نمودار۲-۴- سرمایه ساختاری

سرمایه ساختاری شامل تمام مخازن دانش در یک سازمان است که در برگیرنده پایگاه دادهها و چارتهای سازمانی و دستورالعملهای فرآیندی و استراتژیها و یا شامل هر چیز دیگری که به سازمان ارزشی بیشتر بدهد میباشد (بونتیس و همکاران[۵۲]، ۲۰۰۲).
سرمایه ساختاری به صورت سختافزارها و نرمافزارها و پایگاه دادهها و ساختار سازمانی و حق اختراعها و مارکهای تجاری و سایر قابلیتهای سازمانی است که بهرهوری کارکنان را بالا میبرد (ادوینسون و همکاران[۵۳] ، ۱۹۹۷).
سرمایه ساختاری، دانشی است که بعد از رفتن کارکنان به خانه، در سازمان باقی میماند (روس و دیگران[۵۴] ، ۱۹۹۷).
سرمایه ساختاری، یک سیستم زیربنایی و اطلاعاتی است که توسط آن میتوان دانش پنهان افراد را به دارایی جمعی تبدیل کرد (نیکولینی[۵۵]،۱۹۹۳) یعنی توسط این سیستم اطلاعاتی میتوان دانش موجود در ذهن هر یک از کارکنان را در سراسر شرکت به اشتراک گذاشت و مالکیت دانش را به همه کارکنان انتقال داد. سرمایه ساختاری، یک زیر ساخت است که شرکت برای تجاری کردن نیروی انسانیش بوجود میآورد. این زیر ساخت، به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم کارکنان را حمایت میکند و این حمایتها هر کدام به طور جداگانه دارای عناصر فیزیکی (مشهود) و نامشهود هستند. حمایت مستقیم، حمایتی است که منابع انسانی مستقیماً آن را لمس میکنند که شامل حمایت فیزیکی مانند کامپیوترها، میزها و تلفنها و همچنین حمایت نامشهود مانند سیستمهای اطلاعاتی، نرمافزار کامپیوتری، رویههای کاری، برنامههای بازاریابی و دانش چگونگی انجام کار در شرکت است.
حمایت غیر مستقیم شامل عناصر فیزیکی مانند ساختمانها، روشناییها، نیروی برق و لوله کشی است و عناصر نامشهود مانند برنامههای استراتژیک، سیستمهای پرداخت حقوق، ساختار قیمتگذاری و روابط با عرضهکنندگان است. در واقع سرمایه ساختاری محیطی فراهم میآورد که سرمایه انسانی، دانش تولید کند و آن را بکار گیرد (ادوینسون و سالیوان[۵۶] ، ۱۹۹۶، ۳۶۰).
سرمایه ساختاری سازمان، به عنوان یک فرآیند تولید شناخته شده که این فرآیند دارای عناصر کارایی، زمان مبادله، نوآوری در رویههای انجام کار و دستیابی به اطلاعات برای تبدیل آن به دانش است و بنابراین سرمایه ساختاری برای سازمان خیلی مهم است چرا که تنها بعد از ابعاد سرمایه فکری است که سازمان به صورت عملی صاحب آن است.
اگر کارکنان، هوشمندی و دانش زیادی داشته باشند، اما سیستمها و رویههای سازمان، ضعیف باشد، سرمایه فکری به پتانسیل کامل خود نمیرسد. طبق گفتۀ ادوینسون و مالون[۵۷] (۱۹۹۷) سرمایه ساختاری شرکت را قادر میسازد روابطش را با شبکههای داخلی و خارجی، توسعه دهد. منظور از شبکه داخلی همان روابط کارکنان با یکدیگر و با مدیریت شرکت است و شبکه خارجی نیز روابط کارکنان و مدیریت شرکت با عرضه کنندگان و مشتریان و سایر ذینفعان شرکت است.
کارکنان، سرمایه ساختاری را برای شرکت فراهم میآورند و شرکت، صاحب پسماند آن میشود یعنی اینکه بعد از بوجود آمدن سرمایه ساختاری توسط کارکنان، اگر آنها از شرکت بروند باز هم این سرمایه در شرکت باقی خواهد ماند و شرکت صاحب آن خواهد بود. سرمایه ساختاری با ساختار سازمانی ارتباط دارد و اگر در سازمان سیستمهای اطلاعاتی بکار گرفته شود آن سیستمهای اطلاعاتی، منجر به هوشمندی سازمان و بهتر شدن تجارت آن میشوند. سرمایه انسانی، نخستین فاکتور سرمایه ساختاری است.
گرچه سرمایه ساختاری متأثر از سرمایه انسانی است اما وجودی مستقل از آن نیز دارد، مثلاً اختراعاتی که توسط کارکنان سازمان انجام میشود، برای سالها بعد نیز در سازمان باقی میماند و میتوان از مزایای آن اختراعات بهره برد(رفیعی،۱۳۹۰).
سیستم های اطلاعاتی
سیستم اطلاعات[۵۸]عبارت است از یک سیستم کامل طراحی شده برای تولید، جمع‌آوری، سازماندهی، ذخیره، بازیابی و اشاعه اطلاعات در یک مؤسسه، سازمان یا هر حوزه تعریف شده دیگر از جامعه .
سیستم اطلاعات سازمان[۵۹] یک سیستم اطلاعات برای کار بر روی اطلاعاتی است که به خود سازمان مربوط می‌شوند. اگر سازمانی کار تولید، جمع‌آوری و اشاعه اطلاعات آماری جمعیت کشور را به عهده دارد و برای این وظیفه از یک سیستم‌ اطلاعات استفاده می‌کند این سیستم اطلاعات، یک سیستم اطلاعات سازمانی نیست اما سیستم اطلاعات نیروی انسانی یا سیستم حسابداری این سازمان از جمله سیستم‌های اطلاعات سازمانی آن محسوب می‌شوند.
سیستم‌های اطلاعات مدیریت شامل کلیه سازو کارهای لازم برای جمع آوری، نگهداری و پردازش اطلاعات،دانش مربوط و استفاده درست و به هنگام از آنها است(جوانمرد،۱۳۸۹)
انواع معمول سیستم‌های اطلاعات سازمانی عبارتند از
سیستم‌ پردازش مبادلات[۶۰] : سیستم‌های اطلاعات سازمانی که از طریق تعریف فرایندها و رویه‌ها و پردازش اطلاعات، انجام و کنترل عملیات سازمان را به عهده می‌گیرند. سیستم‌های انبارداری، کارگزینی، حسابداری، تدارکات، مدیریت قراردادها، فروش، کنترل موجودی، اموال، پشنهادات داخلی، مدیریت نظرات مشتریان، آموزش و . . . سیستم‌های پردازش عملیات هستند.
سیستم اطلاعات مدیریت[۶۱]: گونه‌ای از سیستم‌های اطلاعات سازمانی کامپیوتری که اطلاعات داخلی سازمان را از سیستم‌های پردازش عملیات می‌گیرند و آنها را در قالب‌های بامعنی و مفید به عنوان گزارش‌های مدیریت خلاصه می‌کنند تا در انجام وظایف مدیریتی مانند کنترل و تصمیم‌گیری استفاده شوند.
سیستم پشتیبان تصمیم‌گیری[۶۲]:گونه‌ای از سیستم‌های اطلاعات سازمانی کامپیوتری که در تصمیم گیریهای نیازمند مدلسازی، فرمولبندی،محاسبه، مقایسه،انتخاب بهترین گزینه یا پیش‌بینی سناریوهای محتمل به مدیریت کمک می‌کنند.
تحلیل و طراحی سیستم‌های اطلاعات، تخصصی است که با استفاده از آن یک سیستم اطلاعات سازمانی تعریف، تحلیل، طراحی و اجرا می‌شود .

۲-۱۱-۶- معیارهای سرمایه های فکری

معیارهای اندازه گیری سرمایه فکری در سازمان ها در شکل زیر نمایش داده شده است :
سرمایه فکری
سرمایه ساختاری
فرهنگ سازمانی
ارزشهای شرکت
سرمایه اجتماعی
فلسفه مدیریتی
فرآیندها و عادات
فرآیندهای رسمی
فرآیندها و عادات غیر رسمی
فرآیندهای مدیریتی
اموال فکری
نام تجاری
داده و اطلاعات
دانش کدبندی شده
اختراعات و کپی رایت
رموز تجاری

نمودار۲-۵-معیارهای اندازه گیری سرمایه فکری

منبع:(ستایش و کاظم نژاد ، ۱۳۸۸، ۵۸)

۲-۱۱-۷- اهمیت سرمایه فکری در بافت غیرانتفاعی

سرمایه فکری قادر به سازگاری با چالشهای محیط غیرانتفاعی در اقتصاد دانش محور است؛ زیرا برخی از مبانی نظری سرمایه فکری از کانون درونی تئوری شایستگی اصلی سرچشمه می‌‌گیرند. سرمایه فکری به انتقال کانون استراتژیک سازمانهای غیرانتفاعی به منابع فکری، شامل: دانش‌، مهارتها و تجربه کمک می کند و این برای سازمانهای غیرانتفاعی مهم است؛ زیرا فعالیتها و تغییرهای استراتژیکی که در سازمانها انجام می شوند به طور عمده از راه ابتکارهای درونی کارکنان و داوطلبان هدایت می شوند تا نیروهای خارجی نظیر کارگزاران دولتی. بنابراین احتمالا مقاومت در برابر آن فعالیتها و تغییرات استراتژیک از طرف کارکنان و داوطلبان کمتر خواهد شد.
در سازمانهای انتفاعی ،سود به عنوان یک زبان مشترک برای ارتباط‌ات تفویض و هماهنگی، و به عنوان وسیله‌ای برای اندازه گیری موفقیت سازمان و معیار عملکرد عمل می کند. بنابراین همان‌گونه که پیشتر اشاره شد، سازمانهای غیرانتفاعی در صورت اجرای مدیریت استراتژیک انتفاعی که بر ذخیره هزینه و ارزش پول تاکید دارند آسیب پذیرهستند. موریتسن و دیگران تاکید میکنند که سرمایه فکری در ارتباط با پرسشهاییدرباره هویت مانند: شما چه کسی هستی و چه چیزی می خواهی بشوی؟ است و بنابراین سرمایه فکری فقط یک هدف مربوط به منابع فکری نیست بلکه هویتی است که به وسیله قابلیت و دانش اینکه یک سازمان چه چیزی می تواند انجام دهد، درست شده است. در نتیجه رویکرد سرمایه فکری رهبران غیرانتفاعی را ملزم به تجدیدنظر در ماموریت و دلیل وجودی اجتماعی شان می کند. سرمایه فکری برای سازمانهای غیرانتفاعی مهم شده؛ زیرا نه تنها به این سازمانها کمک می کند تا از جابه جایی هدف و توزیع منابع پرهیز کنند بلکه همچنین به آنها یاری می دهد تا دوباره هدفهایشان را روی ابعاد اجتماعی متمرکز کنند، که بعضا بوسیله فعالیت در محیطهای قرارداد تجاری تحت جنبش اصلاح بخش عمومی، مورد تحریف قرار گرفته است.
بیشتر منابع سازمانی در طول عمر خود، بازده کاهشی و یا افزایشی دارند. برای نمونه، یک داریی فیزیکی در اثر استفاده مستهلک می‌شود. از طرفی، ارزش سرمایه فکری در اثر استفاده کاهش نمی یابد. پپارد و ریلاندر بیان می کنند که منابع سرمایه فکری همزمان می تواند توسط کاربران زیادی در جاهای مختلف به کار گرفته شود، بنابراین از لحاظ اقتصادیی، غیررقابتی هستند. این بدین خاطر است زمانی که سرمایه فکری مورد شناسایی و چالش قرار می گیرد ممکن است دانش جدید توسعه داده شود. بنابراین سرمایه فکری اغلب با بازده افزایشی شناخته می‌شود، یعنی ارزش ایجاد شده به ازای هر واحد مصرف شده سرمایه گذاری افزایش می‌یابد.
ویژگی غیررقابتی سرمایه فکری برای سازمانهای غیرانتفاعی دارای اهمیت است؛ زیرا سرمایه فکری ممکن است به جای رقابت بر سر منابع، به اشتراک گذاری منابع را تشویق کند. رقابت شدیدی که در اثر اصلاحات در بخش عمومی، به وجود می‌آید، برای بخش غیرانتفاعی- هنگامی که سازمانهای غیرانتفاعی به جای همکاری با یکدیگر برای حل مشکلات اجتماعی، بر سر منابع رقابت می کنند، می تواند مخرب باشد. ویژگی غیررقابتی سرمایه فکری همچنین سازمانهای غیرانتفاعی را برای کسب مزیت از راه تسهیم دانش در اقتصاد دانش محور تشویق می کند.
نورکلیت بیان می کند که اگر یک مدل در سازمان موثر باشد، آن مدل باید ریشه در زبان افراد سازمان داشته باشد و به همه بخشهای سازمان منتقل شود. این مطلب یک نکته مهم دیگری را نیز بیان می کند :
اگر یک مدل در سازمانهای غیرانتفاعی مورد استفاده قرار گیرد ، باید کاربرد یا توزیع آن در کل سازمان ساده و آسان باشد. بونتیس و دیگران بیان می کنند که سرمایه فکری ، انعطاف پذیر و درک آن آسان است؛ زیرا مجموعه ای از منابع فکری و جریانهای آنها را ارائه می کند. بنابراین مفهوم سرمایه فکری می تواند به عنوان یک چارچوب مفهومی ساده برای سازمانهای غیرانتفاعی مورد استفاده قرار گیرد که نیازمند تغییر به نسبت کمی است. سرمایه فکری برای سازمانهای غیرانتفاعی دارای اهمیت است؛ زیرا به ایجاد تغییرات در رفتار و ارزشهای افراد کمک می کند. روس، بیان میکند که اگرچه سرمایه فکری ممکن است به ظاهر در ارتباط با رشد فروش و ایجاد ارزش باشد، اما یک هدف عمیق تر دارد: هدف اصلی یک رویکرد سرمایه فکری، تغییر رفتار افراد است اما نه حداقل از راه تغییر در زبان موسسه. مفهوم سرمایه فکری مجموعه کاملی از ارزشهای جدید، است درباره اینکه مدیریت خوب چیست و مدیریت بد چیست، انجام دادن چه مسائلی در سازمانها درست و چه مسائلی اشتباه است؟ (کاظم زاده و ستایش ، ۱۳۸۸، ۱۱۶)

۲-۱۱-۸- مقایسه دو رویکرد در مدیریت سرمایه فکری

در ادبیات مالی دو رویکرد درباره مدیریت سرمایه فکری وجود دارد :
در رویکرد اول زیرساختهای سازمانی، یادگیری، ارتباطات و تواناییهای کارکنان تقویت میشود تا با افزایش دانش سازمانی عملکرد بلند مدت شرکت بهبود یابد. این رویکرد به مکتب فکری دانش محور معروف است. طرفداران این مکتب مانند اینکپن و زاک معتقدند اگر شرکتی از سرمایه فکری بهتری در محیط کسب وکار برخوردار باشد مزیت رقابتی خواهد داشت .
در رویکرد دوم، سرمایه فکری نوعی دارایی اقتصادی قابل اندازه گیری محسوب میشود. این رویکرد به کسب سود از طریق سرمایه فکری تأکید دارد و به مکتب سرمایه اقتصادی معروف است طرفداران این مکتب از مدلهای مبتنی بر بازار سرمایه مانند مدل ترازنامه نامشهود توسط سویبی مدلهای مستقیم سرمایه فکری مانند ارزشگذاری حقوق معنوی توسط بونتیس و مدلهای بازده دارایی ها مانند مدل ارزش افزوده اقتصادی توسط استوارت[۶۳] و مدل تعیین ضریب ارزش افزوده فکری توسط پالیک برای اندازه گیری سرمایه فکری استفاده کردند (دستگیر ، ۱۳۸۹، ۴۲)

۲-۱۱-۹- اهداف اندازه گیری سرمایه فکری

مار و همکارانش[۶۴] (۲۰۰۳) نشان دادند که پنج هدف کلی برای اندازه گیری سرمایه فکری وجود دارد که عبارتند از :
برای کمک به سازمانها در جهت فرموله کردن استراتژی هایشان
برای ارزیابی نحوه اجرای استراتژی ها

۸۰۸/۰

۳-۷- جامعه آماری

در هر بررسی آماری، مجموعه عناصر مورد نظر را جامعه می‌نامند. به عبارت دیگر، جامعه مجموعه تمام مشاهدات ممکنی است که می‌توانند با تکرار یک آزمایش حاصل شوند به طور کلی جامعه عبارت است از مجموعه ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند و تعریف جامعه آماری باید جامع و کامل باشد.
جامعه آماری این تحقیق شامل کارکنان بانک ملت در استان کرمانشاه می باشد که تعداد اعضای جامعه مورد بررسی بالغ بر ۴۰۷ نفر می باشد.

۳-۸ -تعیین حجم نمونه و روش نمونه گیری

نمونه آماری ، عبارت است از تعداد محدودی از آحاد جامعه که بیان کننده ویژگی های اصلی جامعه آماری باشند.انجام هر تحقیق علمی مستلزم صرف هزینه و زمان است، به همین دلیل امکان بررسی کامل جمعیت (جامعه) ، به صورت سرشماری وجود ندارد، لزا پژوهشگران با توجه به چنین واقعیتی درصدد بر می‌آیند که از طریق نمونه‌گیری، اطلاعات احتمالی را با استفاده از تحلیل داده‌های بدست آمده پیرامون نمونه به دست آورند و در نهایت از طریق تعمیم، این اطلاعات را به جامعه اصلی منتسب نمایند(خاکی، ۱۳۸۸، ۱۵۸).
در فرمول بالا N تعداد اعضای جامعه(۴۰۷ نفر)، و آماره z مقدار متغیر نرمال متناظر با سطح اطمینان مورد نظر برای فاصله اطمینان ۹۵% که برابر ۹۶/۱ می باشد. σ انحراف از معیار بوده و برابر با (۵/۰) در نظر گرفته شده است. همچنین ε مقدار دقت اندازه گیری بوده که برابر (۰۵/۰) در نظر گرفته شده است.
نمونه آماری بدست آمده بوسیله فرمول کوکران برابر با ۱۹۷ نفر می باشد که پس از توزیع ۲۲۰ پرسشنامه با روش نمونه گیری دردسترس نهایتا تعداد ۲۰۵ پرسشنامه قابل استفاده بود و تجزیه و تحلیل های فصل چهارم براساس همین تعداد نمونه انجام شده است.

۳-۹-روش تجزیه و تحلیل داده ها

در این پژوهش به منظور بررسی روابط مطرح شده بین متغیرهای تحقیق از روش معادلات ساختاری استفاده شده است. فرایند تجزیه و تحلیل ساختارهای کوواریانس شامل یک سری گامهایی است که به محقق توصیه می شود که حتماً به صورت متوالی این گامها را انجام دهد. این گامها عبارتند از :
الف- مرحله ی بیان مدل
مدل معادلات ساختاری با بیان مدلی که می خواهد تخمین زده شود؛ شروع می شود. در ساده ترین سطح مدل، یک عبارت آماری درباره ی روابط میان متغیرها است. این مدلها در زمینه رویکردهای مختلف تحلیلی، اشکال مختلفی به خود می گیرند. برای مثال یک مدل در زمینه همبستگی عموماً روابط غیر جهت داری را (دوطرفه) بین دو متغیر نشان می دهد. در حالی که رگرسیون چندگانه و تحلیل واریانس مدلهایی را با روابط جهت دار بین متغیرها نشان می دهد.
این مرحله یکی از مهمترین مراحل موجود در مدل معادلات ساختاری است. زیرا هیچ گونه تحلیلی صورت نمی گیرد مگر این که محقق ابتدا مدل خود را بیان کند. گامهای موجود در این مرحله به شرح زیر است:
۱- ساخت یک مدل ساختاری فرضی
بیان یک مدل در واقع ترسیم نمودار یک تئوری به یکسری معادلات ساختاری(ریاضی) است. بنابراین بهتر است ابتدا نمودارمسیر را ترسیم کنیم و متغیرهای دورن زا [۷۸] و برون زا [۷۹] و روابط علّی بین این متغیرها را نشان دهیم.
۲- انتخاب شاخصهای مشاهده شده برای متغیرهای مکنون
بعد از مشخص کردن متغیرهای مکنون درون زا و برون زا در این گام لازم است تا برای متغیرهای مکنون شاخصها(متغیرهای مشاهده شده) مناسبی انتخاب و به آنها وصل شود بهتر است از چندین شاخص به جای یک شاخص برای اندازه گیری متغیر مکنون استفاده شود که این کار بر اساس تعریف مفهومی و تعریف عملیاتی صورت می گیرد.
۳- ارزیابی حالت تعیین مدل [۸۰]
قبل از مرحله ی تخمین و بعد از مرحله ی بیان حتماً می بایستی حالت تعین مدل مورد ارزیابی قرار گیرد. تعیین یک مدل مستلزم مطالعه ی شرایطی برای بدست آوردن یک راه حل منحصر به فرد برای پارامترهای بیان شده در یک مدل می باشد.
ب- مرحله دوم تخمین مدل
هنگامی که یک مدل بیان شد و حالت تعیین آن مورد ارزیابی قرار گرفت کار بعدی بدست آوردن تخمین های پارامترهای آزاد از روی مجموعه ای از داده های مشاهده شده است. این مرحله شامل یکسری فرایندهای تکراری است که در هر تکرار یک ماتریس کوواریانس ضمنی[۸۱] ساخته می شود و با ماتریس کوواریانس باقیمانده می شود و این تکرارها تا جایی ادامه می یابد که این ماتریس باقیمانده به حداقل ممکن برسد.
۱- جمع آوری داده ها
در این مرحله انتخاب اندازه نمونه مهم است. زیرا بسیاری از روشهای تخمین موجود در مدل معادلات ساختاری و شاخصهای ارزیابی، متناسب بودن مدل نسبت به اندازه نمونه حساس است. بنتلر[۸۲] پیشنهاد نموده که همواره نسبت ۱۰ تا ۱ بین اندازه نمونه و تعداد پارامترهای آزاد که می‌بایستی تخمین زده شود وجود داشته باشد. تا برآورد مدل با کمترین میزان خطا صورت پذیرد.
۲- ساخت ماتریس واریانس – کوواریانس متغیرهای اندازه گیری شده
بعد از بیان مدل و جمع آوری داده ها تخمین مدل با مجموعه ای از روابط شناخته شده بین متغیرهای اندازه گیری شده شروع می شود. این روابط در ماتریسی به نام ماتریس کوواریانس – واریانس یا ماتریس همبستگی مرتب می شود
ج – ارزیابی تناسب [۸۳] یا بر ارزش
یک مدل وقتی گفته میشود که با یکسری دادههای مشاهده شده تناسب دارد که ماتریس کوواریانس ضمنی مدل با ماتریس نزدیک صفر باشد.
گام موجود در این مرحله به شرح زیر است:
۱- بررسی معیار کلی تناسب مدل و قابلیت آزمون پذیری مدل و ارزیابی موضوع که آیا اصلاحات مورد نیاز است یا خیر؟ هنگامی که یک مدلی تخمین زده می شود برنامه نرم افزاری یکسری آمارهایی از قبیل خطای استاندارد، Value-T و غیره را درباره ی ارزیابی تناسب مدل با داده ها منتشر می کند. اگر مدل قابل آزمون باشد ولی با داده ها به طور مناسب تناسب نداشته باشد شاخصهای اصلاحی[۸۴] که یک وسیله معتبر برای ارزیابی تغییرات مورد نیاز در بیان مدل هستند به کار گرفته می شوند؛ تا مدل متناسب با داده ها شوند. مهمترین شاخص تناسب مدل آزمون X2 است ولی به خاطر این که آزمون X2 تحت شرایط خاصی عمل می کند و همیشه این شاخص عبارتند از: GFI [۸۵] ، AGFI [۸۶] ، RMSR حالتهای بهینه برای این آزمونها به شرح زیر است:
آزمون X2 هرچه کمتر باشد بهتر است؛ زیرا این آزمون اختلاف بین داده و مدل را نشان می دهد.
آزمون GFI و CFI از ۸۰ درصد بایستی بیشتر باشد
آزمون RMSR هرچه کمتر باشد بهتر است، زیرا این آزمون یک معیار برای میانگین اختلاف بین داده های مشاهده شده و داده های مدل است.
هـ – تفسیر مدل
اگر آزمونهای تناسب نشان دهند که مدل به طور کافی متناسب با داده ها می باشد در این مرحله ما بر روی عوامل مشخص شده (پارامترهای مدل) مدل متناسب شده تمرکز می نماییم. در این مرحله، معناداری پارامترهای مدل مورد ارزیابی قرار می گیرد.
آزمونها و مقایسه تخمین پارامترها و همچنین نمایش آنها مستلزم تخمین های استاندارد شده ای است. به همین دلیل در این مرحله تخمین های غیر استاندارد را که عمدتاً به مقیاس خود وابسته هستند را به تخمینهای استاندارد شده ای که وابسته به مقیاس خود نیستند، تبدیل می کنیم و این کار تا حدودی بر ارزش و پارامترهای مدل را تحت تأثیر قرار میدهد. این مرحله از مدل معادلات ساختاری دقیقاً شبیه استاندارد ضرایب رگرسیون (β استاندارد) در آمار می‌باشد.
و – ابلاغ یا نوشتن گزارش تحقیقاتی
در این مرحله نتایج مدل معادلات ساختاری به شکل نمودار مسیر ارائه می گردد. نمودار مسیر یک نمایش گرافیکی از مدل معادلات ساختاری است. سه جزء اصلی این نمودار شامل مستطیل ها، بیضی ها و پیکانها هستند.
گام نهایی در هر تحقیق، گزارش نتایج تحقیق به روشی است که سایر محققین بتوانند از منطق رویه ها و تجزیه و تحلیل های تحقیق و تفسیرهای آن استفاده کنند .