چکیده:
امروزه بسیاری ازسازمانها دستخوش تغییرند و هرگونه تغییر نیازمند کارکنان و مدیرانی است که انطباق پذیر بوده و با تغییرها سازگار شوند. در این میان تعامل اجتماعی به شیوه ای شایسته وثمربخش برای بیشتر مدیران و رهبران به عنوان عنصر کلیدی درمدیریت تغییرهای سازمانی اهمیت فزاینده ای دارد.بررسیها نشان داده است که گوی رقابت آینده را مدیرانی خواهند برد که بتوانند به طور اثربخش ونتیجه بخش با منابع انسانی خود ارتباط برقرارکنند. دراین زمینه هوش هیجانی یکی ازمولفه هایی است که می تواند به میزان زیادی درروابط مدیران با اعضای سازمان نقش مهمی ایفا کندو شرط حتمی واجتناب ناپذیر درسازمان به حساب می آید.رفتار شهروندی سازمانی یکی از ابعاد مهم سازمان ها و ادارات دولتی است. کارمندان سازمان ها می توانند نقش مهمی در ارتقا و کیفیت سازمان خود را ایفا کنند. آنان با رفتار های نوع دوستانه و جوانمردانه، همراه با ادب و مهربانی، خوش خویی و حس وظیفه شناسی به افزایش کیفیت سازمان خود کمک موثری خواهند کرد. به عبارت دیگر رفتار شهروندی سازمانی یکی از شاخص هایی است که موجب عملکرد بهتر کارکنان می شود و سازمان را به سوی تحقق اهدافش سوق می دهد.
هدف اصلی نگارش تحقیق حاضر بررسی ارتباط بین هوش هیجانی و رفتار شهروندی سازمانی در سازمان اوقاف و امور خیریه درکارکنان سازمان اوقاف و امور خیریه در استان های اصفهان, تهران و خراسان رضوی می باشد. این تحقیق در قالب یک تحقیق میدانی از نوع توصیفی ـ پیمایشی و توصیفی ـ همبستگی است و روش گردآوری مباحث نظری آن کتابخانه ای بوده و ابزار تحقیق پرسشنامههای استاندارد هوش هیجانی مایر و سالوی و رفتار شهروندی سازمانی اورگان است که توسط محقق تنظیم و همزمان به اعضای چهارچوب نمونه که به تعداد 63 نفر برآورد شده است جهت تکمیل، ارائه شده است . پایایی این پرسشنامه ها از روش الفای کرونباخ به ترتیب 907/0 و 81/0 بدست آمده است که حاکی از پایایی مناسب این پرسشنامه است. تجزیه و تحلیل آماری این پروژهی تحقیقاتی از تحلیل عاملی تاییدی آغاز میشود و در ادامه روش تحقیق توصیفی همبستگی است به این ترتیب که دو حوزهی رفتار شهروندی سازمانی در 5 بُعد و هوش هیجانی در 4 بُعد توسط پرسشنامه در نمونهی آماری مورد مطالعه و اندازهگیری قرار میگیرد. از آنجا که هر عضو نمونه بهطور همزمان در 9 بعد مذکور سنجیده میشود امکان بررسی همبستگی بین بردار تصادفی رفتار شهروندی و هوش هیجانی فراهم میآید که بوسیله تحلیل همبستگی متعارف شناخت و کمّی کردن رابطهی بین دو مجموعه از متغیرها را می توان بررسی کرد.
این تحقیق بر پایه 4 سوال بنا شده است که طبق نتایج بدست آمده پاسخ سوال اصلی تحقیق مبنی بر اینکه آیا بین رفتار سازمانی و هوش هیجانی در سازمان اوقاف رابطهی معناداری وجود دارد؟ مثبت میباشد.
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1- مقدمه
امروزه بسیاری ازسازمانها دستخوش تغییرند و هرگونه تغییر نیازمند کارکنان و مدیرانی است که انطباق پذیر بوده و با تغییرها سازگار شوند. در این میان تعامل اجتماعی به شیوه ای شایسته وثمربخش برای بیشتر مدیران و رهبران به عنوان عنصر کلیدی در مدیریت تغییرهای سازمانی اهمیت فزاینده ای دارد.بررسیها نشان داده است که گوی رقابت آینده را مدیرانی خواهند برد که بتوانند به طور اثربخش ونتیجه بخش با منابع انسانی خود ارتباط برقرارکنند. دراین زمینه هوش هیجانی یکی ازمولفه هایی است که می تواند به میزان زیادی درروابط مدیران با اعضای سازمان نقش مهمی ایفا کندو به گفته گلمن[1] (1998) شرط حتمی واجتناب ناپذیر درسازمان به حساب می آید. اخیرابرخی ازدانشمندان نیز دریافتهاند که هوش هیجانی بااهمیت تراز بهره هوشی (IQ) برای یک مدیر ورهبر است .
هوش هیجانی به عنوان نوعی هوش تبیین شده است که هم شامل درک دقیق هیجانهای خود شخص و هم تعبیر دقیق حالات هیجانی دیگران است. هوش هیجانی ، فرد را از نظرهیجانی ارزیابی می کند، به این معنی که فرد به چه میزانی ازهیجانها واحساسهای خود آگاهی دارد وچگونه آنها راکنترل واداره می کند. نکته قابل توجه درراستای هوش هیجانی این است که تواناییهای هوش هیجانی ذاتی نیستند، آنها می توانند آموخته شوند .
هوش هیجانی ، ظرفیت یا توانایی سازماندهی احساسات و عواطف خود و دیگران، برای برانگیختن، و کنترل مؤثر احساسات خود و استفاده از آن ها در روابط با دیگران است (Goleman,1998). هوش هیجانی شامل مجموعه ای از هیجانات، دانش اجتماعی و توانمندی هایی است که قدر ت کلی ما را در جهتی که بتوانیم به عوامل و فشارهای محیطی پاسخ مناسب دهیم هدایت و تقویت میکند و سبب عملکرد بهینه در چهار حیطه زیر می گردد: خود آگاهی (درک توانایی های خود و ابراز آنها)؛ آگاهی اجتماعی (آگاهی نسبت به دیگران و درک توانایی های آنها و همدلی)؛ مدیریت رابطه؛ و خود مدیریتی (Goleman et al,2002).
رفتار شهروندی سازمانی یکی از ابعاد مهم سازمان ها و ادارات دولتی است. کارمندان سازمان ها می توانند نقش مهمی در ارتقا و کیفیت سازمان خود را ایفا کنند. آنان با رفتار های نوع دوستانه و جوانمردانه، همراه با ادب و مهربانی، خوش خویی و حس وظیفه شناسی به افزایش کیفیت سازمان خود کمک موثری خواهند کرد. به عبارت دیگر رفتار شهروندی سازمانی یکی از شاخص هایی است که موجب عملکرد بهتر کارکنان می شود و سازمان را به سوی تحقق اهدافش سوق می دهد.
با توجه به موارد گفته شده، در این فصل به بررسی کلیات تحقیق پرداخته شده است. ابتدا مساله اصلی تحقیق بیان گردید و سپس اهمیت و ضرورت تحقیق مورد بررسی قرار گرفت و در ادامه به اهداف اساسی تحقیق، سوالات تحقیق و فرضیات تحقیق، چارچوب نظری تحقیق، مدل تحقیق و جنبه جدید بودن و نوآوری تحقیق، قلمرو تحقیق، موانع ومحدودیتهای تحقیق پرداخته شده و در انتها نیز واژه ها و اصطلاحات تخصصی تحقیق تعریف شد.
1-2-بیان مسئله
موفقیت در زندگی شخصی و حرفه ای هر شخص به توانایی وی برای استدلال در مورد تجارب هیجانی[2]، مسائل دارای بار هیجانی و ارائه پاسخ به شیوه های سازگارانه از لحاظ هیجانی نسبت به نتایج مبتنی از استدلال درباره گذشته، حال و آینده وابسته استSalovey et al., 2002)).
در دنیای پویا و رقابتی امروز احتمالاً سازمان هایی موفق هستند که بتوانند به طور صحیح هیجان ها و احساسات کارمندان و نیروی انسانی خود را به درستی مدیریت کنند(Goleman,2000). رسیدن این امر در گرو شناسایی و سنجش میزان مهارت های هیجانی کارکنان سازمان ها است (شعبانی و همکاران، 1390).
سیر بررسی ادبیات رشته مدیریت نشان میدهد نظریهپردازان همواره به شیوههای مختلف ارتباطهایی را بین فعالیتهای فراتر از نقش رسمی نیروی انسانی سازمان و اثربخشی سازمانی یافتهاند. اورگان[3] در سال 1988 رفتار شهروندی سازمانی را مشابه اظهارات دیگر نظریهپردازان مجموعه فعالیتهای مازاد نقشهای رسمی کارکنان دانست که موجب بهبود اثربخشی سازمانی می شوند. از آن به بعد و در طول سه دهه اخیر، به طور مستمر رفتار شهروندی بیشتر مورد تأکید محققان قرار گرفته و واکاوی شده است. بر این اساس، مطالعات بیشماری با هدف شناسایی عوامل مختلف مؤثر بر رفتار شهروندی سازمانی انجام شده است و عوامل مختلفی، اعم از فردی و سازمانی، بدین منظور معرفی شدهاند. یکی از عواملی که میتواند بر رفتار شهروندی سازمانی مؤثر باشد، هوش هیجانی است.
سازمان های دولتی بهعنوان یکی از مهمترین سیستمهای خدماتی جامعه، امروزه با تحولات شگفتانگیز رقابتی اداره میشوند. درچنین شرایطی مدیران فرصت چندانی برای کنترل کارکنان در اختیار ندارند زیرا بیشترین وقت و نیروی آنان میبایست صرف شناسایی محیط داخلی در مواجه با چالشهای خارجی سازمان گردد. در نتیجه سایر وظایف روزمره میبایست به عهده کارکنان واگذار گردد. کارکنان سازمان در صورتی می توانند بهخوبی از عهده وظایف محوله برآیند که از مهارت، دانش و توانایی لازم برخوردار بوده و اهداف سازمان را به خوبی بشناسند ( Tseng et. all, 2006:63).
از آنجا که محقق از نزدیک با فضای سازمان اوقاف و امور خیریه آشنایی نسبی داشته و از سوی دیگر فقدان انجام تحقیقی جامع و کامل با توجه به ضرورت و اهمیت آن منجر شد تا به مطالعه این مقوله پرداخته و کم کم این مهم دغدغه محقق شد که از وضعیت هوش هیجانی و رفتار شهروندی سازمانی آگاهی علمی یافته و لذا محقق تصمیم گرفت تا تحقیقی با عنوان ” بررسی ارتباط هوش هیجانی و رفتار شهروندی سازمانی در کارکنان سازمان اوقاف و امور خیریه در استان های اصفهان, تهران و خراسان رضوی ” انجام دهد.
[شنبه 1399-01-09] [ 09:58:00 ب.ظ ]
|