آلات و ادوات جرم را باید شماره گذاری و ممهور و حفظ کرد.[۴۲]
- از مایعاتی که قابل تجزیه است باید به قدر لزوم تحصیل و در ظرفی ریخته، مهروموم شود؛ به طوری که ضایع یا تفریط نشود. از مایعات باید حداقل سه ظرف به عنوان نمونه برداشته شود.[۴۳]
- آثار به دست آمده از محل وقوع یا کشف جرم نیاز به اظهارنظر علمی و فنی مورد نیاز دارد که این مهم باید با استفاده از آزمایشگاه های مجهز پلیس جنایی به عمل آید و متخصصان مربوطه نتیجه به دست آمده را برای مقام قضایی ارسال کنند.
- تعداد کسانی که به دلایل و مدارک دسترسی می یابند، تا حد امکان باید محدود شوند.
- قبل از اقدام به حفاظت مدارک، باید از خراب شدن و تغییر پیدا کردن آن ها مطمئن شد و جمع آوری مدارک فاسدشدنی در اولویت قرار گیرد.
- در تحویل مدارک به مراجع مربوطه باید مشخصات مدرک و مشخصات تحویل گیرنده آن را ثبت و رسید اخذ کرد.
- زمان و تاریخ انتقال مدرک در گزارش و رسید مربوطه ثبت شود.[۴۴]
بند سوم : جلوگیری از فرار، مخفی شدن ویا تبانی متهم
یکی از مهم ترین اقدامات پلیس در حمایت از بزه دیده و کاهش آسیب های ناشی از جرم، جلوگیری از فرار، مخفی شدن و یا تبانی متهم است که عمدتاً از طریق دستگیری و بازداشت او صورت می گیرد. در جرائم مشهود،پلیس حق دستگیری و بازدداشت متهم را دارد[۴۵] ولی در جرائم غیرمشهود باید با اجازه مخصوص مقام قضایی باشد، هرچند اجرای تحقیقات به طورکلی از طرف مقام قضایی به پلیس ارجاع شده باشد.[۴۶] قانون نیروی انتظامی نیز دستگیری متهمان و مجرمان و جلوگیری از فرار واختفای آن ها را یکی از وظایف پلیس برمی شمارد.[۴۷]
هنگامی که متهم حاضر باشد، پلیس با برگ جلبی که مقام قضایی به او تحویل داده، متهم را دستگیر می کند، اما در مواقعی که متهم غایب باشد، اصطلاحاً برگ جلب سیار صادر می شود که معمولاً یک ماه اعتبار دارد.
برگ جلب سیار در اختیار پلیس قرار می گیرد تا هر جا متهم را یافتند دستگیر و تحویل مقام قضایی کنند. البته در صورت ضرورت قاضی می تواند برگ جلب را در اختیار شاکی قرار دهد تا به معرفی او، پلیس متهم را جلب و تحویل مرجع قضایی کند. در این موارد لازم است در جهت حمایت از بزه دیده ،
هر وقت شاکی از حضور متهم در محل مطلع شده و به پلیس خبر داد، سریعاً اقدام لازم به منظور جلب و تحویل او به مرجع قضایی توسط پلیس صورت گیرد.
در جهت حمایت از بزه دیده، مهم ترین نکاتی که توسط پلیس در دستگیری متهم باید مورد توجه قرار گیرد، عبارتند از:
- آشنایی پلیس با اصول و فنون دستگیری و بازداشت؛
- اقدام سریع در جهت دستگیری متهم غایب، به هنگام اعلام حضور او در محل خاص توسط بزه دیده و شاکی؛
- شناخت دقیق هویت متهم یا متهمان قبل از اقدام به دستگیری؛
- کسب اطلاعات لازم در زمینه شناسایی محل اختفای متهم یا متهمان؛
- رعایت اصل غافل گیری، یعنی پلیس به هنگام دستگیری متهم به گونه ای عمل کند تا از درگیری، خودکشی، خودزنی، گروگان گیری افراد و از بین بردن آثار و دلایل مدارک جرم توسط متهم یا عوامل او جلوگیری شود؛
- رعایت اصل احتیاط، یعنی پلیس عمل دستگیری را نباید ساده فرض کند و لازم است تمام جوانب امر برای جلوگیری از فرار متهم را در نظر بگیرد؛
- رعایت اصل سرعت عمل، یعنی عملیات دستگیری باید با سرعتی اجرا شود که هرگونه عکس العمل برای فرار، حمله و امحای آثار و دلایل جرم را از متهمان سلب کند. عملیات باید با روحیه قوی، تهاجمی و تکنیکی و فنی انجام شود تا ابتکار عمل ازمتهمان گرفته شود.[۴۸]
پس از دستگیری متهم نیز پلیس باید بر ملاقات های متهم کنترل و نظارت کافی به عمل آورد تا متهم فراری داده نشده و نیز آلات، ادله و مدارک جرم از بین نرود. همچنین به هنگام بدرقه متهم نیز، مأموران پلیس باید کاملاً مراقب باشند تا متهم موفق به فرار نشود.
بند چهارم : اقدامات ناظر به تحقیق، بازجویی ، جمع آوری ادله واعلام گزارش جرم به مراجع قضایی
در این بند اقدامات پلیس در کاهش آسیب های ناشی از جرم و حمایت از بزه دیده که ناظر به تحقیق، تفتیش ، بازجویی واعلام گزارش به مراجع قضایی است مورد بررسی قرار می گیرد.
الف : تحقیقات محلی
تحقیقات محلی عبارت است از استماع شهادت شهود و اظهارات مطلعان به منظور کشف جرم و روشن شدن حقیقت.هرگاه برای کشف جرم و روشن شدن موضوع و نکات لازم در مورد شغل و خصوصیات اخلاقی متهم و سوابق زندگی اوتحقیقات محلی ضرورت داشته باشد و همچنین در مواردی که شاکی به
اطلاعات اهل محل استناد کند، اقدام به تحقیقات محلی می شود.[۴۹]
در جرائم مشهود، پلیس حق دارد هر نوع تحقیقی را که کمک به کشف جرم و روشن شدن موضوع می کند،بدون نیاز به هماهنگی با مرجع قضایی انجام دهد، اما در جرائم غیرمشهود در صورت اعطای نمایندگی قضایی به پلیس، تحقیق محلی انجام می شود. تنظیم صورتجلسه از تحقیق محلی از قواعد آمره است و پلیس موظف به تنظیم آن است. به منظورحمایت از بزه دیده، پلیس باید با دقت کامل، اظهارات مطلعان و شهودی را که از سوی بزه دیده معرفی شده اند، صورتجلسه کرده و داخل در پرونده کنند.برای محافظت بهتر از این اوراق و جدا نشدن از پرونده، لازم است اوراق پرونده ازجمله اوراق صورتجلسه تحقیق از شهود و مطلعان شماره گذاری شوند.
پلیس باید در تحقیقات خود برای پرسش های ذیل به دنبال پاسخ های مناسب باشد:
۱٫چه کسی؟ (متهم چه کسی است؟ چه کسی اعلام جرم کرده؟… )
- چه چیزی؟ (چه چیزی اتفاق افتاده؟… )
- چگونه؟ (جرم چگونه و با چه ابزاری و چه شیوه ای اتفاق افتاده؟ آیا مسلحانه بوده؟ جمعی یا تنهایی بوده؟… )
- چرا؟ (دلایل ارتکاب جرم چه بود؟ به چه انگیزه ای بوده؟… )
- چه وقت؟ (چه وقت اتفاق افتاده؟ چه وقت گزارش شده؟ چه وقت پلیس مطلع شده؟ چه وقت پلیس حرکت کرده؟ چه وقت رسیده؟ مجرم چه وقت دیده شده؟… )
- کجا؟ (جرم کجا واقع شده؟ قربانی کجا یافت شده؟ پلیس کجا بوده؟ قربانی کجا بوده؟ شاهد کجا بوده؟… )
۷٫چه مقدار؟ (صدمه جسمانی چه مقدار بوده؟ خسارات مالی چه مقداربوده؟… ).
ب : تفتیش منزل، اماکن و اشیا
بازرسی یا به اصطلاح قدیم تفتیش، عبارت از عمل تجسس و تفحص است که معمولاً در منزل شخص متهم به ارتکاب جرم به وسیله مقامات قضایی یا نواب آن ها به عمل می آید.[۵۰]
yle="box-sizing: inherit; width: 1104px;" width="531">
|
[جمعه 1399-09-21] [ 10:04:00 ب.ظ ]
|
