اين راهبردها عبارت اند از: هويت يابي قومي شامل خودبرچسب زني و احساس تعلق عاطفي و احساسي به قوميت، دل بستگي و تعلق به خرده فرهنگ قومي، تعهد به اجتماع قومي، دغدغه داشتن نسبت به جايگاه و موقعيت سياسي اجتماعي قومي.
اين دسته از راهبردها عبارت اند از: احساس تعلق به دين و ديني پنداشتن خويش؛ تعلق به فرهنگ ديني به صورت پذيرش باورهاي ديني، پذيرش اقتدار متون، گروهها، و رهبران مذهبي؛ رفتار مذهبي و پايبندي عملي به دين؛ اعتقاد به سودمندي دين در بعد فردي (دروني)، تعهد به اجتماع ديني و مشاركت در مراسم و مناسك عبادات دسته جمعي؛ درگيري ذهني و نظري با مقولات مذهبي؛ اعتقاد به حضور فعال دين در حوزة مسائل اجتماعي، سياسي، اقتصادي، تعليم و تربيت، و مانند آن؛ ضرورت دين در پيشبرد جامعه، يعني جهت گيري مذهبي در بعد اجتماعي (بيروني)؛ مشورت، تعامل، و ارتباط دروني در اجتماع مذهبي؛ مدارا و تساهل؛ عضويت در اجتماعات ديني اعم از شيعي ، سني ، ايراني، شيعيان جهان، مسلمانان جهان، و امت اسلامي.
اين راهبردها در چهار بعد به قرار زير قابل بررسياند:
بعد اول: گرايش به ارزشهاي بنيادي مدرنيته در بعد معرفتي كه موارد زير را دربر ميگيرد: استدلال گرايي، استقراگرايي، عقل گرايي، انسان گرايي، انسا نمداري، خودمحوري، فردگرايي، و نفي قيموميت؛ پيشرفتگرايي، ترقيگرايي، و نفي تقديرگرايي؛ برابري طلبي و آزادي خواهي؛ مادي گرايي؛ و حس گرايي.
بعد دوم: گرايش به ارزش هاي بنيادي مدرنيته در بعد اجتماعي و سياسي كه شامل موارد زير ميشود: باور به برابري زن و مرد (برابري جنسيتي)؛ اعتقاد به برابري مذهبي و ديني؛ اعتقاد به طبيعي بودن تغييرات فرهنگي و اجتماعي؛ و باور به دموكراسي، آزادي، مشاركت سياسي، و حقوق بشر.
بعد سوم: مربوط به تمايل و گرايش به مدرنيسم و عبارت است از: نگرش نسبت به اخلاق در جوامع غربي؛ ميزان پذيرش فرهنگ، هنر، ارزشها، و آداب و رسوم جامعة غربي؛ نگرش نسبت به رويهها و اقدامات سياسي غرب؛ و نگرش نسبت به حكومت هاي غربي.
بعد چهارم: همان هويت جهاني (بين الملليگرايي يا جهان وطني)، است و اين موارد را شامل ميشود: اعتقاد به زيست بوم كرة زمين، جهاني فكركردن، هم زيستي و تعامل با ساير ملل، اعتقاد به وجود مشكلات و مسائل مشترك جهاني، و پذيرش اقتدار و مقررات و نهادهاي بينالمللي و تأكيد بر توافقات جهاني (ویسی حصار و توانگر، 1393).
2-23. هیئتهای دینی و مذهبی
هيئت مذهبي تشكيلاتي است مردمي، متشكل از اعضايي شامل جوانان، ميانسالان و كهن سالان، زن و مرد كه اساساً با محوريت هدف ترويج فرهنگ قرآن و عترت و زنده نگهداشتن سنت عزاداري در ايام شهادت سيد و سالار شهيدان حضرت اباعبدالله الحسين (ع) ساختار منسجم مردمي به صورت تشكيلاتي و يا غير تشكيلاتي، با روال اجراي برنامه هاي هفتگي، ماهانه، فصلي و يا سالانه فعاليت مينماید.
2-24. کارکرد اجتماعی هیأتهای مذهبی
هیئتهای مذهبی از قدیمیترین نهادهای مردمی و اجتماعی بوده که حول محور حب اهل بیت عصمت و طهارت و تعظیم شعائر دینی به خصوص بزرگداشت ایام شهادت سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) فعالیت مینمایند.
در یک نگاه بسیار کلی و گذرا بر تاریخچه هیأتهای مذهبی میتوان گفت این نهاد مردمی دینی بلافاصله پس از واقعه عاشورا و از طریق بازماندگان آن حماسه (چه آنهایی که مقدر نبود شهید شوند، چه آنهایی که از قافله عقب ماندند و چه آنهایی که در آن زمان قصد حضور نداشته، اما بعداً پشیمان شدند)، به صورتهای مختلف نشو و نمو گرفت.
در تعظیم شعائر دینی و پاسداشت فرهنگ عاشورا در زمانهای مختلف، مخالفت ها و موافقت ها و حال و هوای متفاوتی حاکم بوده است. این عزاداریها و سوگواریها پس از حماسه ی عاشورا و هنگام ورود اهل بیت به شهر کوفه و افشاگریهایی که شد، آغاز گردید و بعد از آن با حضور توابین و عملکرد آنها، رنگ و بوی دیگری یافت و در ادامه به اهتمام خاندان عصمت و طهارت (علیهم السلام)، دوستداران اهل بیت و شیعیان، متفکرین و اندیشمندان و بزرگان دین ادامه یافت.
صد البته اصلیترین رسالت هیأتهای مذهبی اقامه عزاداری و سوگواری و ذکر مصیبت در شهادت حضرت سید الشهدا و احیاء فرهنگ پرشور و شعور و بالنده ی عاشورا و تعظیم شعائر مذهبی و دینی است. اما آنچه کمتر مورد توجه قرار گرفته، نقش اجتماعی هیأتهای مذهبی در جامعه و کارکرد آنها در برقراری تعاملات فرهنگی در سطوح مختلف مردمی است (خیرخواه و سجودی، 2013).
فرهنگ عاشورا و مکتب حسین (ع) درس آموز ابعاد گوناگون زندگی بشر و متفکرین، خاصه شیعیان بوده است، به عنوان نمونه؛ مهاتما گاندی، رهبر اندیشمند انقلاب و تحول بزرگ هند میگوید: من زندگی امام حسین، آن شهید بزرگ اسلام را به دقت خواندم و توجه کافی به صفحات کربلا نمودم و بر من روشن شده است که اگر هندوستان بخواهد یک کشور پیروز گردد، بایستی از سرمشق امام حسین پیروی کند (نصراصفهانی، 1394).
میسیو باربین، اندیشمند آلمانی میگوید: تا به امروز تاریخ بشریت نظیر چنین شخص مآل اندیش و فداکاری به خود ندیده و نخواهد دید. هنوز اسرای حسین (ع) نزد یزید نرسیده بودند که علم خونخواهی حسین برافراشته شد و نهضت عظیمی علیه یزید آغاز گردید.
به جرأت میتوان گفت، قسمتی از فرهنگ شخصی هر شیعه و بخش اعظم فرهنگ و تمدن اسلامی شیعی، نشأت گرفته و متأثر از فرهنگ عاشورا است.
در این راستا و با توجه به شعائر و اهداف عالی و بلند حاکم بر حرکت حسین بن علی (ع) و فرهنگ عاشورا، هیأتهای مذهبی نیز ضمن اقامه ی عزاداری و سوگواری و بزرگداشت مناسبتهای اسلامی در دیگر شئون اجتماعی، فرهنگی، اخلاقی، انسانی و… که در شرع مقدس اسلام و احادیث معصومین (علیهم السلام)، آمده است، وارد شده و نسبت به اجرای آن با جدیت فراوان میکوشند.
یکی از کارکردهای بسیار مؤثر هیأتهای مذهبی، الگوسازی، مبتنی بر دین باوری و رعایت هنجارها، ارزشها و اخلاقیات است.
افراد با حضور در دسته جات، تکایا و حسینیهها و استماع احادیث و درسهای اخلاقی و گوش دادن به ایات الهی و اشعار مداحان در مدح و ثنای اهل بیت به صورت علمی و کاربردی (تعلیم و تربیت)، راه به فرهنگی میبرند که مبنای آن رعایت معنویات، اخلاقیات، اصول و مبانی انسانی، خودشناسی و خداشناسی است. این کارکرد، انسان را برای رسیدن به یک هویت مذهبی و حیات دینی کمک میکند.
| برای دانلود فایل متن کامل پایان نامه به سایت 40y.ir مراجعه نمایید. |
