مفهوم و تعریف ریسک

سرمایه­گذاران به هنگام اخذ تصمیمات سرمایه­گذاری به طور هم­زمان ریسک و بازده حاصل از گزینه­های مختلف را مدنظر قرار می­دهند. ریسک جزء جدا نشدنی بازده است و نمی­توان در مورد بازده سرمایه­گذاری بدون توجه به ریسک مرتبط با آن صحبت کرد. به بیانی دیگر، ریسک صفت بازده است و نمی­توان هیچ موصوفی را صرف نظر از صفتش تشریح کرد.

اگر ریسک و بازده دارایی با عنوان متغیر مد نظر قرار گیرد، تفاوت عمده­ای بین آنها قابل تشخیص است. بازده متغیر کمی و ریسک متغیر کیفی است. بدیهی است که شناسایی، تجزیه و تحلیل و اندازه­گیری متغیرهای کمی به مراتب ساده­تر از متغیرهای کیفی است. اندازه­گیری یک کیفیت و بیان آن در قالب یک کمیت، کاری بس دشوار و مستلزم دقت و تلاشی وصف ناپذیر است. به همین دلیل است که هنوز هم تلاش جهت کمی­سازی ریسک و جستجو برای ارایه مدل­های دقیق­تر و منطقی­تر ادامه دارد (رادپور و عبده تبریزی، ۱۳۸۸).

دیدگاه­ها و تعاریف مختلفی در مورد ریسک وجود دارد. با این وجود می­توان ادعا کرد در تمام تعاریف، موقعیت­های توأم با ریسک، سه عامل مشترک دارد:

عمل یا اقدام بیش از یک نتیجه به بار می­آورد.

تا زمان معلوم شدن نتایج، از حصول هیچ یک از آنها آگاهی قطعی در دست نیست.

حداقل یکی از نتایج ممکن الوقوع، پیامد های نسبتاً نامطلوبی به همراه دارد (رادپور و عبده تبریزی، ۱۳۸۸).

به طور خلاصه می­توان گفت، ریسک سرمایه­گذاری، احتمال وقوع بازده واقعی، به غیر آنچه که انتظار می­رود، است. لذا، هر اندازه تغییرپذیری نتایج بیشتر باشد، سرمایه­گذاری ریسک­دارتر خواهد بود (راعی و پویان­فر، ۱۳۸۷)

۲-۴-۲٫ انواع ریسک

عوامل تشکیل­دهنده ریسک را که باعث تغییر در قیمت سهم در بازار می­شوند، می­توان به صورت زیر دسته­بندی نمود:

• ریسک سیاسی: ریسک سیاسی یا کشور عبارت است از کاهش ارزش سرمایه، که به دلیل تغییرات در سیاست­ها و نظام­های سیاست­گذاری یک کشور رخ می­دهد. این ریسک به انتظارات سرمایه­گذار نسبت به آینده سیاسی کشور بستگی دارد. بنابراین تغییراتی که در قیمت رخ می­دهد از کنترل شرکت منتشرکننده سهام خارج است. یک جنگ ناگهانی یا پایان یافتن آن، انتخاب رئیس جمهور جدید یا فوت ناگهانی رئیس جمهور، خروج ناگهانی مقدار هنگفتی طلا از بازار و امثال اینها از جمله رخدادهایی هستند که پیامدهای روانی بسیار زیادی بر بازار سهام دارند.
• ریسک تجاری: تغییراتی که در قدرت سوددهی شرکت رخ می­دهد، می­تواند موجب زیان سرمایه­ای یا کاهش بازده سالانه سرمایه­گذاری شود. ریسک تجاری را ناتوانی یک شرکت در پایداری صحنه رقابت یا در حفظ نرخ رشد و یا ثبات میزان سوددهی در کوتاه­مدت یا بلندمدت، می­توان تعریف کرد. در چنین حالتی، میزان سود تقسیمی شرکت کاهش می­یابد و این رخداد بر بازدهی و تغییرپذیری بازدهی سالانه، آثار نامطلوبی می­گذارد.
• ریسک نوسان نرخ بهره: بسیاری از سرمایه­گذاران، خرید اوراق بهادار با بازدهی ثابت یا اوراق قرضه­های معتبر را راه حلی برای رهایی از ریسک می­دانند. ولی باید یادآور شد که این نوع اوراق بهادار دارای ریسک نرخ بهره هستند.

•  متن فوق بخش هایی از این پایان نامه بود

  برای دیدن جزئیات بیشتر ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل با فرمت ورد می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید:

   

  لینک متن کامل پایان نامه فوق با فرمت ورد

سنجه­های نوسان­پذیری

نوسان­پذیری به عنوان مقیاسی به منظور اندازه­گیری پراکندگی بازده­های متعلق به یک سهم منفرد یا یک شاخص بازار تعریف می­شود. نوسان­پذیری همچنین می­تواند با استفاده از انحراف معیار یا واریانس میان بازده­های همان سهم یا شاخص بازار محاسبه گردد. به طور کلی هر چه نوسان­پذیری بالاتر باشد، سهام مورد نظر ریسک بالاتری در بردارد. نوسان­پذیری یک ابزار مالی براساس بازده­های تاریخی را یک نوسان­پذیری تاریخی می­نامند. در ادامه به معرفی سنجه­های نوسان­پذیری پرداخته می­شود:

دامنه تغییرات

 طبق تعریف تفاضل کوچکترین و بزرگترین مقدار از صفت متغیر مورد مطالعه را دامنه یا طول فاصله تغییرات گویند و آن را با R نشان می­دهند.

R =

شاخص مزبور مشخصه پراکندگی صفت متغیر را به خوبی نمایان نمی­کند، چرا که از مجموعه مشاهدات، تنها به دو عدد بزرگترین و کوچکترین اکتفا کرده و عملا مجموعه­ای از اطلاعات را نادیده گرفته است. این شاخص برای محاسبه نوسان­های نرخ بازدهی دارایی­های مالی نیز معیار مناسبی نمی­باشد، چراکه بازار مالی  گاهی با رکود و گاهی با رونق مواجه است و در صورت انتخاب یک دوره زمانی که در آن یکی از دوره­های رکود یا رونق نیز وجود داشته باشد، عدد محاسبه شده برای ریسک عدد قابل اتکایی نیز نخواهد بود و عملا سایر نرخ­های بازدهی را به حساب نمی­آورد (راعی و سعیدی، ۱۳۸۳).

متوسط قدر مطلق انحرافات

 دامنه تغییرات تعریفی بسیار تقریبی از پراکندگی بدست می­دهد، چرا که تنها به دو عضو از مجموعه مشاهدات توجه دارد. بنابراین سنجه دیگری لازم است که علاوه بر احتساب پراکندگی، کلیه مشاهدات را شامل می­شود. بدین منظور ابتدا انحراف تک تک مشاهدات از میانگین حسابی محاسبه می­شود:

=  –

سپس برای اینکه مشخصه مورد نظر تمامی مشاهدات را در برگیرد، حاصل جمع کلیه انحرافات انفرادی محاسبه می­شود. البته، به علت این که مجموعه اعداد منفی و مثبت در این حاصل جمع قرینه­اند و یکدیگر را خنثی می­کنند، خواهیم داشت:

به همین منظور از علامت قدرمطلق استفاده می­شود تا پراکندگی، مستقل از علامت ظاهر شود. در آخرین مرحله نیز میانگین حسابی قدرمطلق انحراف­ها محاسبه می­شود. سنجه بدست آمده متوسط قدر مطلق انحرافات نامیده می­شود:

 متن فوق بخش هایی از این پایان نامه بود

برای دیدن جزئیات بیشتر ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل با فرمت ورد می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید:

لینک متن کامل پایان نامه فوق با فرمت ورد

انحراف معیار

در محاسبه واریانس برای جلوگیری از صفر شدن حاصل جمع انحرافات مشاهدات از میانگین، از مجذور انحرافات استفاده می­شود. در عین حال، برای مقایسه مشاهدات با مشخصه پراکندگی، باید هر دو کمیت از یک درجه باشند (رادپور و عبده تبریزی، ۱۳۸۸). همچنین معیار اندازه­گیری مناسب برای ریسک باید به نحوی بتواند هم احتمال نتایج نامساعد گوناگون و هم بزرگی این نتایج را اندازه­گیری کند. معیار ریسک به جای اندازه­گیری احتمال شماری از نتایج مختلف، باید میزان تفاوت یا انحراف نتایج واقعی از مقادیر مورد انتظار را محاسبه کند. انحراف معیار ابزاری است که این کار را انجام می­دهد، چون انحراف معیار تخمینی از انحراف نرخ بازدهی واقعی از نرخ بازده مورد انتظار است (شریعت پناهی و جعفری، ۱۳۸۸).

براین اساس، از واریانس جذر گرفته می­شود و انحراف معیار بدست می­آید:

بنابراین، معیار مناسب­تر محاسبه ریسک براساس تعریف آماری، انحراف معیار می­باشد (رادپور و عبده تبریزی، ۱۳۸۸).

پرسشی که در مورد انحراف معیار به عنوان وسیله­ای برای اندازه­گیری ریسک ایجاد می­شود این موضوع است که چرا در اندازه­گیری ریسک باید وقایع مساعد (نرخ­های بازدهی بیشتر از نرخ بازدهی مورد انتظار) نیز در نظر گرفته شود؟ چرا فقط نرخ­های بازدهی کمتر از نرخ­های بازدهی مورد انتظار را در نظر نمی­گیریم؟ چرا از ابزاری استفاده نمی­شود که در آن این موضوع نیز در نظر گرفته شود؟ به هر حال، اگر توزیع احتمال متقارن باشد، مانند توزیع نرمال، نتایج یکسان خواهد بود. چرا؟ چون سمت چپ توزیع متقارن تصویر آیینه­ای سمت راست آن است. از این رو، در صورتی که نرخ­های بازدهی دارای توزیع نرمال باشد، فهرست رتبه­بندی سبدهای سرمایه­گذاری بر مبنای ریسک نامطلوب با فهرست رتبه­بندی سبدهای سرمایه­گذاری بر مبنای انحراف معیار مغایرتی نخواهد داشت (شریعت پناهی و جعفری،۱۳۸۸).

تحقیقات تجربی فیشر و لوری نشان داده است، توزیع احتمالات تاریخی نرخ بازدهی از نوع توزیع نرمال می­باشد. در عین حال تحقیقات زیادی نیز وجود دارد که نرمال بودن توزیع بازدهی را رد کرده است. اولین تحقیق توسط یوجین فاما در سال ۱۹۶۸ انجام گرفت و نهایتا نتیجه آخرین تحقیقات نیز بر نرمال بودن توزیع بازدهی نظارت دارد. بنابر عقیده فاما، آنچه ساخته دست بشر باشد، از توزیع نرمال برخوردار نیست، چرا که تصادفی بودن آن مبهم است.  در مقابل آنچه ساخته طبیعت است و به عبارتی بشر در ایجاد آن دخالت ندارد، دارای توزیع نرمال است. نتایج این تحقیقات نشان می­دهد، توزیع بازدهی از توزیع نرمال کشیده­تر است و دارای چولگی نیز می­باشد. چولگی نیز در بازارهای مالی مختلف متفاوت است، به گونه­ای که در برخی بازارها، چولگی راست و در برخی چولگی چپ وجود دارد (راعی و سعیدی,۱۳۸۳)

نهایتا، پیش فرض استفاده از واریانس و انحراف معیار، وجود توزیع نرمال برای صفت متغیر است، چرا که در این توزیع، انحراف معیار به عنوان شاخص پراکندگی تعریف می­شود (رادپور و عبده تبریزی,۱۳۸۸) در واقع، انحراف معیار بین مقادیر بالا و پایین میانگین تفاوتی قائل نیست و با هر دو این مقادیر به عنوان انحراف از معیار رفتار می­کند. چنانچه توزیع بازدهی تقریبا متقارن باشد. انحراف معیار، معیار مناسبی برای ریسک بازدهی دارایی­ها می­باشد (بوده، کان و مارکوس ،۱۹۹۶)  اما در صورتی که متغیر تصادفی از توزیع نرمال و یا دست کم توزیع متقارن برخوردار نباشد، انحراف معیار شاخص مناسب پراکندگی نخواهد بود (رادپور و عبده تبریزی،۱۳۸۸) از این رو، نیم­واریانس و نیم­انحراف معیار نیز به عنوان شاخص­های نوسان­پذیری مطرح گردیده­اند.

 متن فوق بخش هایی از این پایان نامه بود

برای دیدن جزئیات بیشتر ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل با فرمت ورد می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید:

لینک متن کامل پایان نامه فوق با فرمت ورد

نیم واریانس

 شاخص دیگری که برای محاسبه پراکندگی صفت متغیر به کار می­رود، عبارت است از نیم­واریانس که برای انحرافات نامطلوب به کار می­رود. به عبارت دیگر اگر ریسک را احتمال زیان معرفی کنیم، آنگاه تغییرات مطلوبی (یعنی افزایش نرخ بازدهی دارایی مالی) به عنوان ریسک محسوب نمی­شود و فقط آن دسته از مشاهداتی که کمتر از میانگین نرخ بازدهی می­باشند، به عنوان ریسک محسوب می­شوند (رادپور و عبده تبریزی، ۱۳۸۸):

=

= بازدهی دارایی در خلال مدت T

K = تعداد مشاهدات

= Eامید ریاضی نرخ بازدهی

نیم انحراف معیار

 مشابه انحراف معیار که جذر واریانس می­باشد، نیم­انحراف معیار نیز جذر نیم­واریانس می­باشد (رادپور و عبده تبریزی، ۱۳۸۸):

SSV =

شایان ذکر است، در صورتی که توزیع بازدهی نرمال باشد، استفاده از انحراف معیار و نیم­انحراف معیار و نیز واریانس و نیم­واریانس نتیجه یکسانی خواهد داشت. به بیان دیگر استفاده از نیم واریانس و نیم انحراف معیار زمانی توصیه می­شود که توزیع بازدهی نرمال نباشد.

۲-۵٫ پیشینه تحقیق

در این قسمت ابتدا تحقیقات انجام شده در خارج از کشور و سپس تحقیقات انجام شده در رابطه با بازار سرمایه ایران آورده شده است.

۲-۵-۱٫ تحقیقات انجام شده در رابطه با مدل سه عاملی فاما و فرنچ

تحقیقات زیادی در رابطه با عوامل توضیح­دهنده بازده انجام گرفته است. در این میان عوامل مربوط به مدل سه عاملی فاما و فرنچ (ارزش بازار شرکت و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار)-  به دلیل توضیح­دهندگی بهتر بازده سهام – از مقبولیت نسبی بیشتری برخوردار شده است. این مدل در بازارهای زیادی مورد بررسی قرار گرفته است. در این قسمت، برخی از تحقیقات داخلی و خارجی انجام شده در رابطه با این مدل تشریح می­گردد.

فاما و فرنچ در سال ۱۹۹۳ به آزمون مدل خود پرداختند. جامعه آماری آنها شامل کلیه شرکت­های پذیرفته شده در بورس  NYSE، AMEX و NASDAQ از سال ۱۹۶۳ لغایت ۱۹۹۰ بود. آنها در پژوهش خود پرتفلیو­ها را براساس ارزش وزنی رتبه­بندی و سپس متغیرهای مدل را محاسبه نمودند و با استفاده از  رگرسیون سری زمانی به آزمون متغیرها پرداختند. آنها به این نتیجه رسیدند که بین اندازه و میانگین بازده سهام رابطه معکوس و بین نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و میانگین بازده سهام رابطه مستقیم وجود دارد. نتایج مطالعه آنها نشان می­دهد که از دو بعد مطرح شده در تحلیل رگرسیون (معنی­دار بودن شیب و  بالا بودن  از یک طرف و عرض از مبدا در رگرسیون از طرف دیگر)، سه عامل ریسک سهام به خوبی می­توانند بازده را تبیین کنند.

در مطالعه بین­المللی که با بررسی داده­های ماهانه از ۲۰ کشور مختلف طی سال­های ۱۹۸۲ تا ۱۹۹۷ انجام گرفت، روون­هورست[۱] (۱۹۹۹) رابطه مثبت و مستقیم ارزش بازار،

[۱] Rouwenhorst

 متن فوق بخش هایی از این پایان نامه بود

برای دیدن جزئیات بیشتر ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل با فرمت ورد می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید:

لینک متن کامل پایان نامه فوق با فرمت ورد

تحقیقات انجام شده در رابطه با مدل چهار عاملی کارهارت

تحقیقات زیادی اعتبار الگوی چهار عاملی کارهارت را مورد بررسی قرار داده­اند که برای نمونه می­توان به اوبرین و همکاران[۱] (۲۰۱۰)و هاپینت و جانسون[۲] (۲۰۱۱) اشاره نمود. در اغلب این تحقیقات، برتری الگوی چهار عاملی کارهارت به اثبات رسیده است. برای مثال، اوبرین و همکاران (۲۰۱۰) به بررسی اثر اندازه، ارزش دفتری به ارزش بازار، و مومنتوم بر روی بازده سهام شرکت­های پذیرفته شده در بورس استرالیا طی سال­های ۱۹۸۱ تا ۲۰۰۵ پرداختند. نتایج این تحقیق نشان می­دهد هر چهار عامل در توضیح بازده نقش ایفا می­کنند، ولی رابطه متقابل نیز بین اندازه و مومنتوم و همچنین، بین اندازه و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار وجود دارد. آنها دریافتند که صرف اندازه در پورتفوهای بازنده قوی­تر است و صرف ارزش به طور کلی محدود به پورتفوهای حاوی سهام کوچک می­باشد. همچنین، صرف مومنتوم برای پورتفوهای حاوی سهام بزرگ و متوسط مشهود است، ولی در پورتفوهای حاوی سهام کوچک، سهام بازنده به طور معناداری نسبت به سهام برنده عملکرد بهتری دارد. این محققان زمانی که این روابط متقابل را با رگرسیون چند متغیره کنترل کردند، به رابطه منفی بین اندازه و بازده و همچنین، رابطه مثبت بین ارزش دفتری به ارزش بازار و مومنتوم با بازده رسیدند که همگی از لحاظ آماری معنی­دار بودند.

هاپینت و جانسون (۲۰۱۱) الگوی چهار عاملی دیگری شامل عامل بازار، عامل سرمایه­گذاری، عام سودآوری، و عامل نقدشوندگی) طراحی کردند که از اضافه نمودن عمل نقدشوندگی به الگوی سه عاملی چن و همکاران (۲۰۱۰) حاصل گردید. آنها در این مطالعه به مقایسه این الگو با الگوی چهارعاملی کارهارت پرداختند. این محققان بیان داشتند زمانی که عامل مومنتوم به الگوی سه عاملی فاما و فرنچ (۱۹۹۳) اضافه شد، به طور معنی­داری عملکرد الگو بهبود یافت. در عوض، اثر اضافه کردن عامل نقدشوندگی به عنوان عامل چهارم به الگوی سه عاملی فاما و فرنچ (۱۹۹۳) بی معنی و نزدیک به صفر بود. همچنین، آرتمن و همکاران[۳] (۲۰۰۹) در آلمان، کاسیماتیس[۴] (۲۰۰۸) در استرالیا، امان و استینر [۵](۲۰۰۸) در سوئیس، و الهر و همکاران[۶] (۲۰۰۴) در کانادا شواهدی در حمایت از الگوی چهار عاملی کارهارت ارائه کردند.

۲-۵-۳٫ تحقیات انجام شده درباره نگرش سرمایه گذاران

مطالعات تجربی خارج از کشور

بر پایه فرضیه بازار کارا، سرمایه­گذاران رفتاری عقلایی دارند به این معنی که همه اطلاعات موجود و در دسترس را پردازش کرده و به دنبال حداکثر ساختن مطلوبیت انتظاری هستند.در مطالعاتی که در ابتدا در رابطه با مالی رفتاری انجام دادند به این نتیجه رسیدند که تغییرات قیمت سهام به تغییرات سیستماتیک در ارزش بنیادی شرکت مربوط است و رفتار احساسی سرمایه­گذاران تاثیری بر بازده بازار سهام ندارد. تاثیر این مطلب تا بدانجا پیش می رود که حتی اگر بعضی سرمایه­گذاران تحت تاثیر احساسات خود دست به معاملات نابخردانه بزنند و در روند طبیعی عرضه و تقاضا شوک تداخل ایجاد نمایند، دیگر سرمایه­گذاران و آربیتراژگران منطقی، اثر این شوک ها را خنثی می کنند. بنابراین قیمت سهام در سطح بنیادی باقی می­ماند. در ادامه مطالعاتی درباره گرایش احساسی سرمایه گذاران انجام شد. کیم و ها (۲۰۱۰) نگرش سرمایه­گذاران را حاشیه میزان خوشبینی و بدبینی سهامداران نسبت به یک سهام می­دانند.

[۱] O’Brein, Brailsford and Gaunt

[۲] Hubinette and Jonsson

[۳] Artmann, Finter and kempf

[۴] Kassimatis

[۵] Ammann and steiner

[۶] L’Her, Masmoudi and Suret

 متن فوق بخش هایی از این پایان نامه بود

برای دیدن جزئیات بیشتر ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل با فرمت ورد می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید:

لینک متن کامل پایان نامه فوق با فرمت ورد