بد رفتاری پلیس ، ارتکاب جرم ، فساد و سوء رفتار از عوامل  بروز اعمال خلاف شئون انتظامی بوده که با گذشت زمان می تواند تبدیل به یک مسئله گردد. به عبارت دیگر شأن نیروی انتظامی یک اصطلاح کلی است که اگر بخواهیم آن را تعریف کنیم ، می گوییم انتظاراتی که جامعه از نیروی انتظامی دارد  و اگر نیروی انتظامی بر خلاف آن عمل و رفتاری انجام دهد ، می گویند خلاف شأن انجام داده است .

عوامل و فاکتورهای زیادی در سازمان سبب اعمال خلاف ﺷﺋون انتظامی هستند از جمله : رهبری ارتباطات – قدرت و سیاست – تعارض و مذاکره – ساختار سازمانی – تکنولوژی و طرح ریزی شغلی  – ارزیابی عملکرد و سیستم پاداش و فرهنگ سازمانی . ( رابینز ، ۱۳۸۲ ، ۲۱ )

فرهنگ و ساختار سازمانی به عنوان پدیده ای که از سیاست ­ها و رویکرد های مدیران رده بالای سازمانی نقش گرفته از جمله عواملی است که در پیشگیری از بروز فساد در ادارات و سازمان­ ها نقش مهمی دارد. فرهنگ و ساختار سازمانی به دلیل ماهیت اثرگذاری قوی که می­تواند بر رفتار و عملکرد اعضای سازمان داشته باشد، در کنترل درونی رفتارهای کارکنان و پیشگیری از بروز فساد اداری نقش مهمی دارد. فرهنگ و ساختار سازمانی، عامل مهمی در شکل ­دهی به رفتار سازمانی به شمار می­رود و از نقش مهمی در پدید آوردن دگرگونی در رفتارهای نامطلوب و ایجاد ثبات در رفتارهای مورد نظر سازمان برخوردار است. این دو عامل می­تواند سرچشمه­ای برای دستیابی به محیط سالم اداری و یا فضایی به شمار می­رود که ترویج­کننده فساد اداری است.از آنجا که فساد ( و انواع آن همچون فساد اداری ، اقتصادی ، سیاسی و … ) می­تواند بر حرکت توسعه جامعه تأثیر زیادی بگذارد و بنابر اهمیتی که فرهنگ و ساختار سازمانی – به عنوان یکی از مهمترین عوامل پیشگیری کننده از بروز فساد- دارد ، این مقاله تلاش دارد تا با برجسته کردن نقش فرهنگ و ساختار سازمانی مطلوب ، زمینه مناسبی را برای افزایش شناخت مدیران سازمان ­ها و شرکت ­ها در جهت پیشگیری از بروز پدیده­ ای نامطلوب به نام فساد به وجود آورد. لذا پژوهش پیشرو نیز با توجه به مفاهیم فرهنگ و ساختار سازمانی، در پی پاسخ به این پرسش­ ها است : بین ابعاد فرهنگ سازمانی و ساختار سازمانی چه ارتباطی است؟ ارتباط ابعاد فرهنگ سازمانی و ساختار سازمانی چه تأثیری بر فساد دارد ؟

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید

یکی از متغیر های مورد بحث در پژوهش حاضر ساختار سازمانی می باشد که دیدگاه­ ها و تعاریف مختلفی درباره ساختار سازمانی هست. ساختار در یک مفهوم به معنی ترتیب وظایف برای انجام دادن کاری است. این مفهوم را می­توان به گونه بهتری با استفاده از نمودار سازمانی توضیح داد. مفهوم نسبتاً ساده و ملموسی از ساختار به شکل نمودار سازمانی، نمادی آشکار از کل فعالیت ­ها ، شیوه ­های ارتباطی و فرآیند های سازمانی است ( جکسون و مورگان ،۱۹۸۲ ، ۸۰ ).          اما چه چیزی تعیین کننده ساختار سازمانی است؟ کلاسیک­ ها در زمینه نظریه سازمان مکاتب مختلفی عرضه کرده­اند. بعضی معتقدند که عوامل معینی مانند اندازه ، محیط ، یا فناوری تعیین کننده ساختار سازمانی است. به نظر آنها این عوامل، محدودیت­های اقتصادی یا محدودیت­های دیگری را بر سازمان­ ها تحمیل می­کند و سبب می­شود که آنها به انتخاب ساختارهای خاصی مجبور شوند.

مینتزبرگ ( ۱۹۷۹ ، ۲ ) معتقد است که ساختار، مجموعه راه­ هایی است که کار را به وظایف مشخص تقسیم ، و هماهنگی میان آنها را فراهم می­کند. به نظر او ساختار ، توزیع قدرت در سازمان را نشان می­دهد و صرفاً ساز و کار هماهنگی نیست بلکه فرآیند های سازمانی را تحت تأثیر قرار می­دهد.

به نظر بارنی و گریفین (۱۹۹۹ ، ۱۵ ) ساختار سازمانی چارچوب روابط حاکم بر مشاغل ، سیستم­ ها و فرآیند های عملیاتی و افراد و گروه­هایی است که برای رسیدن به هدف تلاش می­کند.

جکسون و مورگان از تعریفی اصلاح شده استفاده می­کنند که در ابتدا توسط چایلد ارائه شده است. آنها ساختار را به عنوان « نقش­های کاری و ساز و کارهای مدیریتی تعریف می­کنند که الگویی از فعالیت­ های شغلی به هم پیوسته را ایجاد می­کند و سازمان را قادر می­سازد تا فعالیت ­های کاری خود را هدایت ، هماهنگ و کنترل نماید » ( جکسون و مورگان ، ۱۹۸۲ ، ۸۱ ).

از طریق ساختار سازمانی عملیات و فعالیت­های داخل سازمان ، تنظیم و خطوط مسئولیت و اختیار مشخص می­شود. ساختار به مدیران نشان می­دهد که مسئول سرپرستی چه کسانی هستند و به کارکنان ، مدیرانی را می­شناساند که از آنها آموزش و دستور می­گیرند. کمک به جریان اطلاعات نیز از تسهیلاتی است که ساختار برای سازمان فراهم می­کند (آرنولد و فیلدمن، ۱۹۸۶ ، ۲۴۱ ).

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید

ساختار سازمانی باید توان تسریع و آسان سازی تصمیم­گیری ، واکنش مناسب نسبت به محیط و حل تعارضات بین واحدها داشته باشد. ارتباط بین ارکان اصلی سازمان و هماهنگی بین فعالیت­های آن و بیان ارتباطات درون سازمانی از نظر گزارش­ دهی و گزارش­گیری ، از وظایف ساختار سازمانی است ( دفت ، ۱۹۹۱ ، ۲۱۰ ).

اگر چه مفهوم ساختار سازمانی واقعیتی است که بر هر کسی در سازمان اثر می­گذارد و همه به نوعی با آن سر و کار دارند، کم و بیش، مفهومی انتزاعی است (کاست و رزن ویگ ، ۱۹۸۵ ، ۲۳۴ ).

یکی از متغیر های مورد بحث در پژوهش حاضر فرهنگ سازمانی می باشد . فرهنگ سازمانی  از زمان مطرح شدن در سالهای ۱۹۸۰ توسط  اوچی[۱] ،  واترمن[۲] و دیگران یکی از مهمترین و قابل بحث ترین موضوعات در زمینه رفتار سازمانی بوده است. درباره چگونگی تعریف فرهنگ سازمانی اتفاق آرا وجود ندارد، اما همه  آنها در سه چیز  مشترکند : نخست فرهنگ قالب ارزشهایی است که شخص آن را مش.ل رفتار مناسب در سازمان می داند. دوم این ارزشها  بدلیل مورد تایید  بودنشان انتخاب شده اند. سوم بر محمل های نمادین که به طور معمول از طریق آنها مبادله می شوند  استوارند.  فرهگ سازمانی از علوم مردم  شناسی ( با تعاریف دقیق از یک یا دو سازمان )، جامعه  شناسی ( بررسی تعداد بیشتر ) ، روانشناسی اجتماعی ( بکار گیری ماهرانه نمادها ) و مطالعات اقتصادی به عنوان ابزار مدیریت و عامل تعیین کننده عملکرد بهره برده است. اوچی ، پیترز و واترمن ابعاد متعددی را که باعث ایجاد تفاوت در ارزشهای سازمانی می شود ، از جمله سلوک با کارکنان ، تعاریف ابزارهای تصمیم گیری و واگذاری  مسئولیت برای نتایج حاصل از تصمیم گیری را نام برد. ( رابینز ، ۱۹۹۷ ، ۳۷۳ )

فرهنگ و ساختار سازمانی می تواند بر عملکرد بالقوه گروه اثر گذار باشد. فرهنگ بعضی از سازمانها تمایل به فردگرایی شدید دارد، یعنی بر عملکرد ، پیشرفت و پاداش های فردی تأکید می کند. این تأکید می تواند بر کار سازمانی اثر منفی بگذارد و شکل گروه های کاری اثر بخش را دشوار سازد. از طرف دیگر سازمان در فرهنگی می تواند پیشرفت کند که ارزش زیادی برای کار سازمانی قائل باشد و سهیم بودن افراد در کارسازمانی را ارزش بداند.

کاووسی معتقد است انسان فرهنگ را می آفریند و فرهنگ هم انسان را می سازد .فرهنگ به انسان یاد می دهد تا اندیشه های ثابت و پایداری را بیاموزد ودر قالب گروههای پیچیده ای که وظایف جداگانه و ویژه دارند سامان یابد. ریشه فرهنگ هر سازمان را باید در باورها ، هنجارها و ارزشهای آن جستجو نمود. ( کاووسی ،  ۱۳۸۸ ، ۱۴۵ ).

هاردی و براون معتقد است فرهنگ سازمانی نظامی از ارزش ها و باورهای مشترک است که تعامل با افراد، ساختار و نظام های سازمان و هنجارهای رفتاری را شکل می دهد. ( هاردی و براون ،  ۱۳۷۷ ، ۱۵۲ ).

به نظر استونر و فریمن فرهنگ سازمانی عبارت است از مجموعه ای از ارزشها ، باورها ، نگرش ها و هنجارهای مشترک که رفتار و انتظارات اعضای سازمان را شکل می دهد و به بیان وسیع تر فرهنگ سازمانی تعیین کننده نوع رفتار کارکنان است و اولویت ها را تعیین می نماید. ( استونر و فریمن ،  ۱۳۷۵ ، ۲۹۰ ).

[۱]  Uchi

[۲]  Waterman

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید

همانگونه که ملاحظه می شود، تسهیل تجارت می تواند مزایای بسیاری داشته باشد. از این رو، توجه به عواملی که باعث تسهیل تجارت می شوند می تواند یکی از موضوعات اساسی در هر کشوری باشد. به همین دلیل در تحقیق فوق بدنبال شناسایی و رتبه بندی عواملی هستیم که در تسهیل تجارت قانونی موثرند تا از این طریق سازمان های ذی ربط دید وسیع تری را کسب نموده و در برنامه ریزی های خود اثر هر یک از عوامل را لحاظ نمایند.

۱-۴) اهداف تحقیق

هدف اصلی: شناسایی عوامل موثر در تسهیل تجارت.

اهداف عملیاتی پروژه فوق را می توان بصورت زیر خلاصه نمود:

1. شناسایی زیر فاکتورهای اثر گذار بر تسهیل تجارت؛
2. رتبه بندی عوامل شناسایی شده از دیدگاه خبرگان؛
3. ارائه راهکارهای مناسب در جهت تسهیل هرچه بیشتر تجارت.

۱-۵) فرضیه های تحقیق

پس از شناسایی عوامل موثر بر تسهیل تجارت فرضیه ها تکمیل شدند. این فرضیه ها بصورت زیرند:

1. فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) نقش موثری در تسهیل تجارت قانونی دارد.
2. زیرساخت های فیزیکی (بنادر، خطوط ریلی) نقش موثری در تسهیل تجارت قانونی دارد.
3. محیط کسب و کار نقش موثری در تسهیل تجارت قانونی دارد.
4. عوامل اداری- اجرایی نقش موثری در تسهیل تجارت قانونی دارد.

۱-۶) شرح واژه ها و اصطلاحات تحقیق

• تعریف مفهومی- تسهیل تجارت: بر اساس تعریف کمسیون اقتصادی سازمان ملل اروپا، منظور از تسهیل تجاری ساده سازی فرآیندها و رویه های تجارت بین الملل است بگونه ای که این رویدادها تا حد امکان کارآمد تر و ساده تر شوند (UN/ECE, 2003: 15).
• تعریف عملیاتی: میانگین بدست آمده از مجموع پاسخ به سوالات ۱ الی ۱۹ پرسشنامه، تسهیل تجارت را می سنجند.

• تعریف مفهومی- زیرساخت های سخت: زیرساخت های سخت در تسهیل تجارت به تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات (ICT) و زیرساخت های فیزیکی که بمنظور حمل و نقل کالاها (مانند: گمرکات، بنادر، راه ها و… ) استفاده می شوند اشاره دارد (Perez and Wilson, 2012: 1296).
• تعریف عملیاتی: میانگین بدست آمده از پاسخ به سوالات ۱ الی ۹ پرسشنامه، متغیر زیرساخت های سخت را می سنجد

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید