن آزمون گروه آموزش زوجها با هم گروه آموزش زوجها به صورت فردی گروه کنترل M SD M SD M SD ۱